تاڭەرتەڭ ۋنيۆەرسيتەتكە بارماق بوپ، جينالا باستاعان ەدiم:
- ساعان ايتىپ بەرەتiن تاقىرىپ بار، - دەدi باۋكەڭ كوڭiلسiزدەۋ تiل قاتىپ.
- مەن جۇمىسقا كەشiگەم، دەكانىمىز...
- بۇگiن ەشقايدا بارمايسىڭ! - دەپ باۋكەڭ ءسوزiمدi اياقتاتپاي ءبولiپ جiبەردi.
مەن تاڭىرقاعان كۇيi توسىلىپ قالدىم. بۇرىندارى جۇمىسىما تەلەفون شالىپ: "باستىعىڭنان سۇرانىپ كەل، تارتiپكە باعىن، تارتiپكە باعىنباساڭ، وڭبايسىڭ" - دەيتiن كiسi ەندi ءتارتiپ بۇزۋعا ءوزi سەبەپكەر بولماقشى ما؟
- وتىر!
مەن باۋكەڭنiڭ بۇيرىعىنا ءۇنسiز باعىنىپ، قارسىسىنداعى ورىندىققا جايعاستىم.
- يا سكورو بۋدۋ شاگوم مارش...
بۇل سوزدەردi باۋكەڭ جاي، سابىرمەن ايتتى. تۇلا بويىم مۇزداپ كەتتi. (ەرەكشە تاڭ قالعانىم، جوعارىداعى سوزiنەن كەيiن باۋكەڭ اراعا ءتورت اي سالىپ، جارىق دۇنيەمەن قوش ايتىستى).
- قايعىراتىن ەشتەڭە جوق، مەن اتا-بابامنان اۋليە ەمەسپiن!
- باسقا اڭگiمە توڭiرەگiندە ءسوز قوزعالىقشى، - دەدiم مەن ساسقالاقتاپ.
- دۇرىس. ساعان قازiر نايزاعاي اقىن قاسىم امانجولوۆقا بايلانىستى بiر وقيعانى ايتىپ بەرسەم دەيمiن. كەيiن ۇمىتىپ قالۋىم مۇمكiن. بۇگiن جۇمىسقا بارمايسىڭ دەگەنiمنiڭ سەبەبiن ەندi ءتۇسiندiڭ بە؟
- ءتۇسiندiم.
- تۇسiنسەڭ، ماعان رەنجiمە. ەرتەڭ ۇيiمە قايتام. كەلiنگە دە، ساعان دا راقمەت.

تاڭەرتەڭ ۋنيۆەرسيتەتكە بارماق بوپ، جينالا باستاعان ەدiم:
- ساعان ايتىپ بەرەتiن تاقىرىپ بار، - دەدi باۋكەڭ كوڭiلسiزدەۋ تiل قاتىپ.
- مەن جۇمىسقا كەشiگەم، دەكانىمىز...
- بۇگiن ەشقايدا بارمايسىڭ! - دەپ باۋكەڭ ءسوزiمدi اياقتاتپاي ءبولiپ جiبەردi.
مەن تاڭىرقاعان كۇيi توسىلىپ قالدىم. بۇرىندارى جۇمىسىما تەلەفون شالىپ: "باستىعىڭنان سۇرانىپ كەل، تارتiپكە باعىن، تارتiپكە باعىنباساڭ، وڭبايسىڭ" - دەيتiن كiسi ەندi ءتارتiپ بۇزۋعا ءوزi سەبەپكەر بولماقشى ما؟
- وتىر!
مەن باۋكەڭنiڭ بۇيرىعىنا ءۇنسiز باعىنىپ، قارسىسىنداعى ورىندىققا جايعاستىم.
- يا سكورو بۋدۋ شاگوم مارش...
بۇل سوزدەردi باۋكەڭ جاي، سابىرمەن ايتتى. تۇلا بويىم مۇزداپ كەتتi. (ەرەكشە تاڭ قالعانىم، جوعارىداعى سوزiنەن كەيiن باۋكەڭ اراعا ءتورت اي سالىپ، جارىق دۇنيەمەن قوش ايتىستى).
- قايعىراتىن ەشتەڭە جوق، مەن اتا-بابامنان اۋليە ەمەسپiن!
- باسقا اڭگiمە توڭiرەگiندە ءسوز قوزعالىقشى، - دەدiم مەن ساسقالاقتاپ.
- دۇرىس. ساعان قازiر نايزاعاي اقىن قاسىم امانجولوۆقا بايلانىستى بiر وقيعانى ايتىپ بەرسەم دەيمiن. كەيiن ۇمىتىپ قالۋىم مۇمكiن. بۇگiن جۇمىسقا بارمايسىڭ دەگەنiمنiڭ سەبەبiن ەندi ءتۇسiندiڭ بە؟
- ءتۇسiندiم.
- تۇسiنسەڭ، ماعان رەنجiمە. ەرتەڭ ۇيiمە قايتام. كەلiنگە دە، ساعان دا راقمەت.
باۋكەڭ ورنىنان تۇرىپ، تەرەزە الدىنا بارىپ، سىرتقا كوز سالدى. مەن iشiمنەن: "دەكانىمىز تەمiربەك قوجاكەەۆ قاتال كiسi, جۇمىسقا بارماعانىم ءۇشiن سوگiس جاريالايتىن شىعار. مەيلi, نەندەي جازا بولسا دا كۇتiپ الدىم" - دەپ ءوزiمدi-ءوزiم جۇباتتىم.
باۋكەڭ ورنىنا جايعاسىسىمەن:
- ماسكەۋدە اسكەري اكادەميادا وقىپ جۇرگەن كەزiم، - دەپ بiردەن اڭگiمەسiن باستادى. - الماتىعا وقتا-تەكتە سوعىپ كەتەم. ۇيگە مۇحاڭ (مۇحتار اۋەزوۆ), سابەڭ ء(سابيت مۇقانوۆ) باستاعان، تاعى باسقا دوس-جارلار، تۋعان-تۋىسقاندار كەلiپ جاتادى. وندايدا بiزدiڭ ءۇي كiشكەنە جارمەڭكەگە اينالاتىن.
بiردە دوس-iنiم بوساعامنان اتتادى. قاسىندا ءوڭi سارى، كوزi كوك، ورىسقا ۇقساس ايەلi بار. الگi iنiم بۇرىن دا ۇيگە كەلiپ-كەتiپ جۇرەتiن. مiنەزi جiبەكتەي ەسiلگەن بيازى بولاتىن. ەندi قاراسام، تiپتەن وزگەرiپ كەتiپتi. بiرەسە سىزىلىپ، بiرەسە شiرەنiپ وتىر. قىزمەتتەن ءسال جوعارىلاسا، قازەكەڭنiڭ اينالاسىنا "سەن كiم، مەن كiم؟" دەپ قارايتىن جامان ادەتi بار عوي. سويتسەم، ول الماتى قالالىق پارتيا كوميتەتiنiڭ حاتشىلىعىنا جوعارىلاعان ەكەن. كوستيۋمiنە سىيماي، "مەنi كوردiڭ بە؟" دەگەندەي، وزiنەن-ءوزi iسiپ-كەۋiپ، شiرەنiپ وتىرعان سىرىن تۇسiنە قويدىم. Iشiمنەن: "مىناۋ ءوزi قىپ-قىزىل اقىماق جiگiت ەكەن عوي، مەنiڭ ءۇيiمدi كابينەتiنە اينالدىرماق پا؟!" - دەپ قيتىعىپ قالدىم.
ۇيگە كەلگەن كiسiگە كەت دەي المايسىڭ عوي. امالسىز اڭگiمەلەسiپ وتىرمىن. بiر كەزدە:
- قاسىم امانجولوۆ ادام ەمەس، يت ەكەن، پالەن-تۇگەن، - دەپ جامانداي باستادى.
- ە، نە بوپ قالدى؟
- مەن تۋرالى ولەڭ شىعارىپتى، اقىماق يت!
- ە، ول قانداي ولەڭ؟
- مەنi حاتشى ەتسە، پارتيا ەتتi. قاسىم ەتكەن جوق قوي. نادان جiگiت ەكەن، اقىماق يت ەكەن. قولىمنان كەلسە، ەندi وعان ەشقانداي جاقسىلىق جاسامايمىن، - دەپ تاس-تالقان بولدى.
باقىتجاننىڭ شەشەسi تەكتi جەردiڭ قىزى ەدi, ونىڭ ايتقاندارىن جاقتىرماي قالعانىمدى سەزە قويىپ، ءسوزدi باسقا جاققا بۇرىپ جiبەرمەك ەدi, الارا قاراعانىمنان قايمىعىپ، ءۇنسiز وتىرىپ قالدى.
- ايتىپ بەرشi, ولەڭiن مەن ەستiگەن جوق ەدiم.

- و، اقىماق يت ءوستiپ جازىپتى، - دەپ قاسىمنىڭ "بەرسەڭ بەر، بەرمەسەڭ قوي باسپاناڭدى" دەگەن ولەڭiن جاتقا ايتىپ بەردi. مىنا شۋماعى ەسiمدە قالىپتى.

- سىرتىنان كورەمiز دە سۇيiنەمiز،
پالەنشەەۆ جولداستىڭ ۇيiنە بiز.
قاشان ءتۇسiپ قالعانشا حاتشى بولماي،
نەگە اقىن بولدىق دەپ كۇيiنەمiز.
مەن كۇلگەنiم جوق. باقىتجاننىڭ شەشەسi مىرس ەتiپ:
- ويباي، شايىم نە بولدى ەكەن، بارىپ بiلەيiنشi, - دەپ ورنىنان تۇرىپ، اس ۇيگە كەتتi.
- سەن قاسىمدى اقىماق دەپ قاپالانىپ وتىرسىڭ. مەنiڭشە، سەن وعان قايتا راقمەت ايتقىن.
ءوزiنiڭ دە، ايەلiنiڭ دە كوزi باقىرايىپ كەتتi.
- باۋكە، بۇل قاي ءسوزiڭiز؟
سول جىلى ول تاريح عىلىمىنىڭ كانديداتى دارەجەسiن الامىن دەپ ديسسەرتاتسيا جازىپ، قورعاعالى ءجۇر ەدi.
- تاريحشىسىڭ. تاريحشى بولامىن دەپ ديسسەرتاتسيا دايىنداپ ءجۇرسiڭ. سەن قايتا قاسىمعا راقمەت ايت. قولىڭنان كەلسە، "قۇرتامىن-پۇرتامىن" دەگەنiڭدi قوي. مۇنى مەنەن باسقا ەشكiم ەستiمەسiن.
- بۇل قاي ءسوزiڭiز، باۋكە؟ سiز دە قىزىق ەكەنسiز!
- ءاي، سەن وعان راقمەت ايتقىن! - دەپ اشۋلاندىم. - ءوزiڭ تاريحشىسىڭ عوي. تۇسiنسەڭ، ول سەنi تاريحتا قالدىرىپتى.
قارا ادام اشۋلانعاندا كوكپەڭبەك بوپ كەتەدi ەكەن. كوگەرiپ، ايەلi قىپ-قىزىل بوپ كەتتi.
- سەن تۋرالى قاسىم امانجولوۆتان باسقا بiر تاريحشى ءبۇيتiپ جازبايدى. باعانالى بەرi قاسىمدى
يت دەپ وتتاپ وتىرسىڭ. ول سەنi تاريحتا قالدىرىپتى. اشۋلانا كوگەرiپ:
- تۋ، باۋكە، سiزدiڭ ۇيiڭiزگە كەلiپ جۇرگەن مەن دە اقىماق ەكەنمiن! - دەپ ستولدى يتەرە-ميتەرە
, ورنىنان ۇشىپ تۇردى. ايەلi دە تۇردى. اشۋلانسا، ەكەۋiنiڭ دە ءتۇرi تۇرگە ۇقساماي كەتەدi ەكەن. باقىتجاننىڭ شەشەسi جۇگiرiپ كەلiپ:
- ويباي-اۋ، نە بوپ قالدى؟ - دەدi ساسقالاقتاپ. دوس-iنiم كوگەرگەنi بىلاي تۇرسىن، دiر-دiر ەتەدi.
- ءاي، بiر قىزىق اڭگiمە بولىپ ەدi, سوعان كۇلiپ وتىرمىز، - دەدiم مەن.
باقىتجاننىڭ شەشەسi ءتۇسiندi.
- ال، جەڭگەي، راقمەت. بۇدان بىلاي سiزدiڭ ءۇيiڭiزدiڭ ەسiگiن اشپايتىن بولدىم.
- تۇرا تۇرساڭدارشى؟ جوندەپ شاي دا iشپەدiڭدەر. اعالارىڭنىڭ مiنەزiن بiلەسiڭدەر، اشۋدى قويىڭدار...
مەن بەزiرەيiپ وتىرىپ الدىم. ايەلiن ەرتiپ شىعىپ كەتتi. ول وسى ۋاقىتقا دەيiن ەسiگiمدi اشقان ەمەس
. توپتىڭ iشiندە جولىققاندا لاج جوقتىقتان باس يزەسەمiز. ءسويتiپ قاسىم مارقۇمنىڭ ولەڭi دوس-iنiم ەكەۋمiزدiڭ ارامىزداعى قارىم-قاتىناسقا قىپ-قىزىل "پايداسىن" تيگiزگەن.
باۋكەڭ iشەگi قاتا كۇلiپ، ء"تۇسiندiڭ بە؟" دەگەندەي ماعان يەگiن قاقتى.
- ءوزi اقىماق جiگiت ەكەن. قاسىمنىڭ ولەڭiن دۇرىس دەدiڭ دەپ مەنi وسى ۋاقىتقا دەيiن اتارعا وعى جوق. ارينە، مىنا سوڭعى شۋماعى اقىننىڭ جيناعىندا باسىلماعان. مۇمكiن مۇنى مەنەن باسقا دا بiلەتiندەر بار شىعار؟ سول شۋماقتىڭ بiر داناسىن ساعان سىيلاپ وتىرمىن، قاراعىم. قالاي تۇسiنسەڭ، ولاي ءتۇسiن.
باۋكەڭ تەمەكi تۇتاتىپ، كوك ءتۇتiندi ۇرلەي ويعا باتىپ، بiراز ءۇنسiز وتىردى.
- بۇل ولەڭ جالعىز ونى كەمiتكەن ولەڭ ەمەس، بۇل - كەيبiر قۇتىرعان جiگiتتەردi دە جازعىرۋ. ء"اي، سەندەر كادرلاردىڭ قادiرiن بiلمەيدi ەكەنسiڭدەر، سەن حاتشىمىن دەمە، ەرتەڭ ءتۇسiپ قالاسىڭ. ارiبەرiدەن كەيiن اقىنداردىڭ قادiرiن بiلمەيدi ەكەنسiڭدەر" - دەگەن كiنالاۋ. بۇگiن دە قۇتىرىپ جۇرگەندەر بار عوي...
قاراعىم، بiلسەڭ، بۇل وتە سالماقتى ولەڭ. مۇنى كومە المايسىڭ!
"جۇمەكە، جولىڭ بولسىن، جولىڭ بولسىن،
بيىلعى جىل قامباعا استىق تولسىن" -دەگەن ولەڭ بە؟ استىق دايىنداۋ ماڭىزدى ناۋقان دەپ جازىپ جۇرگەن اقىماقتار ءالi از ەمەس. "قاشان ءتۇسiپ قالعانشا حاتشى بولماي، نەگە اقىن بولدىق دەپ كۇيiنەمiز". بۇل - وبراز. اقىماقتارعا بۇدان ارتىق مiنەزدەمەنiڭ كەرەگi جوق. حالىق اقىنىنىڭ:

"جiگiتتiڭ العان جارى جاقسى بولسا،
تۇسىنان ۇيرەك ۇشىپ، قاز قاڭقىلدار" - دەگەنi وبراز با، وبراز ەمەس پە؟ بۇلار ماعان كەزiندە ۇمىتىلماس اسەر ەتكەن جولدار. ولاردى مەن جاتقا الام دەگەم جوق، جادىمنان شىقپاي قالعان وزدەرi. اقىندىق دەپ، مiنە، وسىنى ايتقىن!
باۋكەڭ تەمەكiسiن قۇشىرلانا تارتا وتىرىپ:
- كەيiن بiلدiم، الماتىدا قىتاي وكiلi تۇرادى ەكەن، - دەپ كۇلدi. - سول ەلiنە قايتىپ، ءۇيi بوسايدى. جەكە كەڭ ساراي، اۋلاسى، باۋ-باقشاسى، كوك شارباعى بار. سول ۇيگە الگi دوس-iنiم كوشiپ، كiرiپ الادى.
قاسىم قاڭعىپ ءجۇر. دوس-iنiم الماتى قالالىق پارتيا كوميتەتiنiڭ حاتشىسى، پاتەر ماسەلەسiن شەشەتiن سول. قاسىم ءوتiنiش ايتىپ الدىنا كiرەدi.
- قاسەكە، تۇرا تۇرىڭىز - دەپ مەنسiنبەستەن سويلەسiپتi. بiر بارادى، ەكi بارادى، ءۇش بارادى. ەستيتiنi "تۇرا تۇرىڭىز". ءۇشiنشi بارعاننان كەيiن قاسەكەڭنiڭ كوڭiلi قالىپ: "وي، مىناۋ ازامات ەمەس ەكەن عوي، قۇرىپ كەتسiن، ەندi الدىنا بارماسپىن" - دەپ جوعارىداعى ولەڭدi شىعارىپتى.
ول كەزدە دە، بۇل كۇندە دە جاعىمپازدار جەتەرلiك قوي، قاراعىم. قاسىمدى جەك كورەتiندەر دە از بولماۋ كەرەك.
- ويباي، سiز تۋرالى قاسىم ءوستiپ ولەڭ شىعاردى، - دەپ حاتشىعا جامانداپ، سوزگە ءسوز قوسىپ جەتكiزەدi. بۇل - بiزدiڭ بiر ناداندىعىمىزدىڭ كۋاسi. قاسىمدى كوزiنiڭ تiرiسiندە قادiرلەي المادىق. بۇل - بiزدiڭ ەكiنشi ناداندىعىمىزدىڭ بەلگiسi.
بالا كۇنiمدە اكەم جارىقتىقتىڭ اۋزىنان:

- بولعاندى دا كورگەنبiز،
تولعاندى دا كورگەنبiز.
بولىپ، تولىپ، اقىرى،
سولعاندى دا كورگەنبiز.

اسقاندى دا كورگەنبiز،
تاسقاندى دا كورگەنبiز.
اسىپ-تاسىپ بولعان سوڭ،
ساسقاندى دا كورگەنبiز، - دەگەندi ەستiپ ەدiم. سوعان ۇقساپ، الگi كوپ ۇزاماي ورنىنان ۇشىپ كەتتi. ۇشىپ كەتكەنi دۇرىس. اقىماق ادام حاتشى، باسشى بولىپ جارىتا ما؟ بارiنەن ونىڭ بiزدiڭ پوەزيامىزعا كەسiرi تيدi... بۇل، تۇسiنسەڭ، كەشiرiلمەس كۇنا...
اراعا ەكi اپتا سالىپ باۋكەڭنiڭ ۇيiنە بارعانىمدا، سالەمiمدi الىسىمەن:
- انەۋكۇنi ساعان قاسىم اقىن تۋرالى كوزقاراسىمدى بiلدiردiم عوي. دەنساۋلىعىم جوق، قولىمنان قالامىم ءتۇسiپ قالدى. ايتپەسە، قاسىمنىڭ ولەڭدەرiنە تالداۋ جاسار ەدiم، - دەپ توسەگiندە جاتقان كۇيi كوڭiلسiز تiل قاتتى. - سەن ونىڭ پوەزياسىمەن تانىسسىڭ با؟
- تانىسپىن. بiرiنشi كۋرستا وقىپ جۇرگەنiمدە ۇستازىم ءابiش بايتاناەۆ اعا ۇيiندەگi كiتاپحاناسىنان قاسىم اقىننىڭ قالىڭ بiر توم ولەڭدەر جيناعىن ماعان بەرiپ: "كiرلەتپەي وقىپ، قايتىپ اكەل" دەگەن ەدi. سول ءۇشiن ۇستازىما شەكسiز ريزامىن.
- سەن قاسىم اقىنعا قانداي باعا بەرەسiڭ؟
- ءوز باسىم قاسىم اقىندى پوەزيامىزدىڭ الاتاۋى دەپ بiلەم.
- دۇرىس. سوعىس تاقىرىبى - ەڭ قاسيەتتi, ەڭ ۇلى تاقىرىپ. سوعان بiزدiڭ "مەن كلاسسيكپiن" دەپ كەۋدە كەرiپ، ءوز بۋىنا ءوزi ماس بوپ جۇرگەن اقىنسىماقتار ءۇن قوسا المادى. بۇل ناعىز بەيشارالىق! كەرiسiنشە "ساۋاتسىز" قارتتارىمىز جامبىل جاباەۆ، نۇرپەيiس بايعانين ءۇن قوستى. جاكەڭ "لەنينگرادتىق ورەندەرiم" اتتى تاماشا ولەڭi ارقىلى بۇكiل ادامزاتقا اقساقالدىق وي ايتتى. جاستارىمىزدان باۋبەك بۇلقىشەۆ وداق كولەمiندە جارقىراپ كوزگە ءتۇستi. ەگەر قىرشىن كەتپەگەندە ول بارiمiزدەن وزار ەدi. ال قاسىم سوعىستىڭ قاھارلى بەينەسiن تاماشا سومداي الدى. وداق كولەمiندەگi سوعىس تاقىرىبىنا جازعان اقىنداردىڭ الدىڭعى قاتارىندا بولدى. گيتلەردiڭ كiم ەكەنiن تانىتاتىن مىنا شۋماققا وي ءبولشi?

- قانداي عانا دوزاقتان ءتۇستiڭ سەن سۇم،
قانداي ۋمەن ءتانiڭدi بوياعانسىڭ؟
قانداي ايەل تاپتى ەكەن سەنi, نەگە؟
قانداي سايتان ەنگiزدi دۇنيەگە؟

نەمەسە ونىڭ مايدانعا اتتانىپ بارا جاتقانداعى:

- قوش بولشى ەندi, ورالىم،
كۇلە بەر شالقىپ، سايراندا.
ايتپاقشى قايدا بورانىڭ،
كەتەيiن الىپ مايدانعا، - دەگەن كوڭiل كۇيi ەلiن سۇيگەن ەرلەرiمiزدiڭ كوڭiل كۇيi ەمەس پە؟ ول ءوزi
عانا ەمەس، تۋعان جەردiڭ بورانىن دا الا كەتiپ سوعىسپاقشى. قانداي قۇدىرەت؟! قاندى جورىقتا ءجۇرiپ سۇيگەن جارىن ساعىنىپ، اقشا بۇلت ارقىلى سالەم جولداعان ءابۋ اقىن ولەڭiنە جاۋاپ رەتiندە:
- اسپانداما، اقشا بۇلت،
الداندىرما اقىندى.
جەر دەپ جونىن توستى جۇرت،
جەردە وقتار اتىلدى، - دەپ جاۋىنگەرلەردiڭ الاڭسىز سوعىسۋىن قالاۋى دا جاۋعا دەگەن شەكسiز ىزا-كەكتiڭ بۇلقىنىسى.
مەنiڭ iشتەي تاڭ قالعانىم - باۋكەڭ بۇل ولەڭ شۋماقتارىن جاتقا ايتتى. تەك بۇرىنعى كۇن كۇركۇرiندەي داۋسى جوق، شارشاپ، قاجىعانى انىق سەزiلiپ تۇردى. ەكi قولىن تايانىش ەتiپ، توسەگiنە قايتا قيسايدى. كوپكە دەيiن كوزiن جۇمىپ، ءۇنسiز جاتتى. مەن دە ءۇنسiزبiن. ادەتتەگiدەي سۇراعىم بار ەدi دەۋگە باتىلىم جەتپەدi. الدەن كەيiن:
- بەلينسكيدiڭ: "پۋشكين قايتىس بولعاندا ورىس پوەزياسىنىڭ قۇلاپ بارا جاتقان تۋىن ميحايل يۋرەۆيچ لەرمونتوۆ قۇلاتپاي ۇستاپ قالدى" - دەگەن جازباسىن وقىعان ەدiم، - دەدi اقىرىن سويلەپ. - ال مەن اباي قايتىس بولعاندا جازبا پوەزيامىزدىڭ تۋىن قۇلاتپاي ۇستاپ قالعان ماعجان جۇماباەۆ، ودان كەيiن قاسىم امانجولوۆ دەر ەدiم.
- كەشiرەرسiز، ول ەكi ارالىقتا Iلياس جانسۇگiروۆ بار ەمەس پە؟
- ول كiسi ەلدiكتi, ەرلiكتi جىرلاۋدا ماعجان، قاسىم شىققان بيiككە شىعا العان جوق. بۇل - مەنiڭ جەكە پiكiرiم. مۇمكiن قاتەلەسەرمiن. قاتەلەسسەم، دالەلدە، كەشiرiم سۇراۋعا دايىنمىن.
باۋكەڭ جاستىقتان باسىن كوتەرiپ، تۇزۋلەنە وتىرىپ، قولىمەن ىمداپ تەمەكi تۇتاتىپ بەر دەگەن بەلگi جاسادى. مەن تەز قيمىلداپ، ايتقانىن ورىندادىم. كوك ءتۇتiندi قۇشىرلانا جۇتىپ:
- ءاي، قاراعىم، ەرتەڭ كiتاپ دۇكەنiنە بار، - دەدi سىبىرلاعانداي اقىرىن سويلەپ. - وندا كiمدەردiڭ كiتابى وتپەي تۇر، بايقاشى. نەگە وتپەي تۇر؟ ولاردى گازەت-جۋرنالداردىڭ بەتتەرiندە ولتiرە ماقتاپ ەدi عوي.
ارينە، سەن ساراڭ ەمەسسiڭ، ءوزiڭ جازۋشىسىڭ، كiتاپتى كوپ وقيسىڭ. قۇدايعا شۇكiر، باسقالار دا ساراڭ ەمەس. بiراق انا "ماقتاۋلى" كiتاپتاردى ساتىپ المايسىڭدار. شىن با؟
- شىن.
- مەن بارسام، مەن دە المايمىن. جان سۋسىنىڭدى قاندىرار شىعارما كەزدەيسوق تۇسە قالسا، باس سالىپ الاسىڭ. مەن دە باس سالىپ الامىن. ءتۇسiندiڭ بە؟
مەن ۇندەمەدiم.
- تۇسiنبەسەڭ، تۇسiنبەي-اق قوي! - دەدi باۋكەڭ كiلت اشۋلانىپ. - جاسىم جەتپiستەن استى. مەن سەنەن قورىقپايمىن. سەن تۇگiلi مەنi باسقالار دا قورقىتا الماعان. ەگەر ايتقانىم ءادiل بولماسا، "اعا-اۋ، مىناۋىڭىز دۇرىس ەمەس" دەگiن.
بiر عانا مىسالعا جۇگiنەيiن. قاسىم امانجولوۆ مەنەن بiر-ەكi جاس كiشi ەدi. ونىڭ كiتاپتارىن دۇكەننەن iزدەپ تابا الاسىڭ با؟
- جوق.
- ارينە، تابا المايسىڭ. سول سەبەپتi, قاراعىم، اقىن-جازۋشىنىڭ باعاسىن حالىق بiلەدi. ول لاۋرەات پا، ەڭبەك ەرi مە، حالىقتىڭ ونىمەن مۇلدە iسi بولمايدى.
قازاقتا تاڭبا دەيتiن ءسوز بار. بۇرىنعىلار جاقسى كورگەن اتىنا تاڭبا سالعان. ول تۇسiنگەنگە "مىناۋ مەنiكi" دەگەن ءسوز. بiزدiڭ تالانتتى اقىن-جازۋشىلارىمىز دا ءوز شىعارمالارىندا "مەن - قازاقپىن!" دەپ تاڭبا سالىپ كەتكەن. بiزدiڭ قاسىم سونداي اقىن. ونى تانىماۋ، ەلەمەۋ مۇمكiن ەمەس...
- قاسىممەن وڭاشا سىرلاسقان كەزiڭiز بولىپ پا ەدi?
- جوق. سوعىستان كەيiن الماتىعا ورالدىم، ۇيiمدە مۇحاڭ (مۇحتار اۋەزوۆ), سابەڭ ء(سابيت مۇقانوۆ) باستاعان اقىن-جازۋشىلار بولدى دەپ ايتتىم عوي. سوندا قاسىمنىڭ بiزدiڭ اڭگiمەمiزدi تىڭداپ بوساعا جاقتا وتىرعانىن بiلەم.
- سiز تۋرالى تاماشا ولەڭ جازعان عوي. بارiنەن بەينەڭiزدi سومداعانىنا تاڭىم بار.
- ول ولەڭدi سەن جاتقا بiلەسiڭ بە؟
- جوق.
باۋكەڭ سۇق ساۋساعىمەن وڭ قاپتالداعى كiتاپ سورەسiن نۇسقاي كورسەتiپ:
- قاسىمنىڭ ولەڭدەر جيناعىن ال دا، ولەڭدi تاپ! - دەدi بۇيىرا سويلەپ. مەن شالت قيمىلداپ، ايتقانىن تەز ورىندادىم.
- داۋىستاپ وقى!

باۋىرجان

بiر داۋىل ساپىردى دا ءورت تەڭiزiن،
تەڭسەلتiپ تەمiر توپان دۇنيە ءجۇزiن.
بەتiنە تۋعان جەردiڭ وشپەستەي عىپ،
ەر جازدى ءوز قانىمەن جۇرگەن iزiن.

ناق سول كەز ەستiدiم مەن ەر ءدۇبiرiن،
اتاعى اتىن الىپ كەلدi بۇرىن.
ۇستiندە تۋعان ەلدiڭ تۇردى تولقىپ،
باۋىرجان مومىشۇلى دەگەن بiر ءۇن.

اقىننىڭ اق سۇڭقارداي جۇرەگi بار،
القىندىم، بiر كورۋگە بولىپ قۇمار.
كوكتەمدە كۇركۇرەگەن كۇن داۋىسىن،
جەر ەستiپ، جەلكiلدەگەن كۇن ىنتىزار.

قان مايدان قاتالاتىپ شولدەگەندە،
كەز بولدىم جالتىلداعان ەكi كولگە.
كول ەمەس كوزدەرi عوي باۋىرجاننىڭ،
ەلەستەپ مىڭ كورiنەر بiر كورگەنگە.

بويى بار بiزدەن گورi بيiگiرەك،
تiپ-تiك بوپ ابىرويىن تۇرعان تiرەپ.
توپ جارا كورiنسiن دەپ ەكi يىعى،
تۋعان ەل جاراتىپتى ونى iرiرەك.

كەيدە ول كوك سەمسەرلi گەنەرالداي،
كەيدە ول كۇي كوڭiلدi اقىن جانداي.
ءومiردiڭ ول شەتi مەن بۇل شەتiنە،
ورەسi ورەن ويدىڭ تارتىلعانداي.

جان ۇقپاس جۇمباق ەمەس بiر جاسىرىن،
ايتادى ول تiكە قاراپ جۇرتقا سىرىن.
جاراتپاس جاماپ-جاسقاپ جۇرت ەسكiسiن،
سوعادى ءوز دۇكەنi ءسوز اسىلىن.

ويى بار قيالىنىڭ قاناتىندا،
اداسپاس اپارىپ بiر سالساڭ تىڭعا.
بiر داۋرەن ويناپ-كۇلiپ وتىرعانى،
جالتىلداپ ەكi كوزi قارسى الدىڭدا.

"باتىرىم - باۋىرجانىم" دەيدi حالقىم،

الىپ ۇش اقىن جۇرەك ەردiڭ داڭقىن.
كەلەشەك كەلە جاتىر كورەمiن دەپ،
تiك باسىپ تۋعان جەردە جۇرگەن قالپىن.

اعامىز اتاعىنا اسقار تاۋ تەڭ،
جاۋ كەلسە جاۋبۇيرەكتەي ەتەر جاۋكەم.
ەمەندەي ەرەگiسەر سۇراپىلمەن،
باسىمەن بۇلتتى جايپاپ بiزدiڭ باۋكەڭ...

- قاراعىم، ماقتانعانىم ەمەس، مەن تۋرالى كوپ اقىن ولەڭ جازدى. ءبارiن سالىستىر. ولاردان قاسىمنىڭ قابىلداۋى، سوزبەن بەينە جاساۋى قانداي iرi?! اقىندىق قۋاتى پۋشكيننەن، لەرمونتوۆتان، بايروننان اسىپ تۇسپەسە، كەم ەمەس. مۇنى مويىنداماۋ - قيانات...

مامىتبەك قالدىباي،
جازۋشى

01.09.2011 ج.

http://www.turkystan.kz/page.php?page_id=31&id=6555