قازاقپىن، رۋىم "اكتەر"
كوبىنە ءجون سۇراعان قازاققا مەنىڭ جاۋابىم وسىلاي. بىرەۋلەر كۇلەدى، ۇعادى، ارى قاراي قازبالامايدى. تىرناپ، شۇقىلاپ بارا جاتقانى بولسا "قۇدا بولاتىن كۇن تۋسا سۇراسايىق قالعانىن، وعان دەيىن وسىنى عانا بىلە تۇر" - دەيمىن. شىتىنايدى، "قازاقتىڭ ءجون سۇراۋىنا قارسىمىسىڭ؟! وسى "ارتىستەر" بىردەمە سۇراسا اۋليە بولا قالاسىڭدار. جوندەرىڭدى ايتپاي، حالىقتى مەنسىنبەي، كوكىرەك كەرەسىڭدەر! حالىق ەمەس پە سەندەردى وسىرگەن؟ كىمسىڭدەر ويتەتىن؟! ۋا، ششەشش..." - دەيدى. توزەمىز.
ستۋدەنتتىك بەس جىلىمىزدا وبلىسىن بىلسەك تە رۋىن بىلمەي كەتكەن دوستارىمىز بار. ءالى دە دوستىق جالعاسىپ كەلەدى. ءبىر-ەكەۋى ماڭعىستاۋدا، ءبىرى شىمكەنتتە، ءبىرى استانادا... ءسويتىپ كەتە بەرەدى. ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ بالالارىمىزدى ۇيلەندىرىپ، قۇدالىعىن اتقارىپ، شاپقىلاپ جۇرەمىز. بىلتىر استانادا سونداي ءبىر دوسىمىزدىڭ بالاسىن ۇيلەندىرىپ، قۇدانى قاسقايىپ قارسى الىپ تۇرسام، بالا كەزدەن ءوزىمدى بىلەتىن نارىنقولدىق شەشەلەرىم باستاپ كەلە جاتىر قۇدالاردى. ماسساعان! مەنىڭ نامىسىن جىرتىپ تۇرعانىم زايسان مەن اقجارلىقتار! بىرەسە ۇل جاقتان بولىپ، بىرەسە قىز جاقتان بولىپ قالجىڭمەن، قىزىقپەن وتكىزدىك سونىڭ ءبارىن. نارىنقولدىقتارىم دا ريزا، زايساندىقتارىم دا ءماز!
زيالى قاۋىمنىڭ باسقا سالاداعى وكىلدەرىنىڭ اتىنان سويلەمەيمىن، بىزدەر، ارتيستەر حالىقتىڭ ءارتيسى بولعىمىز كەلەدى نەگىزى. وكىمەتىمىز تۇقىمىن قۇرتقان سول اتاققا ۇمتىلاتىنىمىزدا سوندىقتان. ءبىزدى كەيدە كورەرمەن بولگىش. "كورەرمەن" دەگەنىمنىڭ ىشىندە سانالى، سالاۋاتتى، ساۋاتتى اعايىن جەتىپ جاتىر. قاراپايىم حالىق تەلەۆيزوردان كورگەن ءارتيسىن ء"تىرى" كورگەنىنە ءماز، شالا شابىلىپ، شارق ۇرىپ جاتادى. ال، جاڭاعى زياندى-زيالىلار تۋعان جەرىڭدى بىلسە بولدى، ىشىنەن تون ءپىشىپ، "اناۋ ەكەنسىڭ عوي" - دەپ، شىرتيىپ قالادى. قازىرگى جاستاردىڭ ىشىندە كوپ ونداي "بولىنگىشتەر". كىمنەن جۇققانى؟ بىزدەن-اۋ. ۇلكەننەن.
جاڭاعى اۋزىنا ەل قاراعان زياندى-زيالى اعالاردان. ولار اكىمشىلىكتە دە، جازۋشىنىڭ، اقىننىڭ، تەاتردىڭ، وركەستردىڭ اراسىندا دا ءجۇر. بار. "بولىنگەندى ءبورى جەيدى!" - دەگەندى سولار كوپ ايتادى. دانىشپان بولىپ سويلەپ، باس ءمۇجىپ، قۇلاق تاراتىپ وتىرىپ شۇناق ويىنان حابار بەرىپ قويادى. كۇندە كورىپ ءجۇرمىز، ەستىپ، وقىپ، تالانتىنا تامسانىپ ءجۇرمىز. الەۋمەتتىك جەلىدە دە ءبىر ازامات جالپى قازاققا ورتاق ويدى تولعاسا الدىمەن ءوز جاقىنى ءسوزىن سويلەيدى. اراسىنا كىرىسىپ كەتسەڭ ء"سىز دە ءبىزدىڭ جاقتانسىز با؟" - دەگەن سۇراق الدىمەن قويىلادى...
"وپپوزيتسيالىق" ويدا جۇرگەن كەيبىر اعالار دا سونىڭ اتتانداپ جۇرگەن تاقىرىبىن قوزعاپ قويساڭ، وگورودىنان قاۋىن ۇرلاعان بالا سياقتى سەنى تومپەشتەي تۇسەدى. ولاردىڭ دا حالىقتىڭ الدىندا "ابىروي" جيناپ جۇرگەن تەماسىنا قول سۇقپاۋ كەرەك ەكەن. سەندە ونداي پيعىل تەك سول ايتقان سوڭ، سونىڭ "ارقاسىندا" عانا پايدا بولۋى ءجون ەكەن. ولار دا سايلاۋ كەزىندە، سىن ساعاتتاردا الدىمەن اعايىن تۇگەندەپ، سوسىن حالىقتى ىزدەيدى. ء"وز اعايىنى تاس اتقان، قاماعان، اتقىزعان، ايداتقان" - دەگەن وشپەس حيكاياسى بار ەلمىز عوي، اعايەەەەن. ەلمەن بولۋدى ويلايىق دوستار.
كەشەلى بەرى "نايمان" جايلى اڭگىمە باستالىپ كەتىپ ەدى، مەن ءازىل-شىنى ارالاس پىكىر ءبىلدىردىم وسىندا، ال، كەي "دارىندى" اعايىن ماسكاسىن شەشىپ تاستاپ، تالانتىن "شاشىپ" جىبەردى. توقتاي قالايىق. "كىم ەكەنىن بىلمەسەڭ تاريحقا قارا!" - دەپ جاتىر. تاريحتا ارعى اتاسى باتىر بولماعان ەل، اۋىل جوق قازاقتا. رۋدى تىلگە تيەك ەتسە دە ارىستانداي ارعى اتا ەمەس، باقا-شايانعا اينالعان بەرگى بىزدەرگە ايتىلعان، ۇساقتالىپ كەتكەن بۇگىنگى "يگى جاقسىعا" ايتىلعان دەپ قابىلداۋ كەرەك تە، بەلدەسۋدىڭ قامىن ويلاماي ەلدەسۋگە كىرىسەيىك.
بولدىم. دانىشپان شىقپايدى مەنەن.
اسقار نايمانتايدىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان
Abai.kz