دەپۋتات ەلەكەەۆتىڭ جازداعى «ابىرويمەن تارايىق» دەگەن ۇسىنىسى ارىپتەستەرى تاراپىنان جاپپاي قارسىلىققا ۇشىراسا دا، اقىرى ءتورتىنشى شاقىرىلىمداعى دەپۋتاتتاردىڭ «قويىلىمى» تۋرا سولاي اياقتالدى.

53 دەپۋتات پرەزيدەنتتىڭ اتىنا پارلامەنتتىڭ تومەنگى پالاتاسىن مەزگىلىنەن بۇرىن تاراتۋ جونىندە 6 تارماقتان تۇراتىن ءوز «وتىنىشتەرىن» جولداپتى.

بىرىنشىسىندە الەمدىك قارجى داعدارىسىنىڭ جاڭا تولقىنى كەلە جاتقانى ايتىلىپ، سوندىقتان ول بىزگە جەتپەي تۇرىپ، سايلاۋدى وتكىزىپ الساق، سوسىن داعدارىسپەن ەمىن-ەركىن كۇرەسۋگە مۇمكىنشىلىك بولار ەدى دەلىنىپتى. (ەگەر بۇل پارلامەنت تاراتىلماي قالسا، مەملكەتتىڭ داعدارىسپەن كۇرەسە المايتىنىن دەپۋتات مىرزالار وزدەرى دە سەزەتىن سياقتى. كەرەمەت!)

تارماقتاردىڭ ارقايسىنا جەكە-جەكە توقتالماي-اق، جالپىلاي ايتىپ وتسەك، ەۋروپا ەلدەرى قارجى داعدارىسىنا ۇشىراپ جاتقاندا، قازاقستاننىڭ دانالىق باعىتپەن العا قاراي قارىشتاي باسىپ، الەۋمەتتىك مودەرنيزاتسيالاردى ىسكە اسىرىپ، ەكونوميكانىڭ تۇراقتى دامۋىن بىرقالىپتى ۇستاپ كەلە جاتقانى ايتىلىپ، ەگەر سايلاۋ جىلدام وتسە، وسى تەندەنتسيا ساقتالىپ قالار ەدى دەيدى. اپىرىم-اۋ،  دەيسىڭ، ەگەر تومەنگى پالاتا تاراتىلماسا، بۇل شارىقتاۋ تەندەنتسياسى ساقتالمايتىنىن دەپۋتات مىرزالار قالاي ءبىلىپ وتىر. بۇل نەتكەن كورەگەندىك دەيسىڭ!

دەپۋتات ەلەكەەۆتىڭ جازداعى «ابىرويمەن تارايىق» دەگەن ۇسىنىسى ارىپتەستەرى تاراپىنان جاپپاي قارسىلىققا ۇشىراسا دا، اقىرى ءتورتىنشى شاقىرىلىمداعى دەپۋتاتتاردىڭ «قويىلىمى» تۋرا سولاي اياقتالدى.

53 دەپۋتات پرەزيدەنتتىڭ اتىنا پارلامەنتتىڭ تومەنگى پالاتاسىن مەزگىلىنەن بۇرىن تاراتۋ جونىندە 6 تارماقتان تۇراتىن ءوز «وتىنىشتەرىن» جولداپتى.

بىرىنشىسىندە الەمدىك قارجى داعدارىسىنىڭ جاڭا تولقىنى كەلە جاتقانى ايتىلىپ، سوندىقتان ول بىزگە جەتپەي تۇرىپ، سايلاۋدى وتكىزىپ الساق، سوسىن داعدارىسپەن ەمىن-ەركىن كۇرەسۋگە مۇمكىنشىلىك بولار ەدى دەلىنىپتى. (ەگەر بۇل پارلامەنت تاراتىلماي قالسا، مەملكەتتىڭ داعدارىسپەن كۇرەسە المايتىنىن دەپۋتات مىرزالار وزدەرى دە سەزەتىن سياقتى. كەرەمەت!)

تارماقتاردىڭ ارقايسىنا جەكە-جەكە توقتالماي-اق، جالپىلاي ايتىپ وتسەك، ەۋروپا ەلدەرى قارجى داعدارىسىنا ۇشىراپ جاتقاندا، قازاقستاننىڭ دانالىق باعىتپەن العا قاراي قارىشتاي باسىپ، الەۋمەتتىك مودەرنيزاتسيالاردى ىسكە اسىرىپ، ەكونوميكانىڭ تۇراقتى دامۋىن بىرقالىپتى ۇستاپ كەلە جاتقانى ايتىلىپ، ەگەر سايلاۋ جىلدام وتسە، وسى تەندەنتسيا ساقتالىپ قالار ەدى دەيدى. اپىرىم-اۋ،  دەيسىڭ، ەگەر تومەنگى پالاتا تاراتىلماسا، بۇل شارىقتاۋ تەندەنتسياسى ساقتالمايتىنىن دەپۋتات مىرزالار قالاي ءبىلىپ وتىر. بۇل نەتكەن كورەگەندىك دەيسىڭ!

ەكونوميكامىزدىڭ شارىقتاپ وسۋىنە دە ەشقانداي داۋىمىز جوق. ەكونوميكامىز دامىماسا، قايسىبىر مەملەكەتتەر اشتىقتان قىرىلىپ جاتقاندا، جۇزدەگەن مىڭ توننا استىقتى اشىق دالادا قالدىرماس ەدىك قوي. بۇگىندە قازاقستان ارتىق استىقتىڭ زيان بولاتىنىن «دالەلدەگەن» جەر بەتىندەگى جالعىز مەملەكەت. سول ءۇشىن مامىتبەكوۆ مىرزانى گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا دا كىرگىزسە ارتىق بولماس ەدى دەپ ويلايمىز. بىراق بىزدە ونى ەسكەرەتىن ادام بار ما! حالىق ءوز «باتىرىن» تانۋى كەرەك قوي!

اتالمىش ءوتىنىشىڭ تاعى ءبىر تارماعىندا: ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعى قارساڭىندا دامۋدىڭ جاڭا ساتىسىنا كوتەرىلەمىز، سوندىقتان ونى جاڭا ۇكىمەت جانە جاپ-جاڭا پارلامەنتپەن باستاساق، «سيمۆوليچنو» بولار ەدى دەپتى. راس قوي! نە دەگەن كەمەڭگەرلىك دەيسىڭ! سۋ جاڭا ۇكىمەت، سۋ جاڭا پارلامەنتپەن وتىرعان بىزگە كەلىپ كورسىن سوسىن الەمدىك داعدارىسىڭ، نە بولار ەكەن!  وزى قاشىپ قۇتىلسىن!

شىنىمدى ايتسام، وسى ءوتىنىشتى وقىپ وتىرىپ، كوزىمە جاس كەلدى. نە دەگەن «باقىتتى» حالىقپىز! ەلدىڭ بولاشاعى ءۇشىن ءبىزدىڭ دەپۋتاتتارىمىز اي سايىن الىپ وتىرعان 600 مىڭ تەڭگە(!) جالاقىسىنان (سىياقىسىن ەسەپتەمەگەندە), مەملەكەت تاراپىنان جاسالاتىن قانشاما جەڭىلدىكتەردەن، اناۋ جۇپ-جۇمساق كرەسلولارىنان ءوز ەركتەرىمەن باس تارتىپ، تاراماقشى بولىپ وتىر. تەك ءبىز ءۇشىن، تۇسىنەسىزدەر مە، ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز ءۇشىن! ءتىپتى وسىنداي ۇسىنىس جاساعاندارىنىڭ قۇرمەتىنە، ولاردى ەكىنشى مەرزىمگە قالدىرا سالسا قايتەدى دەپ ويلادىم.

جالپى وسى دەپۋتات دەگەن كىم، نە ءۇشىن كەرەك دەيدى مەنەن كەيبىر ساۋاتى ازداۋ ادامدار. ءوزىم دە سوسىن قاتتى ويلاندىم. راس، نە ءۇشىن؟  دەپۋتاتىڭ ەكىنشى ءبىر بالاما اتاۋى «حالىق قالاۋلىسى» عوي. ياعني، حالىقتىڭ ءوزى قالاپ العان ادامى، بيلىكتەگى حالىقتىڭ وكىلى دەگەن ءسوز. انىعىراق ايتساق، سەن سالپاڭداپ ۇكىمەتكە بارىپ، اكىمنىڭ بوساعاسىن اڭدىپ تابانىڭدى توزدىرماي-اق قوي. شارۋاڭدى دەپۋتاتىڭا ايتساڭ بولدى، سول جەتكىزەدى. ول سەنىڭ سول جەردەگى قورعاۋشىڭ، كوزىڭ مەن قۇلاعىڭ. ال، شىندىعىندا سولاي ما؟

قاي دەپۋتات بۇگىندە حالىقتىڭ قامىن ويلاپ وتىر؟ اناۋ جۋرناليستپەن بەتكە تۇكىرىسىپ جۇرگەن بەردىوڭعاروۆ پا؟ نەمەسە، ءوزىنىڭ ارىپتەسىمەن دۇنيە-مۇلىككە تالاسىپ، «بوەۆيك» ويناپ جۇرگەن مادينوۆ پە؟ الدە بازاردان شەتەلدىڭ كوكونىسىن الىپ جەيتىنىن اڭگىمەلەيتىن «كۆنششيتسا» سىزدىقوۆا ما؟ جوق بولماسا، ءتورت جىل بويى جاڭا تۇسكەن كەلىن سەكىلدى حالىققا ءجۇزىن ءبىر كورسەتپەگەن «ۇيالشاق» دەپۋتاتاتتار ما؟ كىمدەر؟!

دەپۋتات اينالىسام دەسە، باسقانى ايتپاي-اق، قازاقتىڭ ءوزىنىڭ پروبلەماسى دا جەتىپ جاتىر. ويتكەنى بۇگىنگى قوعامداعى بار قيىندىق تەك قازاقتىڭ باسىندا عانا. جۇمىس تاپپاي سەندەلىپ جۇرگەن دە قازاق! باسپاناسىز كوشەدە قاڭعىرىپ جۇرگەن دە قازاق! شەنۋنىكتەرگە بارىپ ءسوزىن وتكىزە المايتىن دا قازاق! بۇرىش-بۇرىشتا تۇرىپ، قايىر تىلەيتىن دە قازاق! قازاق قازىر ءوز ەلىندە ەمەس، ءدال ءبىر باسقا مەملەكەتتەگى دياسپورا سەكىلدى كۇن كەشۋدە. بىراق بۇنى دەپۋتات مىرزالاردىڭ كوزدەرى كورمەيدى. ونداي اڭگىمەنى قۇلاقتارى ەستىمەيدى.

ەكىباستۇز دەگەن قالادا قازاقستاندى الەمگە تانىتىپ تۇرعان بىرنەشە ترانسۇلتتىق كاسىپورىندار بار. بىراق ول جەرلەردە قازاقتاردى ماقساتتى تۇردە جۇمىسقا المايدى. سوسىن كوبى بازاردى اينالدىرادى، تاكسي ايدايدى، تەمىر جول بويىندا شپال تاسيدى نەمەسە كوشە سىپىرادى.

بىلتىر وسى ماسەلەنى «جاس الاشتىڭ» بەتىندە كوتەرگەن بولاتىنبىز. وسىدان سوڭ-اق مەن ەكىباستۇز قالاسىنىڭ اكىمى ۆەربنياك مىرزانىڭ ءبىرىنشى دۇشپانىنا اينالدىم. كەي ۋاقتا مالىمەت الايىن دەپ بارا قالسام، اكىمدىكتىڭ ءبولىم مەڭگەرۋشىلەرى مەنى كورگەندە قۇبىجىق كورگەندەي بولادى. ورىنباسارلارى ءتىپتى تەلەفونعا جۋىمايدى. راس، «جاس الاشقا» اتالمىش ماقالا جاريالانعاسىن، وزدەرىنشە كوميسسيا ۇيىمداستىرىپتى. وعان قالانىڭ ءبىراز اقساقالدارى كىرىپتى. كاسىپورىنداردى ارالاپتى. بىراق «داۋدى» كوتەرگەن مەن جوقپىن ول كوميسسيانىڭ ىشىندە. ارتىنان ءبىراز ادامدار ۇيگە تەلەفون شالىپ، بۇل شەگىنە جەتكەن ماسەل ەدى، دۇرىس بولدى دەپ قۇپتاپ جاتتى. كوميسسياعا قاتىسقان ءبىر اقساقال «بوگاتىر» كومىر كەنىشىندە 27-اق پايىز (!) قازاق ۇلتىنىڭ وكىلدەرى جۇمىس ىستەيتىنىن ايتتى. ونىڭ ءبىرازى كەنىشتىكى ەمەس، جالدامالى كۇزەتشىلەر ەكەن، سوندا 27 پايىز دا بولمايدى دەگەن ءسوز.

بۇنى ءسوز ەتىپ وتىرعان سەبەبىمىز، ەكىباستۇزدان سايلانعان پارلامەنت دەپۋتاتى وتەگەنوۆ دەگەن ازامات بار ەكەنىن بىلەمىز. ءبىر عاجابى، بۇل كىسىنىڭ ەل الدىنا شىعىپ سويلەپ (ەكراننان), نە بولماسا  ءبىر ماسەلە كوتەرگەنىن بايقاماپپىز. بار، جوعى بەلگىسىز دەپۋتات. وتەگەنوۆ بۇرىن وسى «بوگاتىر» كەنىشىنىڭ باس ديرەكتورى بولعان دەسەدى. دەگەنمەن بىلتىر «جاس الاشقا» اتالمىش ماقالا شىققاسىن، وسى «حالىق قالاۋلىسى» حالىققا شىن جانى اشيتىن ازامات بولسا، ەكىباستۇزعا ارنايى كەلىپ، الەۋەتتى (سيلوۆىە) ۇيىمداردىڭ وكىلدەرىن الىپ كاسىپورىنداردى تەكسەرىپ، جەرگىلىكتى حالىقتىڭ نەگە قاعاجۋ كورىپ جۇرگەنىن انىقتاۋى كەرەك ەدى. سولاي بولاتىن شىعار دەپ كۇتىپ ەدىك، بىراق ونى ىستەمەدى. كەيىن وتەگەنوۆتىڭ شىدەرتىدەگى كولونويادا  بىرەۋلەرگە مالىن باقتىرادى دەپ جازعان «ۆرەميا» گازەتىنىڭ جۋرناليستەرىمەن سوتتاسپاقشى بولىپ جۇرگەنىن وقىعام. مىنە، بۇگىنگى حالىق قالاۋلىرانىڭ شىن بەينەسى.

سونىمەن،  اقىرى ەلباسىنىڭ ءماجىلىستى تاراتۋ جونىندەگى جارلىعى دا جارىق كوردى. ونىڭ الدىندا ەرتىسباەۆ مىرزا پرەزيدەنت كەلەسى اپتادا ءوز شەشىمىن ايتادى دەپ جاريالادى. «پرەزيدەنت دەپۋتتاردىڭ ۇسىنىسىن قولدايتىنىن ىشكى «يتۋيتسيام» سەزدىرىپ تۇر»-دەپ كولگىرسيدى كەڭەسشى مىرزا.ستسەناري بويىنشا جاسالىپ جاتقان شارۋا عوي، نەگە سونشا ءبىزدى اقىماق كورەدى دەپ، ىشتەي وعان دا رەنجىپ قالدىق.

ءسويتىپ، دەپۋتات سىزدىقوۆانىڭ سوزىمەن ايتساق، بۇل «سپەكتاكل» دە اياقتالدى. ەندى ەكىنشى «قويىلىمنىڭ» اكتەرلەرى قانداي بولادى ەكەن، كىمدى قولداپ قول كوتەرەدى ەكەنبىز دەپ ەلەگىزىپ ءجۇرمىز. قانداي بولادى ەكەن؟!

«اباي-اقپارات»