قازاقستانداعى ماشينا ءوندىرىسى نە كۇيدە؟
ۇكىمەت ەلدەگى ماشينا ءوندىرىسى سالاسىنا تالداۋ جاساپتى. قازىر دە ەلدە وندىرىلەتىن ماشينانى نەسيە الۋ جۇرت اراسىندا كوپتەپ كورىنىس بەرە باستادى. سول ءۇشىن دە قازاقستانداعى ماشينا ءوندىرىسىنىڭ جاي-كۇيى تۋرالى ۇكىمەت تالداۋى وقىرمان نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز.
اباي-اقپارات
بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندىق اۆتوموبيل ونەركاسىبى شيكىزاتتىق ەمەس سەكتوردى يندۋستريالىق دامىتۋدىڭ 12 باسىم باعىتتارىنىڭ قاتارىنا قوسىلعان جانە جۇيەلى مەملەكەتتىك قولداۋ وبەكتىسى رەتىندە سانالادى. 2019 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قر ماشينا جاساۋ سالاسىنداعى اۆتوموبيل ونەركاسىبىنىڭ ۇلەسى 26%-دى قۇرادى، 50 مىڭنان استام تەحنيكا ءوندىرىلدى، 2,7 مىڭعا جۋىق اۆتوموبيل ەكسپورتتالدى. قازاقستاندىق اۆتوونەركاسىپ قالاي دامىپ جاتىر جانە ونىڭ كەلەشەگى قانداي؟
ءبارى نەدەن باستاۋ الدى؟
وتاندىق اۆتوموبيل ونەركاسىبىنىڭ تاريحى 2003 جىلى العاشقى «نيۆا» اۆتوكولىگى شىعارىلعان كەزدەن باستالادى. ول كەزدە ءوندىرىس كولەمى بار بولعانى بىرنەشە مىڭ بىرلىكتى قۇرادى (2010 جىلى ەڭ كوبى — 4 مىڭ دانا). شىعارىلاتىن ءونىم جەلىسىن تەك ۆاز ماركاسىنىڭ اۆتوموبيلدەرى قۇرادى. ەلىمىزدىڭ اۆتوموبيل نارىعىنىڭ نەگىزگى بولىگى يمپورتقا تيەسىلى بولدى.
كاسىپورىنداردىڭ ناقتى مىندەتتەرىمەن دامۋدىڭ نەگىزگى كەزەڭى 2010 جىلى موتورلى كولىك قۇرالدارىن ونەركاسىپتىك قۇراستىرۋ تۋرالى العاشقى كەلىسىمدەرگە قول قويۋمەن باستالدى. دەگەنمەن، تاجىريبە كورسەتكەندەي، سالانى دامىتۋ جونىندە قابىلدانعان كەلىسىمدەردىڭ تيىمدىلىگى از بولدى، ساتىلاتىن وتاندىق اۆتوموبيلدەردىڭ ۇلەسى 2016 جىلى تەك 26%-دى قۇرادى. ىنتالاندىرۋدىڭ جاڭا ادىستەرى قاجەت بولدى.
وسىعان بايلانىستى ۇكىمەت قوسىلعان قۇن سالىعى (ققس) بويىنشا پرەفەرەنتسيالار، كادەگە جاراتۋ الىمىن ەنگىزۋ، جەڭىلدىكپەن نەسيە بەرۋ جانە ليزينگ باعدارلاماسىن ازىرلەۋ، ءونىم ەكسپورتىن قولداۋ شارالارى سەكىلدى سالانى ىنتالاندىرۋ شارالارىن قابىلدادى. ونەركاسىپتىك كووپەراتسيا باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى.
سالانى دامىتۋعا «سارىارقااۆتوونەركاسىپ» جشس ستراتەگيالىق ارىپتەسى — سمس–JAC Motors تۇلعاسىنداعى ءىرى ترانسۇلتتىق ينۆەستور تارتىلدى. وسىنىڭ بارلىعى سالانى دامىتۋ، ىنتالاندىرۋ باعدارلامالارىن ەنگىزۋ بويىنشا جاڭا تاسىلدەردى ەنگىزۋدىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى.
كوممەرتسيالىق تەحنيكا وندىرىسىنە كەلەر بولساق، ەلىمىزگە جاھاندىق ويىنشىلار تارتىلا باستادى. 2005 جىلى قازاقستانعا كەلگەن العاشقى ءىرى ءوندىرۋشى كاماز بولدى. سودان كەيىن Daewoo, Hyundai, IVECO, ANKAI جانە باسقا دا ماركالار ءوز وندىرىستەرىن اشتى.
سونىڭ ناتيجەسىندە، قىسقا مەرزىم ىشىندە سالىق اۋدارىمدارى ەسەبىنەن بيۋدجەتتى جۇيەلى تۇردە تولىقتىراتىن، ىرگەلەس سالالاردى ەسەپكە الا وتىرىپ، ونداعان مىڭ جۇمىس ورنى بار تۇتاس سالا قۇرىلدى. اۆتووندىرۋشىلەر سانى ارتىپ، ادال باسەكەلەستىك دامي باستادى.
بۇگىنگى تاڭدا ماشينا جاساۋ — وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان سالالارىنىڭ ءبىرى.
يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق دامۋ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جىلدارى (2010 جىلدان باستاپ) ەلىمىزدە شامامەن 400 ملرد تەڭگە سوماسىنا 130-دان استام جاڭا ماشينا جاساۋ ءوندىرىسى ىسكە قوسىلدى. 14 مىڭنان استام جۇمىس ورنى اشىلدى.
بۇل كاسىپورىندار ءونىمنىڭ بارلىق دەرلىك ءتۇرىن شىعارۋدى يگەرىپ ۇلگەردى (جيىنتىقتاۋشى جانە قوسالقى بولشەكتەردەن جوعارى دالدىكتى تەحنيكانى قۇراستىرۋعا دەيىن) جانە مۇناي-گاز، مەتاللۋرگيا جانە اگروونەركاسىپ سەكىلدى ەكونوميكانىڭ بازالىق سەكتورلارىنىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قامتاماسىز ەتەدى.
قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا اۆتوكولىك قۇرالدارىنىڭ بارلىق ساناتتارىنىڭ ءوندىرىسى قولعا الىنعان. ەلىمىزدە 167 اۆتوموبيل مودەلى، ونىڭ ىشىندە 39 جەڭىل مودەل، 22 الەمدىك برەند جينالادى.
اۆتوموبيل جاساۋ — قازاقستاننىڭ ماشينا جاساۋ سالاسىنىڭ درايۆەرى
قر-نىڭ 2015-2019 جىلدارعا ارنالعان يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق دامۋ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىندا اۆتوونەركاسىپ باسىم سالالار قاتارىندا كورسەتىلگەن. مەملەكەتتىك باعدارلامادا الەمدىك ترەندتەر قازاقستاننىڭ اۆتوموبيل ونەركاسىبىن دامىتۋعا ىقپال ەتەتىنى، وعان قوسا مەتاللۋرگيا، رەزەڭكە بۇيىمدارىنىڭ ءوندىرىسى، شىنى ءوندىرىسى، توقىما ونەركاسىبى، ەلەكتر جابدىقتارى مەن قۇرالدارى ءوندىرىسى، عزتكج جانە ت. ب. سەكىلدى ىرگەلەس سالالاردى دامىتۋعا دا سەپتىگىن تيگىزەتىنى ايتىلعان.
ەكى بەسجىلدىقتا اۆتوموبيل جاساۋ قازاقستاننىڭ ماشينا جاساۋ سالاسىنىڭ درايۆەرلەرىنىڭ بىرىنە اينالدى. ءىرى توراپتى قۇراستىرۋدان (DKD) ۇساق توراپتى قۇراستىرۋعا (CKD) كوشۋ بولدى. مىسالى، شاناقتاردى دانەكەرلەۋ جانە بوياۋ بويىنشا تەحنولوگيالىق وپەراتسيالار قولعا الىندى.
قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە ساتىلاتىن اۆتوموبيلدەردىڭ 60%-ى قازاقستاندا شىعارىلعان.
اۆتوونەركاسىپتى جەرگىلىكتەندىرۋدىڭ ورتاشا دەڭگەيى 33%-دى قۇرايدى، ال كەيبىر ۇلگىلەر بويىنشا ەڭ جوعارعى دەڭگەيى 50%-دان اسادى.
2010 جىلدان باستاپ ءوندىرىس كولەمى 12,5 ەسەگە ءوستى (2010 جىلعى 4 مىڭ بىرلىكتەن 2019 جىلى 50,4 مىڭ بىرلىككە دەيىن). ماشينا جاساۋدىڭ جالپى كولەمىندەگى اۆتوونەركاسىپ ۇلەسى 2010 جىلعى 4%-عا قاراعاندا 26%-عا جەتتى. ونەركاسىپتەگى اۆتوونەركاسىپ ۇلەسى 1,9% قۇرادى.
2019 جىلى اۆتوموبيل ونەركاسىبىندە 359,5 ملرد تەڭگەگە 50 447 بىرلىك كولىك قۇرالى ءوندىرىلدى، ناقتى كولەم يندەكسى (نكي) 162,5%-دى قۇرادى. ونىڭ ىشىندە 44 077 جەڭىل اۆتوموبيل ءوندىرىلدى، ءوندىرىس ءوسىمى 46,8%-دى قۇرادى.
ساتىلىمداعى قازاقستاندىق اۆتوموبيلدەردىڭ ۇلەسى 59%-عا دەيىن ارتتى (2018 جىلى – 49%), قر-دا ەڭ كوپ ساتىلاتىن اۆتوموبيل برەندىنىڭ 5-تەن 4-ءى — وتاندىق وندىرىسكە تيەسىلى.
قازاقستاندىق اۆتوبيزنەس قاۋىمداستىعىنىڭ مالىمەتىنشە، 2019 جىلى 16 332 Hyundai ءاۆتوموبيلى (+75,7%), 14 623 بىرلىك Lada (+9,8%) جانە 5 366 Ravon ءاۆتوموبيلى (+912%) ءوندىرىلدى. سونداي-اق بەستىككە Kia (3683 بىرلىك) جانە JAC (2 775 بىرلىك) ماركالارى كىردى.
قر-دا وندىرىلگەن اۆتوكولىكتەردىڭ جارتىسى دەرلىك ءىرى اۆتوكولىك ءوندىرۋشى «سارىارقااۆتوونەركاسىپكە» تيەسىلى. بيىل قوستاناي زاۋىتى ءوندىرىستى ەكى ەسە ۇلعايتىپ، جالپى سوماسى 186 609 ملن تەڭگەگە 25 802 داناعا دەيىن جەڭىل اۆتوموبيلدەر، جۇك كولىكتەرى مەن اۆتوبۋستار شىعاردى.
قازاقستاندىق اۆتوونەركاسىپ — ەكسپورتتىق نارىقتاردا
ىشكى قازاقستاندىق نارىقتىڭ شاعىن كولەمىن ەسكەرە وتىرىپ، وتاندىق ماشينا جاساۋشىلاردى ۇزاق مەرزىمدى جوسپارلاۋ ەكسپورتتىق كولەمدەردى ۇلعايتۋدى قاراستىرۋى ءتيىس. مەملەكەتتىك ورگاندار ءتيىستى جۇمىستاردى جۇرگىزىپ جاتىر. ماسەلەن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ەكولوگيالىق تازا اۆتوموبيلدەر ءوندىرىسىن ىنتالاندىرۋ تەتىگى اياسىندا اۆتوونەركاسىپ كاسىپورىندارىن ەكسپورتتىق قارجىلاندىرۋ كوزدەلگەن.
ماركەتينگتىك ىلگەرىلەتۋمەن قاتار، ەل ىشىندە دايىن ءونىمدى تاسىمالداۋعا جانە ەكسپورتتىق نارىقتاردا ءونىمدى سەرتيفيكاتتاۋعا جۇمسالعان شىعىنداردىڭ ءبىر بولىگىن وتەۋ شارالارى كورسەتىلەدى. بۇل ءبىزدىڭ كاسىپورىندارعا سىرتقى نارىقتارعا قول جەتكىزۋدى جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بەردى.
ءوز كەزەگىندە، وتاندىق كاسىپورىندار كاسىپورىنداردا جۇرگىزىلەتىن تەحنولوگيالىق وپەراتسيالاردىڭ سانىن ارتتىرىپ، جەرگىلىكتى قۇراۋىشتار مەن ماتەريالداردى پايدالانىپ، سونداي-اق ءىرى سەريالى وندىرىسكە شىعۋى ءتيىس.
سونىمەن قاتار قازاقستاندا اۆتوكومپونەنتتىك بازانى دامىتۋ جوسپارلانۋدا.
اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە ەكسپورت 2018 جىلمەن سالىستىرعاندا 10 ەسەگە ارتتى. 2019 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 2 629 اۆتوكولىك ەكسپورتتالدى. اۆتوموبيلدەر كوبىنەسە رەسەي فەدەراتسياسى مەن وزبەكستانعا ەكسپورتتالادى. شەتەلدىك ساتىلىمداردىڭ نەگىزگى بولىگىن 2019 جىلى JAC (1471), Hyundai (716) جانە Ravon (442) ماركالارى قۇرادى. بۇل ماركالارعا كورشىلەس ەلدەردە ماركالاردىڭ ديستريبيۋتورلارى تاپسىرىس بەرەدى.
اۆتوموبيل ونەركاسىبىندەگى ۇردىستەر
سوڭعى جىلدارى اۆتووندىرۋشىلەر جاڭا نارىقتارعا قول جەتكىزۋ، ءوزىنىڭ وتكىزۋ جەلىسىن كەڭەيتۋ، جاڭا تەحنولوگيالار الۋ ماقساتىندا ستراتەگيالىق سەرىكتەستەردى ىزدەستىرۋدە. سوڭعى ۋاقىتتا اۆتوموبيل سالاسىن دامىتۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارى وتىننىڭ جاڭا تۇرلەرىن پايدالانۋ، جاڭا كونسترۋكتسيالىق ماتەريالداردى قولدانۋ، جايلىلىقتى ارتتىرۋ ەسەبىنەن جانارماي تۇتىنۋدى ايتارلىقتاي تومەندەتۋ; ساپالىق جانە باعا بەلگىلەرى بويىنشا دا، نىسانالى ماقساتى بويىنشا دا مودەلدىك قاتارلاردى ءارتاراپتاندىرۋ بولدى.
سوڭعى ۋاقىتتا اۆتوموبيل سالاسىنىڭ ەرەكشەلىگى مودەلدىك قاتارلاردى ۇدەمەلى ءارتاراپتاندىرۋ بولدى.
قازاقستاندىق ماشينا جاساۋ ەكولوگيالىق تازا كولىكتىڭ دامۋىمەن بايلانىستى جالپى الەمدىك ترەندتەن قالىس قالىپ جاتقان جوق. 2014 جىلى ەلەكتروموبيلدەردىڭ ءبىرىنشى پارتياسى شىعارىلدى، سونداي-اق وتاندىق ءوندىرىستىڭ 15 ەلەكترواۆتوبۋسى قولدانىستا.
اۆتوموبيل ونەركاسىبىن دامىتۋ شارالارى
قر ۇكىمەتى سالانى ىنتالاندىرۋ بويىنشا شارالاردى قابىلدادى، ونىڭ ىشىندە ققس بويىنشا ارتىقشىلىقتار، جەڭىلدىكپەن نەسيەلەندىرۋ جانە ليزينگ باعدارلاماسىن ازىرلەۋ، ءونىم ەكسپورتىن قولداۋ شارالارى بار.
2019 جىلى ماۋسىم ايىندا 2019-2024 جىلدارعا ارنالعان ماشينا جاساۋدى دامىتۋ جونىندەگى جول كارتاسى بەكىتىلدى، ول ماشينا جاساۋدىڭ بارلىق شاعىن سالالارىن قامتيدى جانە قولداۋ شارالارى بويىنشا ءىس-شارالار كەشەنىن قاراستىرادى. ولار – سالىق ارتىقشىلىقتارى، قارجىلاي جانە شيكىزاتتىق قولداۋ، بىلىكتى كادرلارمەن قامتاماسىز ەتۋ جانە تاعى باسقالارى.
كووپەراتسيالىق بايلانىستاردى دامىتۋ ءۇشىن 2019 جىلى 3 ساۋىردە قازاقستان مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ اراسىندا بىرلەسكەن ءىس-قيمىل باعدارلاماسى قابىلداندى. ول كەلەسى جوبالاردا كووپەراتسيانى قاراستىرادى.
ونەركاسىپتىك كووپەراتسيا باعدارلاماسى اياسىندا «كاماز» جاق، «اۆتوۆاز» جاق جانە «حەندە موتور مانۋفاكتۋرينگ رۋس» جشق جۇك اۆتوموبيلدەرىنىڭ جەتەكشى بىلىكتەرىنىڭ باستى بەرىلىس رەدۋكتورلارىن شىعارۋ زاۋىتىن، قۇيۋ زاۋىتىن جانە عىلىمي-زەرتتەۋ ينجينيرينگ ورتالىعىن سالۋ بويىنشا بىرلەسكەن جوبالاردى ىسكە اسىرۋدى پىسىقتاۋ باستالدى.
الماتى قالاسىندا «Hyundai» جەڭىل اۆتوموبيل ماركاسىن شىعاراتىن «Hyundai Trans Kazakhstan» جشس جاڭا زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى، ونىڭ قۋاتتىلىعى ءبىرىنشى كەزەڭدە جىلىنا 30 000 بىرلىكتى، ال ەكىنشى كەزەڭدە 45 مىڭ بىرلىكتى قۇرايدى.
سمس – JAC Motors «سارىارقااۆتوونەركاسىپ» جشس الاڭىندا ءوندىرىس كولەمىن ارتتىرۋ جانە شىعاراتىن اۆتوموبيلدەر جەلىسىن كەڭەيتۋدەن باسقا، اۆتوكومپونەنتتەر ءوندىرىسىن جولعا قويۋدى جوسپارلاپ وتىر.
قىتاي سەرىكتەستەرىمەن ىنتىماقتاستىق اياسىندا شينالار مەن دۆيگاتەلدەر شىعاراتىن زاۋىتتى ىسكە قوسۋ جوسپارلانعان، بۇل قازاقستانداعى اۆتوكومپونەنت بازاسىن دامىتۋعا قۋاتتى سەرپىن بەرەتىن بولادى.
سونىمەن قاتار، قر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا سانيتارلىق كولىكتى جاڭارتۋ بويىنشا جول كارتاسىن بەكىتتى، بۇل سانيتارلىق كولىكتى ليزينگتىك قارجىلاندىرۋ تەتىگى ەسەبىنەن جاڭارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
جول كارتاسىنا سايكەس، وبلىس اكىمدىكتەرىندەگى، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالارداعى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارمالارى ءۇشىن ليزينگتىك قارجىلاندىرۋ شارتتارى مىناداي: ليزينگ مەرزىمى 5 جىل، سىياقى مولشەرلەمەسى وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەر ءۇشىن 7%-دان اسپايدى، اۆانس تولەمى قاراستىرىلماعان، جەڭىلدىك ۇسىنىلاتىن كەزەڭ 12 ايعا دەيىن. 2019 جىلى 800 جەدەل جاردەم كولىگىنە جانە 2019-2020 جىلدارى 18 جىلجىمالى مەديتسينالىق كەشەن ءۇشىن 10 ملرد تەڭگە ءبولىندى.
اۆتوموبيل وندىرۋشىلەردى قولداۋ
اۆتووندىرۋشىلەرگە وڭدەۋ ونەركاسىبىندەگى باسقا كاسىپورىندارمەن قاتار ارنايى ينۆەستيتسيالىق كەلىسىمشارتتار اياسىندا سالىق جانە كەدەندىك جەڭىلدىكتەر ۇسىنىلادى.
بۇل شارالار جەڭىلدىكتى نەسيەلەندىرۋ باعدارلامالارىمەن قاتار اۆتوكولىك قۇرالدارىنىڭ قازاقستاندىق ەكولوگيالىق تازا ءوندىرىسىن دامىتۋدى ىنتالاندىرادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ەكولوگيالىق تازا كولىك قۇرالدارىنىڭ شىعارىلۋىنا بايلانىستى، 2018 جىلدان باستاپ اۆتووندىرۋشىلەر تولىعىمەن بەسىنشى ەكولوگيالىق كلاسقا كوشتى، ونىڭ ىشىندە كوممەرتسيالىق تەحنيكانى دايىنداۋدا دا، ەلەكتروموبيلدەر ءوندىرىسى يگەرىلدى.
ەكولوگيالىق تازا كولىك قۇرالدارىن وندىرۋدە (ەۆرو-4 جانە ودان جوعارى ەكولوگيالىق كلاستارعا سايكەس كەلەتىن، ەلەكترودۆيگاتەلدەرى بار) جانە ونەركاسىپتىك قۇراستىرۋ تۋرالى كەلىسىم اياسىندا جەرگىلىكتەندىرۋدى كەزەڭ-كەزەڭمەن ارتتىرۋ بويىنشا تالاپتاردى ورىنداۋ كەزىندە وندىرۋشىلەر وندىرىستىك پروتسەستەر بويىنشا شىعىنداردىڭ ورنىن تولتىرۋ تۇرىندەگى ىنتالاندىرۋعا يە بولۋعا ۇمىتكەر بولا الادى.
اۆتوموبيل ونەركاسىبىنىڭ جەرگىلىكتەندىرىلۋىنىڭ ورتاشا دەڭگەيى 33% قۇرايدى، جەكەلەگەن مودەلدەر بويىنشا ەڭ جوعارعىسى 50%-دان اسادى. ىنتالاندىرۋشى دامىتۋ شارالارىمەن بىرگە جەرگىلىكتى قامتۋ ۇلەسى مەن ءوندىرىس كولەمىن ارتتىرۋ شىعارىلاتىن كولىك قۇرالدارىنىڭ قۇنىن تومەندەتۋگە باعىتتالعان.
وڭدەۋ ونەركاسىبىن قولداۋدىڭ جالپى شارالارىنان باسقا، جەڭىلدىكپەن اۆتونەسيەلەندىرۋ جانە جەڭىلدىكتى ليزينگ باعدارلامالارى ءوزىنىڭ ناتيجەلىلىگىن كورسەتتى، ونىڭ اياسىندا «برك-ليزينگ» اق جۇمىس ىستەگەن 4 جىل ىشىندە 50 ملرد تەڭگە ءبولىندى (42 ملرد تەڭگە – اۆتونەسيەلەندىرۋگە، 8 ملرد تەڭگە – ليزينگكە).
2019 جىلعى قازان ايىنان باستاپ «برك-ليزينگ» اق ارقىلى ۇلتتىق بانكتىڭ جەڭىلدىكپەن اۆتونەسيەلەندىرۋ باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى، سول ارقىلى 5 جىل بويى 100 ملرد تەڭگە ءبولۋ كوزدەلگەن (جىل سايىن 20 ملرد تەڭگەدەن).
باعدارلاما تۇرعىندار اراسىندا زور سۇرانىسقا يە، بۇگىندە قاراجاتتى ەكىنشى رەت يگەرۋ جۇرگىزىلۋدە.
ەلىمىزدىڭ اۆتوبۋس پاركىن جاڭارتۋ
2019 جىلدىڭ 12 ايىندا اۆتوبۋس شىعارۋ كولەمى 2,5 ەسە ءوستى (1 076 ءبىرل.).
قوسىمشا ىنتالاندىرۋ رەتىندە 2018 جىلدان باستاپ قازاقستاندىق ءوندىرىس اۆتوبۋستارىن ليزينگكە وتكىزۋ باعدارلاماسى جۇمىس ىستەيدى. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن «برك-ليزينگ» اق-ىنا 33,5 ملرد تەڭگە ءبولىندى، بۇگىندە 1 550 بىرلىك اۆتوبۋستى جەتكىزۋگە قارجىلاندىرۋ جاسالدى.
«برك-ليزينگ» اق مالىمەتى بويىنشا، 2020 جىلعى قاڭتار ايىنداعى جاعداي بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا توزعان اۆتوبۋستار پاركىن جاڭارتۋ جونىندەگى كەشەندى جوسپار اياسىندا 904 Yutong اۆتوبۋسى، 330 Ankai اۆتوبۋسى، 181 Daewoo اۆتوبۋسى، 75 Golden Dragon اۆتوبۋسى جانە 60 DongFeng اۆتوبۋسى ءوندىرىلۋ ۇستىندە جانە ولاردىڭ ءبىر بولىگى جەتكىزىلىپ قويدى.
قازاقستانداعى اۆتوموبيل ونەركاسىبىنىڭ دامۋ كەلەشەگى
ءسوز سوڭىندا ەلىمىزدەگى اۆتوموبيل سالاسىنىڭ دامۋى ءۇشىن پەرسپەكتيۆالاردىڭ شىنىمەن دە جوعارى ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. ويتكەنى وتاندىق اۆتوموبيل جاساۋدى دامىتۋ مەملەكەتتىڭ ورتاشا مەرزىمدىك جانە ۇزاق مەرزىمدىك جوسپارلاۋ بويىنشا باعدارلامالىق قۇجاتتاردا بەلگىلەنگەن مۇددەلەرىنە جانە باسىمدىقتارىنا ساي كەلەدى.
بيىل قازاقستاندا 10-نان استام جاڭا اۆتوموبيل مودەلىنىڭ ءوندىرىسى باستالادى. قىسقا مەرزىم ىشىندە اۆتوموبيل ونەركاسىبى ونىمدەرىنىڭ جالپى كولەمىن 100 مىڭ اۆتوموبيلگە دەيىن جەتكىزۋ جوسپارلانعان، ونىڭ ىشىندە 10-15 مىڭى — رەسەيگە، قىرعىزستانعا، وزبەكستانعا، تاجىكستانعا، بەلارۋسكە، ازەربايجانعا جانە باسقا دا ەلدەرگە ەكسپورتتالاتىن بولادى.
الماتى قالاسىندا قۋاتتىلىعى جىلىنا 45 مىڭ بىرلىكتى قۇرايتىن «Hyundai» زاۋىتى اشىلدى. زاۋىت يندۋستريالىق ايماق اۋماعىندا اشىلدى. جاڭا زاۋىت قۇرىلىسىنا سالىنعان ينۆەستيتسيالار كولەمى 25 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. جوبالىق قۋاتتىلىعى — جىلىنا 30 000 بىرلىك. ەكىنشى كەزەگىن جانە شاناقتى دانەكەرلەۋ جانە بوياۋ بويىنشا تەحنولوگيالىق وپەراتسيالارمەن شىعارىلاتىن العاشقى اۆتوموبيل ءوندىرىسى 2020 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىنا جوسپارلانعان. كاسىپورىن وندىرىستە 700-گە جۋىق جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. قازاقستان وڭىرلەرىندە ديلەر جەلىسىن قۇرۋ شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ دامۋىنا وڭ ىقپالىن تيگىزەتىن بولادى.
وسى جىلدىڭ قاڭتار ايىنىڭ سوڭىندا قر پرەمەر-ءمينيسترى ا. ءماميننىڭ قاتىسۋىمەن «ۋزاۆتوسانوات» اق جانە «KazakhExport» ەكسپورتتىق ساقتاندىرۋ كومپانياسى» اق اراسىندا ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى، سونداي-اق «سارىارقااۆتوونەركاسىپ» جشس مەن «UzAuto Motors» اق اراسىندا اۆتوموبيلدەردىڭ ماشينا جيىنتىقتارىن جەتكىزۋ تۋرالى شارتقا قول قويىلدى.
كەلەشەكتە اۆتوموبيل ونەركاسىبىندە:
- 2021 جىلدىڭ باسىنان باستاپ كولىك قۇرالدارىن ونەركاسىپتىك قۇراستىرۋ تۋرالى جاڭا كەلىسىمدەرگە كوشۋ جولىمەن جەرگىلىكتى قامتۋ ۇلەسىن ۇلعايتۋ جۇمىستارىن جالعاستىرۋ;
- قازاقستاندىق اۆتووندىرۋشىلەردىڭ سەرىكتەستەرىمەن وندىرىستىك كووپەراتسيانى دامىتۋ، ونىڭ ىشىندە اۆتوكومپونەنتتەر ءوندىرىسى;
- ەلەكتروموبيلدەر ءوندىرىسىن يگەرۋدى جالعاستىرۋ كوزدەلگەن.