قازاقستان رەسپۋبليكاسى

پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى

ن.ز. نىعماتۋليننىڭ نازارىنا!

ەستەرىڭىزدە بولسا، ماجىلىستە تالقىلانىپ جاتقان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە حالىقتىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋى جانە كوش-قون ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ جوباسى اياسىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى» زاڭىنىڭ 13-بابىنىڭ 18) تارماعىنداعى «ەڭبەك قىزمەتى» دەگەن ءسوزدى «ەڭبەك ءوتىلى» دەپ وزگەرتۋ تۋرالى ۇسىنىس بەرىپ، ول ۇسىنىستى دەپۋتات بەيبىت مامىراەۆ جاعىنان 2019 جىلعى 13 جەلتوقساندا وتكەن ماجىلىستەگى جۇمىس توبىنىڭ 16-وتىرىسىندا تالقىعا تۇسكەن بولاتىن.

اتالعان ماسەلەنى شەشۋ وڭايىراق جانە ءدالدى بولسىن دەپ، كەزىندە مونگوليادان كوشىپ كەلىپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعىن العان، قازىر اقمولا وبىلىسىنىڭ اقكول اۋدانى،  نوۆورىبينكا اۋىلىدا تۇراتىنى ورالسىن حاۋازي اتتى اعامىزدى «Nur Otan» پارتياسىنىڭ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق قابىلداۋ بولمەسىنە ازاماتتاردى قابىلداۋعا كەلگەن دەپۋتات بەيبىت مامىراەۆتىڭ قابىلداۋىنا كىرگىزىپ، ءۋاجىن ايتقىزىپ، ءوتىنىشىن تاپسىرتقامىز.

سەبەبى، زەينەتكەرلىككە شىققاندا، ورالسىن حاۋازيدىڭ اتالعان زاڭنىڭ 13-بابىنىڭ 15) تارماعىندا كورسەتىلگەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنان تىس جەرلەردەگى جوعارى وقۋ ورىندارىندا وقىعان كەزىڭى ەڭبەك ءوتىلى بولىپ ەسەپتەلىنبەي قالعان.

وعان باستى كەدەرگى – «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن  قامسىزداندىرۋ تۋرالى» زاڭىنداعى سول «ەڭبەك قىزمەتى» دەگەن زاڭدىق انىقتاماسى جوق «ۇعىم».

وتكەندە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ اتىنا جازعان حىتىمىزدا دا ايتقامىز، تۇسىنىكتى بولۋ ءۇشىن ەرىنبەي تاعى قايتالايىق،  ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جانە ساقتاندىرۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسقارما باسشىسى ۆيكتوريا شەگايدىڭ «الدا موڭعوليا جانە قىتايمەن قازاقستان ۇكىمەتى كەلىسىم-شارت جاسالماقشى» دەگەن نەگىزسىز، قاشان كەلىسىم بولاتىنى بەلگىسىز پىكىرىنە بولا، دەپۋتات بەيبىت مامىراەۆ بۇل ۇسىنىسىن جۇمىس توبىنىڭ 19-وتىرىسىندا قايتارىپ الدى.

مىنە، سودان بەرى ورالسىن حاۋازيدىڭ قاقپاعان ەسىگى، كىرمەگەن مەكەمەسى جوق، تابانى تەسىلىپ، تاۋى شاعىلىپ، سورلاپ ءجۇر. 

بۇل – ءبىر حاۋازيدىڭ عانا ەمەس، شەتتەن كەلىپ، زەينەتكە شىققان جانە شىعۋ الدىندا تۇرعان بارلىق قانداسىمىزدىڭ زاڭ اياسىندا شەشىلۋگە ءتيىستى پروبلەماسى!

وسىعان بايلانىستى، 2020 جىلدىڭ 27 اقپانىندا دەپۋتات بەيبىت مامىراەۆقا حات جازىپ، اتالعان ۇسىنىستى نە ءۇشىن قايتارىپ العان سەبەبىن ءتۇسىندىرىپ، جازباشا جاۋاپ بەرۋىن وتىنگەم. 

مىنە، 05 ناۋرىزدا دەپۋتات بەيبىت بايماگامبەتوۆيچتەن سول حاتىما ەكى پاراق جاۋاپ (№7-8-335/جت-م-289,2) كەلدى.

«مينيسترلىكتىڭ اقپاراتى بويىنشا، قازىرگى تاڭدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن مونگوليا اراسىندا كەلىسىم جاساۋ تۋرالى جۇمىس جۇرگىزىلۋدە جانە وسى كەلىسىمنىڭ شەڭبەرىندە وقۋ مەرزىمىن ەڭبەك وتىلىنە ەسەپتەۋ ماسەلەسى قاراستىرىلۋدا»، دەپتى، دەپۋتات بەيبىت مامىراەۆ ماعان جازعان جاۋاپ حاتىندا.

«قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن مونعوليا اراسىنداعى الەۋمەتتiك قامسىزداندىرۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلiسiمنىڭ كۇشىن جويۋ تۋرالى» قر ۇكىمەتىنىڭ 2014 جىلعى 8 ساۋىردەگى №327 قاۋلىسىمەن بۇل كەلىسىمدى قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ ءوزى جويعان. 

سوندا، ايتىڭىزشى، قۇرمەتتى بەيبيت بايماگامبەتوۆيچ!

اتالعان ماسەلەگە بايلانىستى، سودان بەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن مونگوليا اراسىندا كەلىسىم جاساۋ تۋرالى نەشە مارتە وتىرىس ءوتىپتى؟ وسى ماسەلە جايىندا سىزگە اقپارات بەرگەن مينيسترلىك سول وتىرىستاردىڭ قاي باسقىشقا جەتكەنىن ايتىپ، «حاتتاماسىن» قاعاز جۇزىندە كورسەتە الار ما ەكەن؟! ەكى ەل كەلىسىمگە كەلگەنگە دەيىن، شەتتەن ورالعان زەينەتكەر قانداستارىمىز وسىلايشا زارداپ شەگە بەرۋى كەرەك پە؟!

ودان ارى «تالقىلاۋ بارىسىندا زاڭ جوباسىن ازىرلەۋشى تاراپىنان «ەڭبەك قىزمەتى» مەن «ەڭبەك ءوتىلى» سوزدەردىڭ (حات ءوز قالپىندا بەرىلىپ وتىر – ا.مۇقيبەك) ۇقساستىعى جانە ماعىناسى بىردەي ەكەندىگىنە تۇسىنىكتەمە بەرگەنىنە كۋا بولدىڭىز»،  دەپتى دەپۋتات بەيبىت مامىراەۆ ماعان جازعان جاۋاپ حاتىندا.

قۇرمەتتى بەيبيت بايماگامبەتوۆيچ!

كۋا بولعانىم راس. بىراق، زاڭ جوباسىن ازىرلەۋشى تاراپ ايتقانداي، بۇل ەكى ءسوز ۇقساس جانە ماعىناسى بىردەي بولسا، ءسىز نە ءۇشىن دەپۋتات رەتىندە ەكەۋىن ءبىر اتاۋعا بىرىكتىرىپ، «ەڭبەك ءوتىلى» دەپ اتاپ، زاڭداستىرۋعا ارەكەت ەتپەدىڭىز؟!

ءوزىڭىز قابىلداعان قانداسىڭىز، زەينەتكەر ورالسىن حاۋازيدىڭ مونگوليادا وقىعان جىلدارىن سىزگە «اقپارات بەرگەن» ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى نەگە «ەڭبەك وتىلىنە» قوسىپ، ەسەپتەپ بەرمەي وتىر!!؟ كەشە، «Nur Otan» پارتياسىنا كەلىپ، تاعى ايعايلاپ كەتتى. قولىندا اتالعان مينيسترلىك پەن ءسىزدىڭ سول باياعى شىعارىپسالما جاۋاپتارىڭىز ءجۇر...

ودان ارى «... قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ 1996 جىلعى 8 اقپانداعى قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ رەگلامەنتىنىڭ 25-1 تارماعىنا سايكەس اتالمىش ۇسىنىس 2020 جىلعى 20 قاڭتاردا جۇمىس توبىنىڭ 19-وتىرىسىندا جۇمىس توبىنىڭ دەپۋتات-مۇشەلەرىنىڭ قولداۋىمەن تالقىلاۋدان الىندى»، دەپتى دەپۋتات بەيبىت مامىراەۆ ماعان جازعان وسى جاۋاپ حاتىندا، تاعى.

قۇرمەتتى بەيبيت بايماگامبەتوۆيچ!

مۇنىڭىز ەندى شىلعي وتىرىك!

ءسىز ءوز تاراپىڭىزدان ءبىر سۇراق قويدىڭىز دا، قولىندا ءبىر جاپىراق قاعازى جوق الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جانە ساقتاندىرۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسقارما باسشىسى ۆيكتوريا شەگايدىڭ اۋىزەكى ايتقان ءبىر-ەكى اۋىز سوزىنە بولا بۇل ۇسىنىستى اقىرىن عانا قايتارىپ الدىڭىز. جاڭىلماسام، قاسىڭىزدا وتىرعان بەس-التى دەپۋتاتتىڭ بىرەۋى ءۇن قاتقان جوق. تىلدەرىن جۇتىپ، باستارى سالبىراپ، كوزدەرى جاپاقتاعان كۇيى ءۇنسىز وتىردى ولار. مەنىڭ بۇل ءسوزىمدى تەرىستەگىڭىز كەلسە، سول كۇنى جۇمىس توبىنىڭ وتىرىسى وتكەن كابينەتتەگى كامەرا مەن ستەناگراممانى كوتەرىپ، كورسەتىڭىز، تىڭداتىڭىز!

تاعى قايتالاپ ايتايىن، اتالعان زاڭنىڭ بۇل تارماعى «تەگىنە، الەۋمەتتىك، لاۋازىمدىق جانە مۇلىكتىك جاعدايىنا، جىنىسىنا، ناسىلىنە، ۇلتىنا، تىلىنە، دىنگە كوزقاراسىنا، نانىمىنا، تۇرعىلىقتى جەرىنە بايلانىستى نەمەسە كەز كەلگەن وزگە جاعداياتتار بويىنشا ەشكىمدى ەشقانداي كەمسىتۋگە بولمايدى.»، دەگەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنىڭ 14-بابىنىڭ 2-بولىگىنە قايشى. 

ونى جۇمىس توبىنىڭ 16-وتىرىسىندا زەينەتكەر دەپۋتات قۋانىش سۇلتانوۆ باستاپ، ءوزىڭىز قوستاپ، دۋىلداپ تۇرىپ ايتقانسىزدار. ال، 19-وتىرىستا جەلدەرىڭىز شىعىپ كەتتى...

قۇرمەتتى بەيبىت بايماعامبەتوۆيچ!

ءسىز حالىق پەن مەملەكەتتىڭ سەنىمىن اقتاعان جوقسىز!

 وز مىندەتىڭىزدى ادال اتقارا المادىڭىز!

«قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى!» دەگەن قۇرمەتتى اتقا لايىق ەمەسسىز!

ەگەر، شىن مانىندەگى حالىق قالاۋلىسى بولساڭىز، حالىققا جانىڭىز اشىسا، پرەزيدەنتتىڭ بەت-بەدەلىن ويلاساڭىز، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنىڭ 72-بابىنىڭ 1-تارماعىنا ساي، ءماجىلىس توراعاسى نۇرلان نىعماتۋلينگە ايتىپ نەمەسە پارلامەنت دەپۋتاتتارى جالپى سانىنىڭ كەمىندە بەستەن ءبىر بولىگىنىڭ قولىن جيىپ، كونستيتۋتسيانىڭ اتالعان بابىنىڭ 2) بولىگى بويىنشا، پارلامەنت قابىلداعان زاڭداردىڭ رەسپۋبليكا كونستيتۋتسياسىنا سايكەستىگىن پرەزيدەنت قول قويعانعا دەيىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق كەڭەسىنە قاراتىپ، بۇل ماسەلەنى شەشۋگە ىقپال ەتەر ەدىڭىز.

وكىنىشكە وراي، ماعان بەرگەن مىنا جاۋابىڭىزعا قاراعاندا، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن  قامسىزداندىرۋ تۋرالى» زاڭىنداعى اتالمىش قاتەنى تۇزەتەيىن دەگەن نيەتىڭىز جوق سەكىلدى. كەرىسىنشە، «قويان قاشتى، يت قۋدى...» دەپ، جىلى جاۋىپ قويا سالعالى وتىرعان كورىنەسىز!

سوندىقتان، قانداس اعايىندارىڭىزدان كەشىرىم سۇراي وتىرىپ، دەپۋتاتتىق مانداتىڭىزدى ءوز ەركىڭىزبەن تاپسىرىڭىز!

ماجىلىستەن كەتىڭىز!

اۋىت مۇقيبەك،

قر پرەزيدەنتى جانىنداعى

ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.

Abai.kz