ەڭبەك دەمالىسىندا دەمالعىمىز كەلەدى، مينيستر مىرزا!
رەداكتسيادان: كەشە پورتالىمىزدىڭ ەلەكتروندى پوشتاسىنا «قايسار قازاق» پوشتاسىنان ءۇشبۋ حات كەلىپ ءتۇستى. قازاقستاننىڭ ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆتىڭ اتىنا قاراتا جازىلعان اشىق حاتتا جوو وقىتۋشىلارىنىڭ جازعى ەڭبەك دەمالىسىن ۇيىمداستىرۋعا قاتىستى نارازىلىقتارى باياندالعان ەكەن. ءۇشبۋ حاتتىڭ اۆتورى - قاراعاندى قالاسىنداعى جوو وقىتۋشىلارى دەپ كورسەتىلىپتى.
Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى ەركىن اقپارات الاڭى. مۇنداي وي جارىستىرىپ، پىكىر تالاستىرۋعا اركىم قۇقىلى. ەكىنشى تاراپتىڭ ايتار ءۋاجى بولسا، پورتال بەتىندە جاريالاۋعا ءازىرمىز...
قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى
اسحات ايماعامبەتوۆكە!
قۇرمەتتى اسحات قاناتۇلى!
ءبىز وسى شاعىم حات يەلەرى قاراعاندى قالاسىنىڭ جوعارعى وقۋ ورىندارىندا قىزمەت ىستەيتىن جاس جانە ورتا بۋىنداعى وقىتۋشىلارمىز. ءبىزدىڭ وقۋ ۇدەرىسىن، ەڭبەك دەمالىسىن ۇيىمداستىرۋعا قاتىستى كەلىسپەيتىن كوپتەگەن نارازىلىقتارىمىز بار. سولاردىڭ ءبىرى جازعى ەڭبەك دەمالىسىمىز نەمەسە تۇلەكتەردى قابىلداۋ كوميسسياسىنىڭ جۇمىسى.
جازعى ەكى ايلىق ەڭبەك دامالىسىمىزدا ءبىزدى تۇلەكتەردى قابىلداۋ كوميسسياسىنىڭ جۇمىسىنا ءماجبۇرلى تۇردە جەگەدى. ول جۇمىس تۇلەكتەرگە باعىت-باعدار بەرۋدەن قۇجاتتاردى قاتتاپ تاپسىرىپ بىتەتىن ياعني، ماۋسىم ايىنىڭ باسىنان باستاپ قىركۇيەك ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن شامامەن 4 ايعا سوزىلادى. جۇمىس 8 ساعاتتان 6 كۇن، قاجەت بولسا جەكسەنبى كۇنى دە جۇمىس ىستەۋگە تۋرا كەلەدى.
ءبىز 1,25-1,5 ستاۆكاعا جۇمىس جاسايمىز. بىراق ونىڭ 1 ستاۆكادان باسقا ساعاتتارى قوسىمشا ساعات رەتىندە جەكە وتىنىشپەن بەرىلەدى. ونىڭ استارىندا مىناداي قۋلىق جاتىر. بىزگە تولەنەتىن كەز-كەلگەن سىياقىلار، ەڭبەك دەمالىسى وسى 1 ستاۆكانىڭ ولشەمىمەن عانا تولەنەدى. ءبىزدىڭ ەڭبەك دەمالىسىمىز كوللەدجدەردەن دە تومەن. ارينە، اتاق دارەجەسى بار عالىمداردا ەڭبەكاقى ءسال جوعارى بولۋى كەرەك. ەڭبەكاقىمىز ورتاشا ەسەپپەن 80-150 مىڭ (رەيتينگ تولەمدەرىن قوسقاندا). سوندا ەكى ايلىق ەڭبەك دەمالىسىمىزدىڭ قۇنى شامامەن 200-250 مىڭ تەڭگەنىڭ اينالاسى.
قابىلداۋ كوميسسياسىنىڭ جۇمىسىن جۇرگىزۋ مىندەتتەلگەن وقىتۋشى مامىردا 1 ايعا ەڭبەك دەمالىسىنا جىبەرىلەدى. قالعان 1 ايىن جاڭا وقۋ جىلىنىڭ ءبىرىنشى سەمەسترىندە بەرەدى. بىراق، وسى دەمالىس ۋاقىتتارىندا وقىتۋشى كۇندەلىكتى 8 ساعات جۇمىستا بولماسا دا وزىنە جۇكتەلگەن وقۋ جۇكتەمەسى مەن كافەدراىشىلىك جۇمىستى تولىق ءوزى اتقارۋعا ءتيىستى. سوندا ونىڭ نەسى ەڭبەك دەمالىسى.
ال قابىلداۋ كوميسسياسىندا جۇمىس جاساۋ كەزىندە تەك قانا تازا وكلاد (شامامەن 80 مىڭ) تولەنەدى. كۇندە بىتپەيتىن جينالىستى بىلاي قويعاندا باسشىلىق تاراپىنان كەلىپ نەگە ۇگىت ناسيحات جۇرگىزبەي جاتىرسىڭدار، نەگە تۇلەكتەر از كەلىپ جاتىر دەپ زىركىلدەپ كەتەدى. دەمالىستا جاتقان باسقا دا بارلىق وقىتۋشىلارعا 5-6 تۇلەك اكەلۋدى مىندەتتەپ قويعانىمەن قويماي، بارلىعىن جاز بويى 2-3 كۇننەن بىرنەشە رەت كەزەگىمەن كەزەكشىلىككە شىعارۋدى مىندەتتەيدى. وعان ەشقانداي اقى دا تولەنبەيدى. ءوز اتىڭنان تۇلەكتەردى ەرتىپ كەلىپ تۇسىرسەڭ، تىركەسەڭ ول قوسىمشا رەيتينگتىك تولەمگە بالل رەتىندە ەسەپتەلەدى. سول ءۇشىن جانە دە ءوز قۇقىقتارىن قورعاۋ مۇمكىندىگىنىڭ جوقتىعىنان بارلىق وقىتۋشىلار جاز بويى ءاربىر تۇلەكتىڭ ارتىنان سالپاقتاپ ۋنيۆەرسيتەت اينالاسىندا جۇرۋگە ءماجبۇر بولىپ كەلدى جىلدار بويى. بۇل مۇعالىم مارتەبەسىن اياققا تاپتاۋ، زاڭدى ەلەمەۋ دەپ بىلەمىز.
وقىتۋشىلاردىڭ ساباق بەرۋدەن تىس كوپتەگەن كافەدراىشىلىك ەسەپ بەرۋ جۇمىستارى مەن كۋراتورلىق تاربيە جۇمىستارى بار. سوڭعى جىلدارى اكىمشىلىك باسقارۋ سالاسىنداعى كوپتەگەن قوسىمشا قىزمەتكەرلەر قىسقارتىلىپ ولاردىڭ وقۋ ۇدەرىسىن ۇيىمداستىرۋعا قاتىستى كولەمدى جۇمىستارى وقىتۋشىلاردىڭ مويىنىنا جۇكتەلگەن. مىسالى، بۇرىن ءار كافەدرادا وقۋ جۇكتەمەلەرىن بولەتىن جەكە لابورانت بولعان. ول جۇمىستى سوڭعى 6 جىل شاماسىندا كافەدرادان ءبىر وقىتۋشى جاسايدى. ساعات ءبولۋ دەگەن قارجى ماسەلەسى. جۇمىسى وتە كولەمدى. تاربيە جۇمىستارى دەگەن ءوز الدىنا ۇلكەن جۇمىس. ءار وقىتۋشىعا 1-2 توپقا كۋراتورلىق جەتەكشىلىك جاساۋ مىندەتتەلگەن. كەز-كەلگەن ۋاقىتتا توپ ستۋدەنتتەرىنە قاتىستى مالىمەتتەر تالاپ ەتىلگەن سان ءتۇرلى ۇلگىدەگى كەستەلەردى تولتىرۋعا، جوسپارلى تاربيە جۇمىستارى مەن ءىس-شارالار وتكىزۋگە، ستۋدەنتتەردىڭ ساباعىن قاداعالاپ، اتا-انالارمەن بايلانىس جاساپ، اي سايىن تاربيە جۇمىسىنىڭ ەسەپتەرىن بەرىپ وتىراسىز. وسىنداي قاربالاستا كاسىبي مامان ۇستاز رەتىندە شىڭدالۋ، وقۋ-ادىستەمەلىك قوردى جەتىلدىرۋ، ساپالى ءبىلىم بەرۋ ەكىنشى كەزەككە ىسىرالادى. وعان مۇمكىندىك تە، ۋاقىت تا تىم از قالادى. مىسالى، ءسىز ساباقتا وتىرساڭىز ۆاتساپقا توپ ستۋدەنتتەرى تۋرالى مىناداي مالىمەت كەرەك دەگەن حابارلاما كەلىپ تۇسەدى جانە تۋرا قازىر دەيدى. ساباقتى ىسىرىپ قويىپ سونى جاسايسىز. ۋاقىتىندا جاساپ بەرمەسەڭىز جامان اتتى بولاسىز. جالپى تاربيە جۇمىستاردى پەدوگوگيكالىق ءبىلىمى بار ارنايى مودەراتورلار توبىنان جاساقتالعان جەكە بولىمگە تولىقتاي تابىستالىپ، كاسىبي ءبىلىم بەرەتىن وقىتۋشىلار تەك قانا ماماندىق بويىنشا ساپالى ءبىلىم بەرۋگە، ساپالى وقۋلىق جازىپ، الدىڭعى قاتىرلى وزىق ۇستاز بولۋعا ەڭبەك جاساۋى كەرەك. وسى ورايدا ەڭبەكاقىنى كوتەرۋ، ۇستازداردى قارجىلىق تاۋەلدىلىكتەن ازات ەتۋ ماسەلەسى دە وزەكتى ەكەنىن ايتا كەتۋ كەرەك.
قازىرگى ستۋدەنتتەردىڭ ءبىلىم الۋعا قۇشتارلىعى تىم تومەن، وعان ءبىلىم ساپاسىنىڭ تومەندىگى دە، ولاردىڭ قارجىلىق قيىندىقتارعا بايلانىستى (95% اقىلى وقيدى) وقۋمەن بىرگە جۇمىس جاسايتىندارى دا سەبەپ بولۋى كەرەك. وسىنداي تارتىستى جاعدايدا جۇمىس جاساپ جۇيكەدەن جۇتاپ جۇرگەن وقىتۋشىلاردىڭ جازعى ەڭبەك دەمالىسىنا قول سالۋ دۇرىس ەمەس دەپ سانايمىز.
ءبىز جازدىڭ ەكى ايىندا بارلىق ارىپتەستەرىمىزبەن بىرگە دەمالىپ، جاڭا وقۋ جىلىن تىڭ كۇشپەن سەرپىندى تۇردە باستاعاندى ءجون سانايمىز.
سوندىقتان، جازعى قابىلداۋ كوميسسياسىنىڭ جۇمىسىنا لابورانتتاردى جۇمىلدىرۋدى سۇرايمىز. سەبەبى، ولاردىڭ ەڭبەك دەمالىسى ءبىر اي. ءار كافەدرادا كەمىندە ەكى لابورانت بار. جازدا سولاردىڭ بىرەۋى مىندەتتى تۇردە كافەدرادا جۇمىستا بولادى. ونىڭ ۇستىنە 1 كۋرستىڭ ەڭبەك تاجىريبەسىنەن ءوتىپ جاتقان ستۋدەنتتەرى وسى قابىلداۋ كوميسسياسىنىڭ جۇمىسىنا تارتىلادى. سولاردى ۇيلەستىرىپ ەكى لابورانت كەزەكتەسىپ اتقارسا دا ورىندالاتىن جۇمىس نەگىزى. ەكىنشىدەن، قابىلداۋ كوميسسياسىنىڭ جۇمىسىن اتتانداپ، قيىنداتپاي جەڭىلدەتۋدى سۇرايمىز. باسشىلىق وسى جۇمىسقا وقىتۋشىلاردى تارتۋ سەبەبىن ولاردىڭ ماماندىق بويىنشا تۇلەكتەرگە جەتكىلىكتى اقپارات بەرە الۋىمەن تۇسىندىرەدى. الايدا قازىرگى تسيفرلاندىرۋدىڭ دامىپ، اقپاراتتىق كەڭىستىكتىڭ كەڭەيگەن ۋاقىتىندا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ بارلىق ماماندىقتارى بويىنشا ءارتۇرلى جازبا، ۆيدەو ماتەريالدار ازىرلەپ ءبىر ورتاق بازا قۇرىپ، تۇلەكتەردىڭ ارى-بەرى ساندالماي سول جەردەن تولىق اقپارات الۋىنا، وسىلايشا قابىلداۋ كوميسسياسىنىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتۋگە، ءتىپتى تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا بولادى. مىسالى، وسى بازادا رەسپۋبليكا بويىنشا بارلىق وقۋ ورىندارىنىڭ وقۋ كورپۋستارى مەن جاتاقحانالارى، زەرتحانالىق بازالارى، وقىتۋ ۇدەرىسى، وقىتۋشىلار قۇرامى جانە ولاردىڭ جەتىستىكتەرى، جالپى دەڭگەيى، مۇمكىندىگى شىنايى كورسەتىلگەن اقپاراتتار سايت تۇرىندەگى ءبىر ورتاق بازادا بولسا ءار تۇلەك الدىن الا ءوز قالاۋىنا سايكەس كەلەتىن وقۋ ورنىن تاڭداۋعا مۇمكىندىك الار ەدى. ال قازىرگى جۇيەدە قۇجاتتار ءبىر جاقسى كورپۋستىڭ ەڭ جاقسى كابينەتىندە قابىلدانادى. كەيىن ستۋدەنت بولعاندا مۇلدە توزىعى جەتكەن باسقا كورپۋستا، ساپاسىز ءبىلىم بەرەتىن وقۋ ورنىندا وقۋعا ءماجبۇر بولىپ قالادى. سودان تۇلەكتەردىڭ كوڭىلتولماۋشىلىعى، نەمقۇرايلىلىعى بايقالا باستايدى. قايتا تاڭداۋ قيىن.
مىنە، وسىلاي ەكى تاراپتىڭ دا جۇمىسىن جەڭىلدەتۋدى، وقۋ ۇدەرىسىن ۇيىمداستىرۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدى ۇسىنامىز.
قۇرمەتتى، مينيستر مىرزا!
ءوزىنىڭ زاڭدى قۇقىقتارى قورعالعان ەركىن تۇردە قارىشتاپ دامۋعا مۇمكىندىگى بار ۇستازدار عانا ەل ىرگەسىنە ەگە بولار ءبىلىمدى مامانداردى وقىتىپ شىعارۋعا قاۋقارلى بولماق. ءبىلىم سالاسىندا ماسەلە تىم كوپ. ازىرگە ءبىزدى ءماجبۇرلى ەڭبەك دەمالىسىنا جىبەرەتىن مامىر ايىنىڭ بىرىنە دەيىن وسى ماسەلەنى شەشىپ بەرۋىڭىزدى سۇرايمىز. بۇل شەشىلەتىن ماسەلە ءارى قوس تاراپقا دا ءتيىمدى ۇسىنىس.
اتالعان كەمشىلىكتەر بارلىق وقۋ ورنىندا بىردەي بولماۋى دا مۇمكىن. بىراق بىزدە بار. شىنايى زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، مۇعالىم مارتەبەسىن قورعاۋىڭىزدى سۇرايمىز. وزەكتى ماسەلە.
تاياۋ كۇندەرى وسى ماسەلەگە قاتىستى ءسىزدىڭ رەسمي مالىمدەمەڭىزدى ەستيمىز دەپ سەنەمىز. ماسەلە مەن بىرگە شەشىم دە ايتىلدى. سىزدەن جاقسى حابار كۇتەمىز!
قاراعاندى قالاسىنىڭ جوو وقىتۋشىلارى
Abai.kz