جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2216 0 پىكىر 17 قىركۇيەك, 2011 ساعات 12:37

سۇلەيمەن مامبەت. اباي ۇرپاقتارىنا قۇرمەت

جاقسىدان قالعان جاقسىعا قۇرمەت كورسەتۋ، ءىلتيپات تانىتۋ، كوڭىلگە مەدەۋ بولاتىن مۇراسى بولسا، وعان سەرگەك قاراۋ كەيىنگىنىڭ پارىزى دەپ بىلەمىز. سونداي ءبىر ادەمى ىسكە جاقىندا سەمەيدەگى ابايدىڭ مەملەكەتتىك قورىق مۇراجايى ۇيىتقى بولعان ەدى. ۇلتىمىزدىڭ ۇلىعى، ۇلى اقىنى اباي قۇنانبايۇلىنىڭ تالانتتى بالاسى اقىلباي ابايۇلىنىڭ 150 جىلدىعى مەن ونىڭ كىندىگىنەن جارالعان تالانت اۋباكىر اقىلبايۇلىنىڭ 130 جىلدىعىنا ارنالعان ادەبي-تانىمدىق كەش سونىڭ دالەلى دەپ بىلەمىز.

جاقسىدان قالعان جاقسىعا قۇرمەت كورسەتۋ، ءىلتيپات تانىتۋ، كوڭىلگە مەدەۋ بولاتىن مۇراسى بولسا، وعان سەرگەك قاراۋ كەيىنگىنىڭ پارىزى دەپ بىلەمىز. سونداي ءبىر ادەمى ىسكە جاقىندا سەمەيدەگى ابايدىڭ مەملەكەتتىك قورىق مۇراجايى ۇيىتقى بولعان ەدى. ۇلتىمىزدىڭ ۇلىعى، ۇلى اقىنى اباي قۇنانبايۇلىنىڭ تالانتتى بالاسى اقىلباي ابايۇلىنىڭ 150 جىلدىعى مەن ونىڭ كىندىگىنەن جارالعان تالانت اۋباكىر اقىلبايۇلىنىڭ 130 جىلدىعىنا ارنالعان ادەبي-تانىمدىق كەش سونىڭ دالەلى دەپ بىلەمىز.

ءيا، ابايدىڭ اسقار بيىگىن، باعا جەتپەس اسىل مۇراسىن شاكىرتتەرىنىڭ شىعارماشىلىعى دا تولىقتىرىپ وتىرعانى تاريحتان ءمالىم. ونىڭ اينالاسىندا اقىلباي، ماعاۋيا، شاكارىم، كوكباي، ءارىپ، اسەت، ءۋايىس، بەيسەنباي، اۋباكىر، كاكىتاي، ءابىش سياقتى جاس تالاپ اقىندارمەن قاتار، مۇقا، مۇحامەتجان، الماعامبەت ەرتەكشى، بايماعامبەت ءتارىزدى ءانشى-كۇيشىلەر جۇرگەن ەكەن.

اقىلباي (1861-1904) ابايدىڭ تۇڭعىش ۇلى ءارى تالانتتى شاكىرتى. ول اتا داستۇرىمەن ۇلكەن اكەسى قۇنانبايدىڭ باۋىرىندا تاربيەلەنگەن. جاقسىنىڭ تايتۇياقتاي ۇلىنان قالعان پوەمالارى ادەبيەتىمىزدىڭ التىن قازىناسىنا قوسىلۋىمەن بىرگە، وزگە جۇرتتارعا دا تانىلعان. وعان اعىلشىن جازۋشىسى گەنري رايدەر حاگگاردتىڭ اقىلباي شىعارمالارىمەن تانىسۋى مىسال بولسا كەرەك. ال ءان ونەرىندەگى ايتۋلى تۋىندى سانالاتىن «اقىلبايدىڭ ءانىن» بار ناقىشىمەن جانىبەك كارمەنوۆ، جۇمابەك قامباروۆ، كەلدەنباي ولمەسەكوۆ ورىنداپ، ەل اراسىنا تانىتتى.

ال اۋباكىر اقىلبايۇلى (1881-1934) تەكتى تۇقىمنان تا-راعان دارىننىڭ ءبىرى ەدى. ول دا اتاسى مەن اكەسى سەكىلدى ولەڭنەن ورنەك سالعان اقىن.

كەشتە مۇراعات قورىنان الىنعان اقىلباي ابايۇلى مەن اۋباكىر اقىلبايۇلىنىڭ ومىرىنە قاتىستى قۇجاتتار، ۇرپاقتارى جايلى دەرەكتەر، تاريحي سۋرەتتەر كورسەتىلىپ، ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى جونىندە ءسوز بولىپتى. اقىلبايدىڭ ۇرپاعى ل.بايماعامبەتوۆا ءسوز سويلەپ، مۇراجاي ۇجىمىنا العىسىن ءبىلدىردى.

ابايدىڭ مەملەكەتتىك تاري-حي-مادەني جانە ادەبي-مەموريالدىق قورىق مۇراجايىندا ۇلى اقىنعا ارنالعان تاعى ءبىر شارا «اباي جانە ونەر» دەپ اتالعان. وندا ۇلى تۇلعانىڭ قازاق ونە-رىنە قوسقان شىعارمالارى جان-جاقتى ءسوز بولعان. وسى باس قو سۋدا مۇراجاي ديرەكتورى جاندوس اۋباكىر، پروفەسسور اراپ ەسپەمبەتوۆ، بەلگىلى كومپوزيتور تۇرسىنعازى راحيموۆ ۇلى اقىننىڭ ءان ونەرى تۋرالى وي ءوربىتتى.

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1491
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3257
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5555