وسى كوكەيكەستى ماسەلە مەنىڭ ۇكىمەتكە جولداعان كەزەكتى دەپۋتاتتىق ساۋالىما ارقاۋ بولدى. «Nur Otan» پارتياسىنىڭ XVIII سەزىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بەرگەن تاپسىرماسىنا سايكەس جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان «اۋىل – ەل بەسىگى» جوباسىنىڭ ماقساتى – اۋىلداعى ءومىر ساپاسىن جاقسارتىپ، اۋىلدىق جەرلەردەگى ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ. وسى جوبانىڭ شەڭبەرىندە ەلىمىزدىڭ 3561 تىرەك جانە سەرىكتەس اۋىلدارى انىقتالعان.

بولاشاعى بار اۋىلدىق ەلدى مەكەندەر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى بەكىتكەن ولشەمشارتتاردىڭ نەگىزىندە ىرىكتەلگەن. اتالمىش ولشەمشارتتارعا سايكەس، ەلدىڭ وڭىرلەرى ەكى توپقا بولىنگەن – حالىق تىعىز قونىستانعان (تۇركىستان، الماتى، جامبىل، ماڭعىستاۋ، قىزىلوردا وبلىستارى) جانە حالىق ورتاشا قونىستانعان وبلىستار (اتىراۋ، شىعىس قازاقستان، اقمولا، قوستاناي، باتىس قازاقستان، قاراعاندى، پاۆلودار وبلىستارى).

الايدا، ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى حالىق ورتاشا قونىستانعان وڭىرلەردەگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ەرەكشەلىكتەردى جەتە ەسكەرمەگەن. بىرىنشىدەن، ولار جۇمىس كۇشى ارتىق جانە جۇمىس كۇشى تاپشى وڭىرلەر بولىپ بولىنەدى. مىسالى، اقتوبە، اتىراۋ جانە باتىس قازاقستان وبلىستارى سياقتى حالىق ورتاشا قونىستانعان وڭىرلەر جۇمىس كۇشى تاپشى وڭىرلەر بولىپ تابىلمايدى. ەكىنشىدەن، «ەڭبەك» ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋدى جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنا سايكەس، جۇمىس كۇشى تاپشى وڭىرلەرگە (اقمولا، شىعىس قازاقستان، قاراعاندى، قوستاناي، سولتۇستىك قازاقستان، پاۆلودار وبلىستارى) حالىق تىعىز قونىستانعان وبلىستاردىڭ تۇرعىندارى جوسپارلى تۇردە، ءوز ەرىكتەرىمەن قونىس اۋدارىلۋدا. ۇشىنشىدەن، جۇمىس كۇشى تاپشى كەيبىر وڭىرلەردىڭ (سولتۇستىك قازاقستان جانە پاۆلودار وبلىستارى) قولايسىز دەموگرافيالىق جاعدايىن جاقسارتۋ ماقساتىندا قونىس اۋدارۋشىلارعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن قارجى ەسەبىنەن تۇرعىن ۇيلەر سالىنىپ جاتىر، سونداي-اق سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ كەشەندى جوسپارى ىسكە اسىرىلۋدا.

جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ كوشىپ كەتۋى جالعاسىپ جاتقان جۇمىس كۇشى تاپشى وڭىرلەر ءۇشىن تىرەك جانە سەرىكتەس اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى انىقتاۋ ولشەمشارتتارى تىم جوعارى.

مىسالى، اسا كورنەكتى جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆ دۇنيەگە كەلگەن سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى جامبىل اۋدانىنىڭ جاڭاجول اۋىلى جاقىن تىرەك اۋىلىنان 65 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسۋى سەبەپتى سەرىكتەس ەلدى مەكەن بولا الماعان. ويتكەنى، بولاشاعى بار ەلدى مەكەندەردى انىقتاۋ ولشەمشارتتارى بويىنشا سەرىكتەس اۋىل جاقىن تىرەك اۋىلدان 15 شاقىرىمنان ارتىق قاشىقتىقتا ورنالاسپاۋعا ءتيىستى.

سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ شالعايداعى ءۋاليحانوۆ اۋدانىنىڭ قۋلىكول اۋىلى 1 مىڭداي ادام تۇراتىن، الەۋمەتتىك سالا وبەكتىلەرى ساقتالعان، كاسىپكەرلىگى دامىپ جاتقان، جەرگىلىكتى مەكتەبىندە 193 وقۋشى وقيتىن، وركەندەپ تۇرعان ەلدى مەكەن. الايدا ول الىستا ورنالاسقاندىقتان (جاقىن تىرەك اۋىل – اۋدان ورتالىعىنان 180 شاقىرىم جەردە), وبلىستىق اكىمدىكتىڭ ءتيىستى ءوتىنىشىنىڭ بارىنا قاراماستان، بولاشاعى بار اۋىلدار تىزىمىنە قوسىلماعان.

«ەلدىڭ سولتۇستىك قاقپاسى» - سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى 646 اۋىلدىق ەلدى مەكەننىڭ 307-ءسى عانا تىرەك جانە سەرىكتەس اۋىلدىق ەلدى مەكەندەر تىزبەسىنە قوسىلعان. مۇنداي مىسالداردى رەسپۋبليكانىڭ جۇمىس كۇشى تاپشى باسقا دا وڭىرلەرىنەن كەلتىرۋگە بولادى.

سونىمەن قاتار، تىرەك جانە سەرىكتەس اۋىلدىق ەلدى مەكەندەر تىزبەسىن جاساعان كەزدە اۋىلدىق وكرۋگتەر اكىمدەرىنىڭ، اۋداندار اكىمدىكتەرىنىڭ، ءماسليحاتتاردىڭ جانە قوعام وكىلدەرىنىڭ پىكىرلەرى ۇنەمى ەسكەرىلە بەرمەگەن.

وسىعان وراي، ۇكىمەتتىڭ قاراۋىنا مىناداي ۇسىنىستاردى ەنگىزدىك:

بىرىنشىدەن، ەلدەگى جۇمىس كۇشى تاپشى وڭىرلەردىڭ قولايسىز دەموگرافيالىق جاعدايىن ەسكەرە وتىرىپ، «اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى ايقىنداۋعا ارنالعان ولشەمشارتتاردى بەكىتۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ 2019 جىلعى 13 قىركۇيەكتەگى  № 81 بۇيرىعىن قايتا قاراۋ قاجەت. جۇمىس كۇشى تاپشى وڭىرلەر ءۇشىن جەكە ولشەمشارتتار جاساعان ءجون.

ەكىنشىدەن، اۋىلدىق وكرۋگتەر اكىمدەرىنىڭ، اۋداندار اكىمدىكتەرىنىڭ، ءماسليحاتتاردىڭ جانە قوعام وكىلدەرىنىڭ پىكىرلەرىن ەسكەرە وتىرىپ، جۇمىس كۇشى تاپشى وڭىرلەردىڭ، ءبىرىنشى كەزەكتە سولتۇستىك وبلىستاردىڭ بولاشاعى بار اۋىلدارىنىڭ تىزبەسىن كەڭەيتۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋ كەرەك.

وسى دەپۋتاتتىق ساۋالىمدى ارىپتەستەرىم، «Nur Otan» پارتياسى فراكتسياسىنىڭ مۇشەلەرى ءابدىماناپ بەكتۇرعانوۆ، سەرگەي زۆولسكي جانە پەتر شاراپاەۆ قولداپ، قول قويدى.

كارىباي مۇسىرمان،

ءماجىلىس دەپۋتاتى.

Abai.kz