حح عاسىردىڭ باسىندا قازاق حالقىنىڭ اشتان قىرىلىپ كەتۋىنە تۇرتكى بولعان ەڭ ۇلكەن سەبەپ – قولداعى بار مالىن تارتىپ الۋى بولدى. مالمەن كۇنەلتكەن، ءشوپ-شالامعا ونشا اۋەستىگى جوق، ەتتەن باسقانى جەپ كورمەگەن حالىق سودان قويشا قىرىلدى. ءتىپتى، كوللەكتيۆيزاتسيا كەزىندە كەدەي-كەپشىكتىڭ مالىنا دەيىن تالاپ الىپتى.

وسى جەردە اتاپ وتپەسە بولمايتىن ءبىر فاكت بار. سوعىس جىلدارىندا قازاق دالاسىنا قانشاما ۇلت جەر اۋىپ كەلدى عوي. كاۆكازدان قانشاماسى كەلدى. ولاردى وسىندا نە ءۇشىن ايداپ اكەلدى دەپ ويلايسىز؟ ستالين كاۆكازداعى كەيبىر حالىقتاردىڭ جەرىن سولاردان تازاراتقىسى كەلگەن ەكەن. قازاق دالاسىنداعى قولدان جاسالعان اشارشىلىقتا دا تۋرا سونداي جىمىسقى جوسپاردىڭ شەتى قىلتيادى. ياعني، قازاق دالاسىن قازاقتان بوساتپاقشى بولعان. سودان ول قازاقتار «قۋجاق» دەپ اتاپ كەتكەن گولوششەكيننىڭ قولىمەن گەنوتسيد ۇيىمداستىرىپ، ءوزى ونى كورمەگەندەي، ەستىمەگەندەي بولىپ وتىردى.

قازاق دالاسىن اشتىق جايلاعانىن بىلگەن، ايتپەسە. امەريكاداعى ۇندىستەردىڭ باسىنان وتكەن جاعدايدى دا بىلگەن سەكىلدى. باسقىنشىلار ۇندىستەردى ارى اينالدىرىپ، بەرى اينالدىرىپ جەڭە الماعاندا، ولاردىڭ فولكلورىن زەرتتەپ كورگەن عوي. ءسويتىپ، ۇندىستەردىڭ اۋىز ادەبيەتىنەن «بيزوندار ءولىپ، جۇرت ابدەن اشىقتى» دەگەن ءسوزدى تاۋىپ الادى دا، كوكتەن سۇراعانى جەردەن تابىلعانداي قاتتى قۋانادى. سودان ولار بيزوندى قۋالاپ ءجۇرىپ قىرادى. بيزوندى اتىپ بىتىرگەننەن كەيىن سوعان دەيىن الدىرماي كەلگەن ۇندىستەر ءوزى-اق باۋداي ءتۇسىپ، اشتان ولە باستاپتى.

قازاقتى تۇگەل قىرىپ ۇلگەرمەسە دە، ستالين كوزدەگەن ماقساتىنا جارتىلاي بولسىن جەتتى. كەزىندە قازاقتىڭ استاناسى بولعان ورىنبور مەن ءبىراز جەردى رەسەيگە قاراتىپ الدى اقىرىندا. بۇل گەنوتسيدتىڭ باسقا ءبىر سەبەبى بولۋى مۇمكىن ەمەس سياقتى...

جولىمبەت ماكىشتىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz