كەشەگى قول جەتپەستەي كورىنگەن تاڭعاجايىپ دۇنيەنىڭ بۇگىن-اق قاراپايىم كورىنىسكە اينالاتىنىنا ەتىمىز ابدەن ۇيرەنىپ بارا جاتىر. سونىڭ ءبىرى كۇندەلىكتى ومىرىمىزگە عارىشتىق جىلدامدىقپەن ەنىپ جاتقان اقپاراتتىق تەحنولوگيا  يگىلىكتەرى. شىندىعىندا جۇزدەگەن شاقىرىم جول ءجۇرىپ، ارىپ-اشىپ زورعا بىتىرەتىن شارۋامىزدى ۇيدەن شىقپاي-اق، كومپيۋتەردىڭ تۇيمەلەرىن ساۋساقتىڭ ۇشىمەن عانا تۇگەندەۋ ءبىر كەزدەرى ءوڭىمىز تۇرماق تۇسىمىزگە ەنۋشى مە ەدى. ولاردى العاش وسىدان ونشاقتى جىل بۇرىن اقش-تىڭ بىرنەشە ءىرى قالالارىن ارالاعاندا ۆاشينگتوندىقتاردىڭ، اتلانتالىقتاردىڭ تۇرمىسىنان كورگەنىمىزدە بۇعان جەتۋ قايدا دەپ  اسپانداعى ايعا قول سوزعانمەن تەڭ كورەتىنبىز. ال، بۇگىندە بۇل ءبىز ءۇشىن ەش تاڭعالارلىق دۇنيە ەمەس. دەگەنمەن، وتكەنمەن  سالىستىرىپ، وي ەلەگىنەن وتكىزسەك، راسىندا، عاجاپ جەتىستىك.

ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلىندا كوز الدىمىزدا كوپ دۇنيە جاڭاردى. «ەلەكتروندى ۇكىمەت» باعدارلاماسىن سونىڭ بىرەگەيىنە جاتقىزۋعا ابدەن بولاتىن سياقتى. بۇل ءىستىڭ وزىندىك ءمانى بار. مەملەكەتتىك قىزمەتتى، ياعني، ۇكىمەت ورنىنىڭ اقپاراتتارىن ەلەكتروندىق قۇرالدار ارقىلى ازاماتتارعا جەدەل جەتكىزۋ جانە كەرى بايلانىستى ىرىقتاندىرۋ.

كەشەگى قول جەتپەستەي كورىنگەن تاڭعاجايىپ دۇنيەنىڭ بۇگىن-اق قاراپايىم كورىنىسكە اينالاتىنىنا ەتىمىز ابدەن ۇيرەنىپ بارا جاتىر. سونىڭ ءبىرى كۇندەلىكتى ومىرىمىزگە عارىشتىق جىلدامدىقپەن ەنىپ جاتقان اقپاراتتىق تەحنولوگيا  يگىلىكتەرى. شىندىعىندا جۇزدەگەن شاقىرىم جول ءجۇرىپ، ارىپ-اشىپ زورعا بىتىرەتىن شارۋامىزدى ۇيدەن شىقپاي-اق، كومپيۋتەردىڭ تۇيمەلەرىن ساۋساقتىڭ ۇشىمەن عانا تۇگەندەۋ ءبىر كەزدەرى ءوڭىمىز تۇرماق تۇسىمىزگە ەنۋشى مە ەدى. ولاردى العاش وسىدان ونشاقتى جىل بۇرىن اقش-تىڭ بىرنەشە ءىرى قالالارىن ارالاعاندا ۆاشينگتوندىقتاردىڭ، اتلانتالىقتاردىڭ تۇرمىسىنان كورگەنىمىزدە بۇعان جەتۋ قايدا دەپ  اسپانداعى ايعا قول سوزعانمەن تەڭ كورەتىنبىز. ال، بۇگىندە بۇل ءبىز ءۇشىن ەش تاڭعالارلىق دۇنيە ەمەس. دەگەنمەن، وتكەنمەن  سالىستىرىپ، وي ەلەگىنەن وتكىزسەك، راسىندا، عاجاپ جەتىستىك.

ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلىندا كوز الدىمىزدا كوپ دۇنيە جاڭاردى. «ەلەكتروندى ۇكىمەت» باعدارلاماسىن سونىڭ بىرەگەيىنە جاتقىزۋعا ابدەن بولاتىن سياقتى. بۇل ءىستىڭ وزىندىك ءمانى بار. مەملەكەتتىك قىزمەتتى، ياعني، ۇكىمەت ورنىنىڭ اقپاراتتارىن ەلەكتروندىق قۇرالدار ارقىلى ازاماتتارعا جەدەل جەتكىزۋ جانە كەرى بايلانىستى ىرىقتاندىرۋ.

قازىرگى تاڭدا تەحنيكا، تەحنولوگيا جەتىستىكتەرىن شەبەرلىكپەن پايدالانۋدىڭ ارقاسىندا مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇكىمەتتىك ۇيىمدار ەل ازاماتتارىمەن تۇراقتى قارىم-قاتىناس جاساۋدىڭ ءتيىمدى جولدارىن وسى ەلەكتروندى ۇكىمەت جۇيەسى ارقىلى تاپقانداي كورىنەدى. مۇنىڭ ءتيىمدى جاقتارى ايتارلىقتاي. قاجەتتى اقپاراتتى جەدەل بەرەدى، مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋدى ءتيىمدى ەتەدى جانە شىعىنىنىڭ ازدىعىمەن ءارى اشىق، جاريالىلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. ۇكىمەتتىك ۇيىمداردىڭ دا ءوزارا تىعىز بايلانىستا جۇمىس ىستەۋىنە ەلەۋلى ىقپال ەتە الادى. ەلەكتروندى ۇكىمەتتى كوپ ادامدار تەك رەسمي بيلىكتى باقىلاۋ دەپ قانا سىڭارجاقتى تۇسىنەتىن سىڭايلى. ال، شىن مانىندە ونىڭ باستى ميسسياسى كۇندەلىكتى تۇرمىستاعى قاراپايىم ماسەلەلەردەن باستالاتىندىعىن اڭعارا بەرمەيتىن سەكىلدىمىز.

كارى قۇرلىقتاعى كەيبىر ەلدەردىڭ ءتورت-بەسەۋى سىيىپ كەتەرلىكتەي كەڭ بايتاق جەرىمىز بار. ەلدى مەكەندەرىمىز التاي مەن اتىراۋ، ارقا مەن جەتىسۋ، ودان ارىسى سايرام، سوزاق دالاسىنا دەيىن جايىلىپ، شاشىراڭقى ورنالاسقان. نەشە جەردەن كولىك لوگيستيكاسى مەن قاتىناس قۇرالى جەتىلدىرىلدى دەسەك تە ەل تۇرعىندارىنىڭ ءاربىرى ءۇشىن جەرگىلىكتى جانە ورتالىق بيلىك ورىندارىنا وپ-وڭاي قول جەتكىزىپ، ماسەلەلەرىن شەشتىرەدى دەۋ ابەستىك بولار ەدى. ال، ەلىمىزدىڭ بولاشاق تاعدىرىن شەشەتىن ماڭىزدى قاۋلى-قارارلار استانادا قابىلداناتىندىعى بەلگىلى جايت. ونداي ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋدان، وزىندىك ۇسىنىس، پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ ءۇن قوسۋدان شالعايداعى اۋدان، اۋىل تۇرعىندارى دا شەت قالماۋعا ءتيىس. شەشىمنىڭ ومىرشەڭ بولۋىنا، جالپىحالىقتىق مۇددەگە ساي كەلۋىنە ونىڭ دا وزىندىك ءرولى ايتارلىقتاي.

وسى ماسەلەگە باسا نازار اۋدارعان قر بايلانىس جانە اقپارات مينيسترلىگى سوڭعى جىلدارى اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى بايلانىس توراپتارىمەن قامتاماسىز ەتۋ، ينتەرنەت جۇيەسىنە قوسۋ ىستەرىن قولعا الدى. اۋىل تۇرعىندارىن «قازاقتەلەكوم» جۇيەسى ارقىلى تەلەفون بايلانىسىمەن قامتاماسىز ەتۋمەن قاتار كومپيۋتەرلەندىرۋ شاراسى كەزەك كۇتۋدە. ۇكىمەت ورنىنىڭ «ەلەكتروندى ۇكىمەت» باعدارلاماسىنىڭ كوزدەگەن ماقساتىنىڭ ءوزى وسى بولسا كەرەك.

سونىمەن قاتار ازاماتتاردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىستارىندا دا كوپتەگەن قاجەتتىلىكتەرگە ساي جەرگىلىكتى جانە ورتالىق ۇكىمەتتىك ورىندارعا جۇگىنەتىن جايلارى ءجيى بولىپ تۇرادى. سالىق جانە وزگە دە ءتۇرلى تولەمدەر، سانقيلى قۇجاتتار بويىنشا جەرگىلىكتى ورىندارعا حابارلاسۋ، قۇجاتتار وتكىزۋ، الىسىپ-بەرىسۋ، ءوتىنىش شاعىمدار ۇسىنۋ سەكىلدى شەشىمىن كۇتكەن پروبلەمالار جەتكىلىكتى. كەيدە ءبىر جاپىراق قاعازعا باسىلعان، ەكى-ءۇش ابزاتستان عانا تۇراتىن انىقتاما الۋ ءۇشىن دە يت ارقاسى قياننان ات ارىلتىپ، اۋدان نەمەسە وبلىس ورتالىعىنا، ءتىپتى استاناعا بارۋعا تۋرا كەلەدى. مۇنىڭ ءبارى ءوز كەزەگىندە قىرۋار ۋاقىت پەن شىعىندى تالاپ ەتەتىن اۋىرە-سارساڭى دا  كوپ.

شالعاي مەكەندەر تۇرعىندارىن ايتپاعاننىڭ وزىندە قالادا دا بۇل ماسەلەنىڭ وزىندىك اۋىرتپالىقتارى مەن قيىنشىلىقتارى جەتىپ ارتىلادى. وبلىس، قالا، اۋدان ورتالىقتارى، ءىرى مەگوپوليستەر - استانا مەن الماتىدا حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارى، جەرگىلىكتى اكىمدىكتەر، ءارتۇرلى تولەمدەر قابىلدايتىن كاسسالار مەن الەۋمەتتىك قورعاۋ مەكەمەلەرىندەگى تىزبەكتەلگەن ۇزىن-سونار كەزەكتەردىڭ ءوزى نەگە تۇرادى. مۇنىڭ ءبارى اينالىپ كەلگەندە، تۇرعىنداردىڭ قىرۋار التىن ۋاقىتىن شىعىندايتىن ءارى جۇيكەلەرىن توزدىراتىن كۇردەلى ۇردىستەر. وسىنداي تۇرمىستىق ماڭىزى زور پروبلەمالاردىڭ ءتيىمدى ءارى جەدەل شەشىلۋىنە ەلەكتروندى ۇكىمەت ناقتى قولعابىسىن جاساماق. سالىق كوميتەتتەرى كاسىپكەرلەردىڭ توقساندىق ەسەپ-قيساپتارىن ەلەكتروندى تۇردە قابىلدايتىن بولعانى ولاردىڭ ۋاقىتتارىن ۇنەمدەۋگە، ءدالىز بويلاعان ۇزىن-سونار كەزەكتى قىسقارتۋعا قوماقتى ۇلەس قوستى دەپ بىلەمىز. ازاماتتار ەلدىڭ ءار وڭىرىنەن ۇكىمەت بلوگىنە حات جازىپ، سۇراق قويىپ، ءوتىنىش بىلدىرۋدە. وعان قۇزىرلى مەكەمەلەر مەن مينيسترلىكتەر دەر كەزىندە  جاۋاپ بەرەتىن ءۇردىس قالىپتاستى.  جۋىقتا جاس جۇبايلار نەكەلەسۋ جايىندا وتىنىشتەرىن ەلەكتروندى تۇردە جولداپ، كۋالىكتەرىن العانىنىڭ كۋاسى بولدىق.

پرەزيدەنتتىڭ «اقوردا»، ۇكىمەت پەن پارلامەنت پالاتالارىنىڭ، مينيسترلىكتەر مەن اكىمدىكتەردىڭ ۆەب-سايتتارى قابىلدانعان زاڭدار مەن قاۋلى-قارارلارمەن ءجىتى تانىسۋعا، قاجەتتى اقپاراتتارىن دەر كەزىندە تابۋلارىنا قولايلى جاعداي جاساپ وتىر.

بۇگىندە بىرتىندەپ بولسا دا ەلەكتروندى قىزمەت تۇرلەرىن پايدالانۋ ءىسى قوعام ومىرىندە كورىنىس بەرە باستادى. اۋە جانە تەمىرجول بيلەتتەرىن ونلاين جۇيەسى ارقىلى ساتىپ الۋ، كەيبىر تاۋار مەن قىزمەت تۇرلەرىنە ينتەرنەتپەن تاپسىرىس بەرۋ سەكىلدى جۇمىستار جولعا قويىلىپ جاتىر.  وسىلايشا، ونلاين تۇردە كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك جانە تۇرمىستىق قىزمەت باعىتتارىنىڭ ارناسى كەڭەيە بەرەرى انىق. بىزدەگى ەلەكتروندى ۇكىمەت جۇمىسىنا كەيبىر شەتەل ساراپشىلارى دا جاعىمدى پىكىر بىلدىرۋدە.

- قازاقستانداعى ۇكىمەتتىك سايتتارعا كىرىپ، ءوزىمىزدى قىزىقتىرعان ءتۇرلى دەرەكتەرگە قول جەتكىزىپ تۇرامىز. ەلدەگى ەلەكتروندى ۇكىمەت باعدارلاماسى حالىقارالىق تالاپتار مەن ستاندارتتاردىڭ اياسىندا قالىپتى جۇرگىزىلىپ جاتقاندىعىنا كوز جەتكىزۋگە بولادى، - دەيدى، مونعوليا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيا سالاسىنىڭ جەتەكشى پروفەسسورى، جۋرناليستيكا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، تاريح عىلىمىنىڭ دوكتورى زۇلكاپىل ءماۋلىتۇلى.

ازاماتتار ەلەكتروندى تۇردە قول قويىپ، قاجەتتى انىقتامالارىن ەشبىر كەزەككە تۇرماي، كەڭسە ەسىكتەرىن توزدىرماي جۇمىس  ورنىندا نەمەسە ۇيىنەن شىقپاي-اق الا بەرۋلەرىنە بولاتىن مۇمكىندىككە دە قول جەتكىزۋدىڭ اۋلى دا الىس ەمەس.  ەل تۇرعىندارىنىڭ ينتەرنەت قولدانۋ ءورىسىنىڭ كەڭەيۋى دە سالىستىرمالى تۇردە كەڭ قارقىن الىپ كەلەدى. مۇنىڭ ءوزى اينالىپ كەلگەندە، حالىقتىڭ ۋاقىتىن ۇنەمدەۋگە، ەڭبەگىن جەڭىلتۋگە، بەلگىلى ءبىر شىعىندى ازايتۋعا ىقپال ەتسە، ۇكىمەت جۇمىسىن توڭمويىن بيۋروكراتتىقتان، باس-اياقسىز قاعازباستىلىقتان قۇتقاراتىن يگىلىكتى شارا. ونىڭ سىرتىندا قوعامنىڭ جەگى قۇرتى بولىپ تابىلاتىن جەمقورلىقتى، سىبايلاستىقتى اۋىزدىقتاۋعا دا ءوز سەپتىگىن تيگىزەدى.

الەمدىك تاجىريبەگە زەر سالساق، ۇكىمەت قىزمەتىن كوپكە ورتاق سيپاتتا  جەتكىزۋ، ءوز جۇمىستارىنا حالىقتى كەڭىنەن تارتۋ ءۇشىن ينتەرنەتكە نەگىزدەلگەن  اقپاراتتىق تەحنولوگيانى، بايلانىس جۇيەسىن پايدالانا وتىرىپ، مەملەكەتتىك ءىستى ۇتىمدى ۇيىمداستىرۋدى ەلەكتروندى ۇكىمەت دەگەن  اتاۋمەن ايقىندايدى. ەلەكتروندى ۇكىمەتتى قاراپايىم تۇردە تۇسىندىرسەك، قىزمەت تۇرلەرىن جەتكىزۋ، وعان قاراپايىم ازاماتتاردىڭ ارالاسۋى، بيلىك جۇرگىزۋ دەگەن باستى ءۇش بولىكتەن قۇرىلادى ەكەن.

قىزمەت تۇرلەرىن جەتكىزۋ دەگەنگە كەلسەك، اقپاراتتى تۇتىنۋشىلار ۇكىمەت ءىسىن ءوز بەتىمەن دەربەس تاۋىپ الادى دەگەنگە كەلىپ سايادى. سوندىقتان، ۇكىمەت ورنى اقپاراتتارىن ۇيلەستىرۋدى، قۇرىلىمدارى مەن فورماسىن بەلگىلەۋدى، جوسپارلاۋدى، جاۋاپتى قىزمەتكەرلەرىن تاعايىنداۋدى ءوز موينىنا الادى. مۇنىڭ ءوزى اينالىپ كەلگەندە، ۇكىمەت ءداستۇرلى جۇمىس فورماسىن وزگەرتىپ، مەملەكەتتىك قىزمەتتى حالىققا جەتكىزۋدىڭ جاڭا ادىستەمەسىن جاسايدى دەگەن ءسوز. بۇل جاعداي بىزدە قالىپتاسىپ ۇلگەردى دەۋگە بولادى. وعان مىسال رەتىندە رەسمي ورگاندار باسشىلارىنىڭ، مينيسترلەردىڭ جەكە بلوگتارىنىڭ اشىلىپ، تۇراقتى جۇمىس ىستەپ جاتقاندىعىن ايتساق تا جەتكىلىكتى. پرەمەر مينيستر كارىم ءماسىموۆ ءوز تۆيتتەرى ارقىلى كۇندەلىكتى قىزمەتىنىڭ اشىقتىعىن پاش ەتتى.

قاتارداعى ازاماتتار، كاسىپكەرلەر قاۋىمى ۇكىمەت ورنىمەن قارىم-قاتىناس جاساۋدىڭ قاراپايىم، توتە ءارى ءتيىمدى جولىن ىزدەستىرۋى زاڭدىلىق. مۇنداي قاتىناس نەگىزىنەن ۇكىمەتتىك مەكەمەلەردىڭ قۇزىرىنداعى اقپاراتتارعا قول جەتكىزۋ، ولارمەن قويان-قولتىق ارالاسۋ، وزدەرىن مازالاعان سۇراقتاردى ەرىكتى تۇردە قويىپ وعان لايىقتى جاۋابىن الۋ، قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتەرىن سەزىنىپ، ماقساتتارىن جۇزەگە اسىرۋ سيپاتىندا كورىنىس تاپپاق.

بۇل تۇرعىدان كەلگەندە، ۇكىمەت ورنىنىڭ نەگىزگى ماقساتى ءوز بيلىگىنىڭ اياسىندا زاڭدىق اكتىلەردى مۇلتىكسىز ورىنداۋعا زەيىن قويۋ، قۇقىقتىق نورمالار شەڭبەرىندە مىندەتىن ءمىنسىز اتقارۋ بولماق. ەلەكتروندى ۇكىمەت ول ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر تابۋعا كومەكتەسەدى. الايدا، مۇنىڭ ءبارى بىرەر كۇندە شەشىمىن تاباتىن دۇنيە ەمەس، بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرىلاتىن شارۋالار.

جالپى جاريالى تۇردەگى ۇكىمەتتى جاساقتاۋ ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جولىمەن شەشىمىن تاباتىن، دامۋدىڭ ءبىر ساتىسىنان كەلەسىگە بىرتىندەپ وتەتىن ءۇردىس ەكەندىگىن الەمنىڭ جوعارى دامىعان ەلدەرىنىڭ تاجىريبەسى كورسەتىپ وتىر.  اتالمىش ۇدەرىس جوعارى ساتىعا كوتەرىلگەندە قىزمەتىنىڭ اياسى كەڭەيىپ، ءىس كۇردەلى سيپاتقا كوشىپ، جۇمسالاتىن شىعىننىڭ كولەمى ۇلعايعانىمەن حالىق ءۇشىن ونىڭ ماڭىزى مەن قۇندىلىعى بارعان سايىن ارتادى، ۇكىمەت ورنى ءىس قىزمەتىنىڭ اشىقتىعىن كەپىلدەندىرەتىن تەتىكتەر پايدا بولادى. مۇنداعى ءار كەزەڭدە وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىنىڭ بولعاندىعىنا قاراماستان قوزعاۋشى كۇشى - ستراتەگيالىق ساياسات، ماماندار، ءىس قىزمەت جانە تەحنولوگيا دەگەن ءتورت ەلەمەنتتەن تۇراتىندىعىنا نازار اۋدارۋعا ءتيىسپىز.

قازاقستان ۇكىمەتى العاشقى جانە ەكىنشى كەزەڭنەن ءوتىپ كەتتى دەۋگە بولادى. ولاي بولسا، ءۇشىنشى جانە ءتورتىنشى ساتى بويىنشا جاسالاتىن كەيبىر جۇمىستارعا توقتالا كەتەيىك. مۇندا نەگىزىنەن تەحنولوگيالىق ماسەلەلەر قاراستىرىلماق. اپتالىق جانە تاۋلىكتىك تۇراقتى قىزمەت اتقارۋدىڭ ينفراقۇرىلىمىنىڭ جاسالۋى، اقپاراتتىڭ قول جەتىمدىلىگى جانە قاۋىپسىزدىك، زاڭدىق نورمالار جۇيەسىنىڭ قالىپتاسۋى. ونلاين ينتەرفەيس، قارىم-قاتىناس مەنەدجمەنتى، ءىس قىزمەت رەفورمالارى مەن ۇيىمداستىرىلۋى، رە-ينجەنەرينگ جۇمىستارىنىڭ جاسالىپ ءبىتۋى.

ارينە، ءىس تەتىگىن ماماندار شەشەتىندىكتەن تاپسىرىستاردىڭ جاسالۋى، كاسىپكەرلەرگە سۇيەنۋ، ءبىرتۇتاس مەنەدجمەنتتى قالىپتاستىرۋ، ماماندار الەۋەتى مەن قابىلەتتىلىگىنىڭ ارتۋى، دەربەس قىزمەت كورسەتۋ شەبەرلىكتەرى ت.س.س.

ال، سوڭعى ساتىدا اقپاراتتىق جاڭا قۇرىلىم قالىپتاسىپ، تۇتىنۋدىڭ تىڭ ءتۇرى پايدا بولماق. ناتيجەسىندە، بىرلەسكەن ءىس قىزمەت پەن قارىم-قاتىناستىڭ (G2G  - ۇكىمەت-ۇكىمەت، G2B - ۇكىمەت-بيزنەس، G2C - ۇكىمەت-تۇتىنۋشى، G2E - ۇكىمەت-قىزمەتكەر) جاڭا ءتۇرى مەن كەشەندى قىزمەتى ورنىعادى.

اتقارۋشى بيلىك قىزمەتكەرلەرىنىڭ بۇقاراشىلدىعىن ارتتىرۋ، امبەباپ قابىلەتتىلىكتى يگەرتۋ، شەشىمدەردىڭ ورىندالۋىن ەسەپكە الۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتۋ، قاشىقتىقتان قاتىناسۋدىڭ جاڭا قۇرالىن جاساۋ باستى ساياسات بولىپ تابىلادى. بۇل ءوز كەزەگىندە قارجى-قاراجات اعىمىن ۇيلەستىرۋگە دە ايتارلىق ۇلەس قوسادى ەكەن. ولاي بولسا، ەلەكتروندى ۇكىمەتتىڭ ارتىقشىلىعى نەدە؟:

بىرىنشىدەن، ۇكىمەت ورنىنىڭ ازاماتتار الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ جۇيەسى پايدا بولىپ قالىپتاسادى;

ەكىنشىدەن، ۇكىمەت جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگى ارتىپ، شىعىن ازايادى;

ۇشىنشىدەن, ۇكىمەت ورگاندارىنان كورسەتىلەتىن مەملەكەتتىك قىزمەت جەڭىل ءارى جەدەل سيپاتقا يە بولادى.

قازاقستان ۇكىمەتى بۇگىنگە دەيىن ونلاين جينالىستار وتكىزۋ، پارلامەنتتە ۇكىمەت ساعاتىن بەلگىلەپ ۇيىمداستىرۋ سەكىلدى ءىستىڭ جاڭاشا تەتىكتەرىن قالىپتاستىرىپ ۇلگەرگەن. وسىنىڭ وزىنەن-اق، الەم كوشىنەن قالماي كەلە جاتقاندىعكىمىزدى ايقىن اڭعارۋعا بولادى.

«اباي-اقپارات»