كەشەدەن بەرى الەۋمەتتىك جەلىدە «قازاقستان تاجىكستانعا كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسۋگە كومەكتەسەدى ەكەن» دەگەن گۋ-گۋ اڭگىمە تارادى. بەلگىلى جۋرناليست ەرقانات كوپجاسارۇلى Facebook-تاعى جەكە پاراقشاسىندا اتالعان جايتقا قاتىستى 1,5 مينۋتتىق بەينە جازبا جاريالاپتى. ونداعا اقپاراتقا سەنسەك، قازاقستان ۇكىمەتى تاجىكستانعا گۋمانيتارلىق كومەك رەتىندە 100 دانا وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتىن تارتۋ ەتپەك ەكەن.

بۇل اقپارات قايدان شىقتى؟ قايدا شىقتى؟ ىزدەدىك. تاپپادىق! قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ دە، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ دە، ۇكىمەتتىڭ دە رەسمي سايتتارىن شولىپ شىقتىق. «قازاقستان تاجىكستانعا گۋمانيتارلىق كومەك جىبەرەدى» دەگەن ەكى اۋىز ءسوز جوق!

انىعىندا، ءدال وسىنداي اقپارات دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىندا جاريالانعان ەكەن. كەيىن بەلگىسىز سەبەپتەرمەن، الىنىپ تاستالعان كورىنەدى.

جۋرناليست يرينا سوۆەتجانقىزى Facebook-تاعى جەكە پاراقشاسىندا قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىندا جوبا تۇرىندە كەشە، 14 شىلدە كۇنى جاريالانعان قۇجاتتىڭ سكرين نۇسقاسى مەن بەينە جازبا جاريالادى. ول قۇجاتتا:

«قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنا كوروناۆيرۋس پاندەمياسىمەن كۇرەسۋگە رەسمي گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋ ماقساتىندا «تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنا رەسمي گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋ تۋرالى» قر ۇكىمەتى قاۋلىسىنىڭ جوباسىن ازىرلەدى.

جوبانى قابىلداۋ نەگىزدەرى – حالىقارالىق گۋمانيتارلىق كومەك ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميسسيا وتىرىسىنىڭ قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ر.ۆ.سكيالردىڭ 2020 جىلعى 25 ماۋسىمداعى № 25 حاتتامالىق تاپسىرماسى.

جوبانى قابىلداۋ تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنا 100 دانا وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارىن ساتىپ الۋ جانە جەتكىزۋ ارقىلى گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەپ جازىلعان.

قازاقستان تاجىكستانعا نەشە رەت گۋمانيتارلىق كومەك بەردى؟

جالپى، كوروناۆيرۋس پاندەمياسى باستالعالى بەرى قازاقستان وزگە مەملەكەتتەرگە العاش رەت گۋمانيتارلىق كومەك ۇسىنىپ وتىرعان جوق. بۇعان دەيىن دە بىرنەشە ەلگە كومەك بەرىلدى.  سونىڭ ىشىندە تاجىكستانعا گۋمانيتارلىق كومەك جىابەرىلگەنى تۋرالى اقپارات ءساۋىر جانە مامىر ايلارىندا شىقتى. جالپى كولەمى 3 ميلليون دوللاردىڭ كومەگى جونەلتىلىپتى.

قازاقستاننىڭ دۋشانبىدەگى ەلشىسى اسقار تاجىباەۆتىڭ ايتۋىنشا، 2006 جىلدان بەرى قازاقستاننىڭ تاجىكستانعا بەرگەن گۋمانيتارلىق كومەكتەرىنىڭ جالپى سوماسى 38 ميلليون دوللاردى قۇراعان ەكەن.

راس، مەملەكەتارالىق قارىم-قاتىناس، كورشى-قولاڭمەن ديالوگ ورناتۋ، بىرلەسە كۇرەسۋ، قيىن-قىستاۋ كەزدە كومەك قولىن سوزۋ دەگەندى ادامگەرشىلىك پوزيتسياسىنان تۇسىنۋگە بولادى، ارينە. الايدا، قازاقستاننىڭ ءدال قازىرگى جاعدايى وعان كونە مە؟

قازاقستانعا كىمدەردەن گۋمانيتارلىق كومەك كەلدى؟

اقش، قىتاي، وڭتۇستىك كورەيا، جاپونيا، تۇركيا، ءۇندىستان، ءباا، پاكىستان، كاتار، رەسەي... بۇل ءتىزىم جالعاسا بەرەدى. كوپ.

قر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىنداعى ماۋسىم-شىلدە ايلارىنداعى اقپاراتتاردى شولىپ شىقتىق. قازاقستانعا كىمدەردەن گۋمانيتارلىق كومەك كەلدى؟ مىنە قاراڭىز:

15 ماۋسىم. تۇركيالىق كومپانيا اتىراۋ وبلىسىنا گۋمانيتارلىق كومەك جىبەردى.

4 شىلدە. قازاقستانعا قىتايدان كەزەكتى گۋمانيتارلىق جۇك كەلدى.

6 شىلدە. گۇرجىستاننان گۋمانيتارلىق كومەك كەلدى.

6 شىلدە. رەسەيلىك دارىگەرلەر قازاقستانعا كەلدى.

8 شىلدە. قازاقستانعا رەسەيدەن گۋمانيتارلىق كومەك كەلدى.

63 ميلليون...

الەۋمەتتىك جەلىدە تاجىكستانعا 100 دانا وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارىن ساتىپ الۋ تۋرالى ۇكىمەت قاۋلىسىنىڭ ءماتىنى دە جاريالاندى. ونى يرينا سوۆەتجانقىزى، ەرقانات كوپجاسارۇلى، قازىبەك يسا سەكىلدى بەلگىلى جۋرناليستەر جەلىدە جازدى، تاراتتى. ونداعى اقپاراتقا سەنسەك، جاڭاعى 100 دانا اپپاراتتى «سق فارماتسيا» كومپانياسى ساتىپ الۋى ءتيىس  ەكەن. كىمنەن؟ كوكشەتاۋ-3 ءوجج 50 دانا، كوكشەتاۋ-4 پ ءوجج 50 دانا، بارلىعى 100 دانا. ول ءۇشىن قارجى مينيسترلىگى «سق فارماتسيا» كومپانياسىنا 63 ميلليون 250 مىڭ تەىگە اۋدارۋى ءتيىس كورىنەدى.

الەۋمەتتىك جەلىدەگى جۇرت ۇكىمەتتىڭ بۇل باستاماسىنا ىلعي سىني پىكىر ايتۋدا.

قازاقستان ۇكىمەتى ىندەت ءورشىپ تۇرعان ءوز ەلىمىزدەگى بارلىق اۋرۋحانالار مەن ەمحانالاردى جاڭاعى ءوجج اپپاراتتارىمەن قامتىپ بولعان جوق. وعان قولدان جاسالعان ءدارى-دارمەك تاپشىلىعىن تاعى قوسىڭىز. كۇن سايىن كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان مىڭداعان ادام تىركەلۋدە. وتكەن ءبىر تاۋلىكتە ەلىمىزدە 1759 ادام ىندەت جۇقتىرعان. ال كوۆيد دياگنوزى انىقتالعانداردىڭ جالپى سانى 63 514 ادامعا جەتكەن. 396 ادام وسى ىندەتتەن قايتىس بولعان. بۇعان پنەۆمونيا جۇقتىرعان 100 مىڭنان اسا ادامدى تاعى قوسىڭىز. جۇزدەگەن ادام پنەۆمونيادان قايتىس بولعان.

انە، سوڭعى 2 اپتادا قازاقستانعا شەتەلدەن 98 دانا جاساندى تىنىس الدىرۋ اپپاراتى جەتكىزىلىپتى. قر سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ەرجان اشىقباەۆ ايتتى. 30 اپپارات – تۇركيادان، 25 اپپارات ءباا-نەن، 10 اپپارات – گۇرجىستاننان، تاعى 30 اپپارات – دجەك ما قورىنان...

مينيسترلىكتىڭ جاۋابى

ايتپاقشى، بۇگىن ءدال وسى تاجىكستانعا جونەلتىلەتىن گۋمانيتارلىق كومەك ماسەلەسىنە قاتىستى قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيتسە-مينيستر ليۋدميلا بيۋرابەكوۆا بريفينگ وتكىزىپتى.

«قازىرگى ۋاقىتتا بارلىق ەل ءبىر-بىرىنە كومەك كورسەتىپ جاتىر. ەلىمىزگە دە باسقا مەملەكەتتەر گۋمانيتارلىق كومەك بەرۋدە. راسىندا دا قازاقستان ۇكىمەتى تاجىكستانعا جىلدىڭ سوڭىنا قاراي ءپورتاتيۆتى وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتى تۇرىندەگى گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋ تۋرالى ماسەلەنى قاراستىرىلۋدا. بۇل ءپورتاتيۆتى اپپارات ەكەندىگىن اتاپ وتكىم كەلەدى. ول پاتسيەنتتى جەدەل جاردەم كولىگىمەن تاسىمالداۋ ءۇشىن قولدانىلادى»، - دەيدى ۆيتسە-مينيستر.

ۆيتسە-ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي اپپاراتتار ءوز ەلىمىزدە شىعارىلادى ەكەن. اقمولا وبلىسىندا. قازاقپارات سايتى جازدى.

سونىمەن، اۋەلدە تاجىكستانعا جونەلتىلەتىن گۋمانيتارلىق كومەك - وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارى دەلىندى. جوعارىداعى سكرين قۇجاتتاردا (مينيسترلىك سايتىن دا دا، ۇكىمەت قاۋلىسىندا دا) «وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارى» دەپ جازىلعان ەكەن. ال قر دسم ۆيتسە-ءمينيسترى بيۋرابەكوۆا حانىم: «بۇل وزىمىزدە وندىرىلەتىن ءپورتاتيۆتى اپپاراتتار»، - دەيدى...

قالاي دەسەك تە، كوروناۆيرۋس پەن پنەۆمونيا قوس بۇيىردەن قىسقان وسىنداي تار كەزەڭدە قازاقستان ۇكىمەتى حالىقتى مەديتسينالىق جابدىقتارمەن قامتۋعا دارمەنسىز بولدى. ونى ءبىز عانا ەمەس، پرەزيدەنت تە ايتتى.

ەلدە ءدارى-دارمەك تاپشىلىعى پايدا بولدى. ال تابىلعان ءدارىنىڭ باعاسى ءبىر-اق كۇندە اسپانداپ شىعا كەلدى. سول سەبەپتى دە، قايرات جولىدىبايۇلى، اينۇر تۇرسىنباەۆالار باستاعان بەلسەندىلەر حالىقتان جىلۋ جيناۋدى باستادى. ءسويتىپ، 100 ميلليوننان ارتىق اقشا جينادى. 1000 دانا ءوجج اپپاراتىن شەتەلدەن ساتىپ الىپ، ەلىمىزدەگى اۋرۋحانالارعا تەگىن تاراتۋعا كىرىسىپ كەتتى. وسىلايشا، ەل ءوز كۇنىن ءوزى كورىپ جاتقاندا، ۇكىمەت تاجىكستانعا گۋمانيتارلىق كومەك رەتىندە وكىپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارىن جىبەرەدى دەگەن اقپارات شىقتى. قوعامنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرعانى دا وسى. سوندىقتان ەل مەديتسيناسىنىڭ تىزگىنىن ۇستاۋشىلار - اۋەلى ءوز ازاماتتارىمىزدىڭ دەنساۋلىعىن ويلاۋدى باستى مىندەت تۇتۋى تالاپ!

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz