ۇگىت-ناسيحاتتىڭ سىرگەجيارى
(ەڭبەكشىقازاقتىقتارعا حات)
سونىمەن، «Nur Otan» پارتياسى جاريالاعان پرايمەريزدىڭ ۇگىت-ناسيحات كەزەڭى سوڭعى كۇنگە جەتتى. ەندى ساناۋلى ساعاتتاردان كەيىن بۇل ناۋقان توقتاتىلىپ، ءۇش كۇن بويى ۇمىتكەرلەرگە داۋىس بەرىلەدى.
«Nur Otan» پارتياسى تۇڭعىش رەت پرايمەريز وتكىزىپ وتىر. مەن دە مۇنداي ۇلكەن شاراعا العاش رەت قاتىسۋدامىن.
كوڭىلىمدە ەكى ءتۇرلى تىلەك بار.
ءبىرى – ءوزىم قىزمەت ەتەتىن پارتيانىڭ بۇل تۇڭعىش شاراسى ابىرويمەن ءساتتى وتسە ەكەن;
ەكىنشى، ەڭبەكشىقازاقستاندىق پارتيالاستارىم قولداپ، كوپ داۋىس جيسام ەكەن دەگەن.
ەل قاتارى تىركەلدىك. ون كۇن ۋاقىت ءبولىپ، ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنا بارىپ، ون بەس اۋىلدى ارالاپ قايتتىم. كەزدەسۋلەر وتكىزدىم، دەباتقا قاتىستىم...
ءبارى ويداعىداي بولدى. اسىرەسە، اۋىل اكىمدەرى مەن ارىپتەستەرىمنىڭ ىقىلاس-پەيىلىنە ءدان ريزا بولدىم. اكىمدەردىڭ كوبى، ءتىپتى، باسىم بولىگى – جاپ-جاس جىگىتتەر. اراسىندا «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا شەتەلدەن ءبىلىم الىپ كەلگەندەرى دە بار ەكەن.
اكىمدەر مەن ارىپتەستەرىمدى سايلاۋالدى باعدارلاماممەن تانىستىردىم. ءبارىن دە مۇقيات تىڭداپ، قولدايتىندىقتارىن ءبىلدىردى. اسىرەسە، «زاڭنامالاردى قاعازباستىلىق پەن جەمقورلىققا اپارىپ سوقتىراتىن باسى ارتىق انىقتامالاردان ارىلتۋ» جانە «شەكارالىق ءوڭىر تۇرعىندارىن الەۋمەتتىك قورعاۋ تۋرالى» ارنايى زاڭ قابىلداۋ جايلى باستامالارىمنىڭ قاتتى ۇناعانىن بايقادىم.
پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جولداۋىندا «كەلەسى جىلى بىرقاتار اۋىلدىق وكرۋگ اكىمدەرىنىڭ وكىلەتتىك مەرزىمى اياقتالادى. اۋىل اكىمدەرىنىڭ تىكەلەي سايلاۋىن وتكىزۋگە بولادى دەپ ويلايمىن» دەدى.
اۋىل اكىمدەرىمەن سويلەسۋ، پىكىرلەسۋ بارىسىندا، ولاردىڭ بۇل باستامانى قاتتى قولداپ، قۋانىپ وتىرعانى نازارىمدى بىردەن اۋداردى.
اسىرەسە، پرەزيدەنتتىڭ «جەرگىلىكتى بيلىك وكىلدەرىنىڭ سايلانبالى بولۋىمەن قاتار، مەملەكەتتىك باسقارۋ دەڭگەيلەرى اراسىنداعى قۇزىرەتتەردى ءبولۋ جانە جەرگىلىكتى ءوزىن ءوزى باسقارۋ ءىسىن ايقىنداپ الۋىمىز قاجەت» دەگەن تۇسىن ءبىراز ءسوز ەتتىك. جولداۋداعى «مەملەكەتتىك باسقارۋ دەڭگەيلەرى اراسىنداعى قۇزىرەتتەردى ءبولۋ جانە جەرگىلىكتى ءوزىن ءوزى باسقارۋ ءىسىن ايقىنداپ الۋ» ماسەلەسى قاتتى تولعاندىرىپ وتىرعانىن اڭعاردىم.
مەن قىتاي كوسەمى دەن سياوپين رەفورماسىنىڭ كۋاگەرىمىن.
ساياساتكەر اعام راقىم ايىپۇلى ەلۋ جاسقا تولعاندا، ءبىرىنشى بولىپ، راقاڭ تۋرالى «جاس الاش» گازەتىنە «ول - دەن سياوپين مەكتەبىنىڭ تۇلەگى» دەگەن ماقالا جازعام.
دەن اقساقالدىڭ مەكتەبىنەن تۇبىنەن بارىپ وقىماسام دا، ويمانبۇلاقتا جاتىپ، شەت جاعاسىن كورە قالعان ازاماتپىن.
جانە ول رەفورماسىنىڭ بولمىسىن كورىپ، ءدۇبىرىن تىڭداپ قانا قويعام جوق. جيىرما بەس جاسىمدا قولىما تيگەن بارماقتىڭ باسىنداي عانا كىشكەنە مانساپپەن ۇكىمەت بيۋجەتىنەن مول قارجى ءبولدىرىپ، ۇلكەن مەكتەپ سالدىرعان، قىسقاسى ناقتى ىسپەن اينالىسقان اداممىن...
دەمەك، اۋىل باسقارۋدىڭ ەسكى ۇلگىسىن تاستاپ، جاڭا باسقارۋ مەحانيزمىن ەنگىزەتىن كەزدىڭ كەلگەنىن ابدەن سەزىندىم. «ەگەر، ماجىلىسكە دەپۋتات بولىپ سايلانىپ جاتسام، بۇل ماسەلەنى كوتەرىپ قانا قويماي، زاڭمەن شەگەلەۋگە ىقپال ەتەم!» دەپ، ىشتەي بەكىپ قايتتىم.
ءبىز رەفورمانى جايلاپ، اۋىلدان باستاي بەرگەنىمىز دۇرىس.
پرايمەريزدىڭ ۇگىت-ءناسيحات كەزەڭى باستالعالى بەرى قازاقتىڭ كورنەكتى اقىن-جازۋشىلارى سماعۇل ەلۋباي (جازۋشى، كينودراماتۋرگ، ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىنىڭ پروفەسسورى قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى), جابال ەرعاليەۆ (جازۋشى-دراماتۋرگ, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, ەكس-سەناتور), نەسىپبەك ايتۇلى (مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى), ەسەنعالي راۋشانوۆ (مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەات), ساۋلە مەشىتبايقىزى (قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى), جۇماجان جۇكەنوۆ («Nur Otan» پارتياسىنىڭ مۇشەسى، «پاراسات» جانە «قۇرمەت» وردەندەردىڭ يەگەرى، پارتيا ارداگەرى), تۇرسىنحان زاكەنۇلى (تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، «كۇلتەگىن» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتى شىعىستانۋ كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى), تاۋحيتان زامەنۇلى (ەتنوگراف، الەم حالىقتارى جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، «تۇركى حالىقتارىنىڭ ونەرى مەن ادەبيەتىنە قوسقان ۇلەسى ءۇشىن» مەدالىنىڭ يەگەرى), بەكقوجا جىلقىبەكۇلى (اقىن، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنۆەرسيتەتىنىڭ پرافەسسورى), جانبولات قۇرمان (اقىن، كاسىپكەر), داۋرەن قۋات (كورنەكتى جازۋشى، جۋرناليست، «پرەزيدەنت سىيلىعىنىڭ»، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ، تۇركى جازۋشىلارىنا ارنالعان حالىقارالىق ماحمۇت قاشقاري اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، اقپارات سالاسىنىڭ ۇزدىگى، «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى), ەربوسىن نۇرمۇقانۇلى (ەكونوميست، كاسىپكەر), ءابدراحمان ءارىپۇلى (كومپوزيتور) باستاعان ءبىراز تۇلعالار مەنى قولداپ، پىكىرلەرى مەن جۇرەكجاردى تىلەكتەرىن ايتىپتى.
ءيا، اعالارىم مەن باۋىرلارىم مەنىڭ ەلباسى ەرەتە جولعا قويعان كوشى-قون ساياساتىنىڭ زاڭنامالارىنا تۇبەگەيلى وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنۋىنە، قانداستارىمىزدىڭ كەدەرگىسىز قۇجاتتانۋىنا ىقپال ەتكەنىمدى تىلگە تيەك ەتىپتى.
راحمەت، بارىنە!
وسى جەردە ءبىر تاعى ءبىر ءتۇيىندى ەسكەرتە كەتەيىن.
بويىڭدا تاسقىنداپ تۇرعان كۇش پەن جىگەر، ميىڭدا جاڭالىق جاسام دەگەن لاپىلداعان يدەيا بولعانىمەن، ونى ىسكە اسىراتىن بەرىك تۇعىر، دەمەيتىن جىلى الاقان كەرەك.
مەن ءۇشىن سول بەرىك تۇعىر – «Nur Otan» پارتياسى، جىلى الاقان – ونىڭ مۇحتار قۇل-مۇحاممەد، ماۋلەن اشىمباەۆ، باۋىرجان بايبەك سەكىلدى بۇرىنعى-سوڭعى باسشىلارى مەن حاتشىلارى بولعانىن اسا ماقتانىشپەن ايتىپ ءوتۋ – ماعان پارىز.
سونداي-اق، جۇماجان جۇكەنوۆ، باحىت تەمىروۆا، ساقتاعان سادۋاقوسوۆ سەكىلدى تىكە باسشىلارىم مەن داۋرەن قۋات باستاعان باق جەتەكشىلەرىنە دە ءدان ريزامىن.
جانە قايتالاپ ايتايىن، بۇل تۇلعالار مەنىڭ وسى سالادا ەركىن كوسىلىپ جۇمىس ىستەۋىمە، ءسويتىپ كوشى-قوننىڭ تۇيتكىلدى ماسەلەلەرىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە شەشۋىمە بارىنشا مول مۇمكىندىك بەردى!
«ۇكىمەت ادامدارى (مىسالى، ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى، ت.ب.) جالپى كوشكە قارسى ەمەس ەكەن. الايدا، نەنى نە ىستەۋ كەرەك ەكەندىگىن بىلمەي وتىرعان. اۋكەڭ ارالاسقان سوڭ جوعارىداعى ون ماسەلەنىڭ ورايى تابىلىپ، ءىستىڭ بەتى وڭعارىلىپ شىعا كەلدى» -دەپ، داۋرەن قۋات دۇرىس ايتادى.
بىلمەۋ ءوز الدىنا، بىلگەننىڭ ءتىلىن الماي يمانىڭدى ۇرارىن قايتەرسىڭ! بۇل – اتالعان ەكى مينيسترلىككە عانا ەمەس، بارلىق مينيسترلىككە ءتان اۋرۋ!
رەتى كەلىپ تۇرعاندا ايتا كەتەيىن، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوز قولىمەن قۇرعان ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى سول بىلمەيتىندەر مەن بىلگىسى كەلمەيتىندەرگە ءبىراز نارسەنى ءبىلدىردى، ۇقتىردى جانە ونى اتقارتتى دا!
ەندى اۋەلگى سوزىمىزگە ورالساق، پرايمەريزدىڭ تۇڭعىش ءوتىپ جاتقانىنا بايلانىستى، بارلىق وبلىس باسشىلارى تىكەسىنەن تىك تۇرىپ قىزمەت ىستەپ جاتىر. سول قاتاردا «Nur Otan» پارتياسىنىڭ الماتى وبلىسىتىق جانە ەڭبەكشىقازاق اۋداندىق فيليالى باسشىلارى جانبولات جورگەنباەۆ پەن قۋات بايعوجاەۆ باستاعان ۇجىمنىڭ جۇمىسىن ءوز كوزىممەن كورىپ كەلدىم. اۋدان اكىمى قۋانىشبەك قاشقىنباەۆپەن دە كەزدەستىم. ابىرجۋ مەن تاۋەكەلدىڭ قوس ەسكەگىن تەڭ ەسىپ جاتقان شاعىنىڭ كۋاسى بولدىم. «كەمەدەگىنىڭ جانى ءبىر» دەمەكشى، جاساپ جاتقان قىزمەتتەرىنە ءوزىم دە ىشتەي ريزا بولىپ، پارتياىشىلىك ىرىكتەۋدىڭ ءوز دەڭگەيىندە ءساتتى وتۋىنە تىلەكتەس ەكەنىمدى ءبىلدىردىم. ودان بەرى دە ەكى اپتا وتە شىقتى، قىرۋار ءىس تىندىرىلعانى بەلگىلى.
ال، مەنىڭ پرايمەريزدەن وزىپ كەلۋىم مەن كەلمەۋىم – ەڭبەكشىقازاق اۋدانىندا تۇراتىن پارتيالاستارىمنىڭ پاتشا كوڭىلىنە بايلانىستى.
قۇرمەتتى ەڭبەكشىقازاقتىق پارتيالاستار!
ەگەر،
- «نۇرسۇلتان باستاعان نۇرلى كوش» ءتىپتى دە كولىكتى بولسىن دەسەڭىزدەر;
- رەفورما اۋىلدان باستالسىن دەسەڭىزدەر;
- زاڭنامالاردى قاعازباستىلىق پەن جەمقورلىققا اپارىپ سوقتىراتىن باسى ارتىق انىقتامالاردان ارىلتۋ كەرەك دەسەڭىزدەر;
- «شەكارالىق ءوڭىر تۇرعىندارىن الەۋمەتتىك قورعاۋ تۋرالى» ارنايى زاڭ قابىلدانسىن دەسەڭىزدەر، مەنى قولداپ، ماعان داۋىس بەرىڭىزدەر!
مەن سىزدەرمەن بىرگەمىن!
قۇرمەتپەن،
اۋىت مۇقيبەك
Abai.kz