مۇحتار شەرىم. قىزىم، قىرىققا كەلدىڭ!
ءشاي ءىشىپ وتىرعان شەشەسى قىزىنا قاراپ:
-قىزىم، نەگە قاشىپ كەلدىڭ؟-دەپ سۇرادى.
-نەت، مەن قاشىپ كەلگەن جوقپىن. مەن كەتىپ قالدىم.
-قاشىپ كەلمەسەڭ، بەس كۇن بولدى ۇيدە جاتقانىڭا، ۇيىڭە قايت.
-مام، نە حوچۋ...
-ويباي، قىرىققا كەلدىڭ، قىزىم... سۇرلەنىپ، سارعايىپ، قارتايىپ بارىپ ارەڭ تاۋىپ بەردىم وسى كۇيەۋىڭدى. قۇربىمدى اراعا سالىپ ءجۇرىپ.، ءبىر اپتا وتپەي جاتىپ، قايتىپ كەلگەنى نەسى؟
-مام، ءوزى ءبىر ءتۇرلى...
-ەكى ءتۇرلىنى قايتەيىن دەپ ەدىڭ؟
-تاماككا تويمادى ەكەن... پروتيۆنو...
-ەركەك دەگەن تويىمسىز كەلەدى. جەي بەرسىن. جاپىرىپ جەسىن.
-ەنەم دە جاپىرىپ جەيدى ەكەن...
-جەسىن! ادام تاماق جەمەگەندە، يىسكەپ-يىسكەپ قويا سالا ما ەكەن؟
-اۋىزدارىن سالپىلداتىپ جەگەندە، ميىم اشىپ كەتەدى، كۋلتۋرا جوق ۆووۆششە...
-ءاي، شۇلدىرلەگەن شالا قازاق قىزىم-اي، قالاي جەسە دە، ءوز ۇيلەرى عوي! اشۋلانىپ جەيدى مە، ىرجيىپ جەيدى مە، جوق الدە قىلجيىپ جەيدى مە، اۋىزدارىنا قاراپ نەڭ بار، قىزىم!
قىزى بۇرتيىپ وتىر.
-مام، سەن ايتقان ءسوزدى ەنەمە ايتىپ ەدىم، ۋجاس، باسىمدى قوس قولداپ قاسىپ بەردى... ول كىسى ينتەرەسنو، اشۋلانسا ادامنىڭ باسىن قاسي بەرەتىن دۋرنايا پريۆىچكاسى بار ەكەن... تىرناعى باسىمدى اۋىرتىپ جىبەردى...
-نە دەپ ەدىڭ؟
-تاماق دايىندادىم. ەنەمنىڭ ءبىر پودرۋشكاسى دا وتىرعان. الدارىنا سۋپتى اكەلىپ، جىميىپ: «اتاۋلارىڭىزدى ىشىڭىزدەر، ۇيالماڭىزدار...» دەپ ەدىم...
ءشاي ءىشىپ وتىرعان شەشەسى قىزىنا قاراپ:
-قىزىم، نەگە قاشىپ كەلدىڭ؟-دەپ سۇرادى.
-نەت، مەن قاشىپ كەلگەن جوقپىن. مەن كەتىپ قالدىم.
-قاشىپ كەلمەسەڭ، بەس كۇن بولدى ۇيدە جاتقانىڭا، ۇيىڭە قايت.
-مام، نە حوچۋ...
-ويباي، قىرىققا كەلدىڭ، قىزىم... سۇرلەنىپ، سارعايىپ، قارتايىپ بارىپ ارەڭ تاۋىپ بەردىم وسى كۇيەۋىڭدى. قۇربىمدى اراعا سالىپ ءجۇرىپ.، ءبىر اپتا وتپەي جاتىپ، قايتىپ كەلگەنى نەسى؟
-مام، ءوزى ءبىر ءتۇرلى...
-ەكى ءتۇرلىنى قايتەيىن دەپ ەدىڭ؟
-تاماككا تويمادى ەكەن... پروتيۆنو...
-ەركەك دەگەن تويىمسىز كەلەدى. جەي بەرسىن. جاپىرىپ جەسىن.
-ەنەم دە جاپىرىپ جەيدى ەكەن...
-جەسىن! ادام تاماق جەمەگەندە، يىسكەپ-يىسكەپ قويا سالا ما ەكەن؟
-اۋىزدارىن سالپىلداتىپ جەگەندە، ميىم اشىپ كەتەدى، كۋلتۋرا جوق ۆووۆششە...
-ءاي، شۇلدىرلەگەن شالا قازاق قىزىم-اي، قالاي جەسە دە، ءوز ۇيلەرى عوي! اشۋلانىپ جەيدى مە، ىرجيىپ جەيدى مە، جوق الدە قىلجيىپ جەيدى مە، اۋىزدارىنا قاراپ نەڭ بار، قىزىم!
قىزى بۇرتيىپ وتىر.
-مام، سەن ايتقان ءسوزدى ەنەمە ايتىپ ەدىم، ۋجاس، باسىمدى قوس قولداپ قاسىپ بەردى... ول كىسى ينتەرەسنو، اشۋلانسا ادامنىڭ باسىن قاسي بەرەتىن دۋرنايا پريۆىچكاسى بار ەكەن... تىرناعى باسىمدى اۋىرتىپ جىبەردى...
-نە دەپ ەدىڭ؟
-تاماق دايىندادىم. ەنەمنىڭ ءبىر پودرۋشكاسى دا وتىرعان. الدارىنا سۋپتى اكەلىپ، جىميىپ: «اتاۋلارىڭىزدى ىشىڭىزدەر، ۇيالماڭىزدار...» دەپ ەدىم...
-ويباي-اي، ويباي، مىنا سوزدەن كەيىن باسىڭدى قاسىماق- تۇگىلى، قاعىپ تاستاۋ كەرەك قوي!
-ءوزىڭىز عوي، پاپاما: «ءما، اتاۋىڭدى ءىش!» دەيسىز...
-قىزىم-اۋ، اكەڭ سىلقيىپ ءىشىپ كەلگەندە اشۋلانعاندا ايتاتىن ءسوزىم عوي بۇل! اتاۋ-دەگەن جامان ءسوز، ادامنىڭ ولەر الدىندا ىشەتىن اسى...
-وتكۋدا يا زنايۋ... كەشە ۇيگە قوناقتار كەلدى. ولارعا دا «اتاۋلارىڭىزدى ىشىڭىزدەر» دەپ ايتتىم...
-ءماز قىلىپسىڭ! قىرىق تۇگىل ەلۋىڭدە دە ەس كىرمەيتىن شىعار ساعان! قىزىم-اۋ، قىرىققا كەلدىڭ عوي، قىرىققا! ءالى قازاقشا جارىتىپ سويلەي المايسىڭ!
-مام، مەن بانكتە ىستەيمىن، بىزدە ءبارى ورىسشا، اعىلشىنشا، قىتايشا سويلەيدى.
-قاتيپاش، سەن جينال دا، ۇيىڭە قايت.
-نە حوچۋ.
-باي كەرەك پە ساعان قىزىم؟
-ينوگدا كەرەك.
-«ينوگداڭ» نە سەنىڭ، ويباي؟
-ۋ، ءىشىم پىسقاندا بىرگە كۋريت ەتكەنگە...
-سەن ءالى تەمەكى شەگىپ ءجۇرسىڭ بە؟
-دا. ا چو؟
-كەلىن دەگەن تەمەكى شەكپەيدى.
-وندا تۇرعان نە بار؟ ەنەم ناسىباي اتادى. اتام ساعىز شاينايدى...
-سەن سول ءۇيدىڭ كەلىنىسىڭ...
- ەنەم ايتادى، «ءبىزدىڭ ۇيگە كەلگەن ءتۇتىن» دەيدى. كۇيەۋ بالاڭىز ەكەۋمىز تەمەكى شەگىپ جاتىپ، پوجار بولدىق قوي، كورپەمىز ورتەنىپ كەتىپتى، تاڭەرتەڭ تۇرساق...
- وزدەرىڭنىڭ ورتەنىپ كەتپەگەندەرىڭە شۇكىر دە!
- مام، اتام قىزىق ادام، ريادوم تۋالەت، ا ون ءۇيدى اينالىپ، كاك ۆام سكازات... نە ۋدوبنو قاراپ تۇرۋعا...
- ويباي، سەن اتاڭدى اڭدىپ جۇرەسىڭ بە، نە؟ ارتىنان قاراپ تۇراسىڭ با نە؟
- دا. وندا تۇرعان نە بار؟ اتاشكا كاك رەبەنوك! جاسى توقسان سەگىزدە. كاك روبوت جۋرەدى، ەنەم ايتقان، اتامدى قاراپ جۇرمەسەڭ، ءبىر جەردە قۇلاپ قالادى دەپ...
- قۇدالىققا شاقىراتىن ويلارى بار ما ءوزى؟
- اتاشكا ولگەن سوڭ شاقىرماق.
- ولگەنى نەسى؟ امان جۇرە بەرسىن.
- سونىڭ جەتىسى، قىرقى، جىلىمەن بىرگە قۇدالىقتى دا شاقىرىپ، قۇتىلا سالامىز دەيدى...
شەشەسى ءىشىپ وتىرعان شايىنا شاشالىپ قالا جازدادى.
- استاپىراللا، نە دەيدى؟ شاقىرماسا، شاقىرماي-اق قويسىن! ولىكپەن بىرگە قۇدالىق وكىزگەن قاي قازاقتى كوردىك؟
- ولار قازاق ەمەس.
- ە؟
- ەنەم ەۆرەيكا، اتام قازاق. نۋ، ونىڭ پاپاسىنىڭ ماماسى توجە ەۆرەيكا بولعان. مام دەيمىن، اتام جاس كەزىندە سۇلۋ بولعان ەكەن. قازىر عوي، بەتىنە توپىراق تاستاي سالعان سياقتى، ەنەشكا ونىڭ ەكىنشى ايەلى ەكەن.
- ءبىرىنشى قۇداعي قايدا تۇرادى ەكەن؟
- داۆنو ءولىپ قالىپتى. وسى ەنەشكانى اتامنان قىزعانامىن دەپ، ءبىر شەلەك كلەي جۇتىپتى دا، اۋزى اشىلماي، تۋالەتكە بارا الماي، ىشەكتەرى جابىسىپ، مۇرنىنان كلەي اعىپ، ءولىپ قالىپتى... ۋجاس...
- وبالداعى -اي... ارتىنان بەنزين ءىشىپ جىبەرگەندە عوي، جۇتقان جەلىمى ءىرىپ كەتەر مە ەدى...
- ينتەرەسنو، اتاشكا دو سيح پور ەنەشكامەن بىرگە جاتادى!
- ەندى بىرگە جاتپاعاندا شە، كەمپىرى عوي...
- دا نۋ... اتاشكا سوۆسەم ستاريك. زاچەم بىرگە جاتۋ؟ مەن ينوگدا انا دۋراكپەن ۇرىسىپ قالسام، پودرۋشكامنىڭ ۇيىنە بارىپ جاتامىن.
- قىزىم، قىرىققا كەلدىڭ، قىرىققا!
- نۋ چتو، قىرىققا كەلسەم؟ يا، جىگىتتەر تاڭداپ ءجۇرىپ قالدىم، ەلۋگە كەلسەم دە نورمالنو جىگىت تاۋىپ الار ەدىم عوي، كاك اللا پۋگاچەۆا سياقتى... اقىرىندا قاتىن تاستاعان بىرەۋگە تانىستىرىپ...
- سول مىستان كەمپىرىڭدى ايتپاشى، «نەربىم» وينا-اپ كەتەدى. سەن نە، اتا-ەنەڭدى اڭدىپ ءجۇرمىسىڭ؟
- قىزىق بولدى، ءبىر ءتۇنى دليا ينتەرەس اياعىمدى اقىرىن باسىپ، ەكەۋى جاتاتىن بولمەنىڭ ەسىگىنەن سىعالادىم. ۋجاس!
- نەمەنە ويباي؟
- ەنەم اتامنىڭ ۇستىنە وتىرىپ الىپ، ارقاسىنا ماسساج جاساپ جاتىر!
- ەندى ۋقالايدى دا... نەڭ بار ولاردى اڭدىپ؟ ۇيات-اي، ۇيات اي!
- سويتسەم، ەنەم اتامنىڭ ەكى جاعىنا كۇيگەن كىرپىشتەر قويىپ، ونىڭ ۇستىنە دوسكا تاستاپ، سوعان وتىرىپ الىپ، ماسااج جاسايدى ەكەن... ا تو، اتام اپامنىڭ سالماعىن كوتەرە المايدى...
- ويباي-اي، ويباي! كورىپ قويماسا ەدى...
- ەنەم «پىش-ءاي، پىش!» دەدى دە، ەسىك جاققا قاراي كەبىسىمەن جىبەرىپ قالدى. مەن كەرى شەگىنەمىن دەپ، سۋ تولى شەلەككە اياعىمدى تىعىپ الدىم.
- ۇيات قىزىم، ۇيات!
- ەرتەڭىنە تۇرسام، شەلەكتەگى سۋمەن ءشاي قايناتىپ قويىپتى ەنەم. ىشپەي وتىرىپ الدىم...
- ەرتە تۇرىپ، ءشاي قويمايسىڭ با نە؟
- ەنەنىڭ قىزىعىن كورمەيمىز بە؟
- ەنەڭ سەنىڭ، كەلىنىنىڭ قىزىعىن كورۋ كەرەك! ەرتە تۇرىپ ءۇي سىپىر، ءشاي قوي، اتاڭا سورپا ءپىسىر.
- قامىر جايدىم ءبىر كۇنى. شۇرىق تەسىك بولدى. سوسىن يە-جىپپەن تىگىپ ءپىسىرىپ ەدىم، اپام ابدەن ۇرىستى.
- قامىر دا جايا المايسىڭ! زۋالاعا ءبىر جۇمىرتقا ارالاستىرىپ يلەسەڭ، ەزىلمەي تۇسەر ەدى...
- اتام قامىردى جىبىمەن قوسىپ جەپ قويىپتى. كوزدەرى ناشار كورەدى عوي، ءجىپتى قويدىڭ ىشەگى دەپ ويلاپتى...
- اتاڭدى اجالىنان بۇرىن ءولتىرىپ تىنارسىڭ، مىنا تۇرىڭمەن! مەن سياقتى پىسىق بولۋىڭ كەرەك قوي،--دەگەن شەشەسى قاسىن كەرە سويلەدى،--باياعىدا-ا، كەلىنشەك كەزىمىزدە اتاڭ مارقۇم ءجۇدا ۇمىتشاق ەدى عوي. الجىپ قالىپ ەدى بەيشارا...
- ىزىقتار بولعان شىعار، مام؟
- ءبىر كۇنى ۇيگە كىرىپ كەلە جاتسام، مەنى توقتاتىپ: «ءاي شىراعىم، ءوزىڭدى ءبىر جەردەن كورگەن سياقتىمىن...» دەيدى. «اتا، كەلىنىڭىزبىن عوي، بالاڭىزدىڭ ايەلىمىن» دەسەم: «ا-ا، و قىزتالاق قاشان ۇيلەنىپ ءجۇر؟» دەپ قويادى. تاعى بىردە كوستيۋمىن تەرىس قاراتىپ كيىپ الىپ: «كەلىن شۇىراق، مىنانىنڭ تۇيمەلەرى تۇگەل ءتۇسىپ قالىپتى عوي...» دەپ تۇر. قىزىق ادام ەدى، جارىقتىق...
- مەنىڭ اتام دا قىزىق ادام...
- مەنىڭ اتام، مەنىڭ اتام دەپ قاقساي بەرمەي ۇيىڭە قايت! بولماسا، ۇيگە تۇرعان ءار كۇنىڭە «كۆارتپلات» تولە...
- نەمەنە؟ تۋعان قىزىڭىزدان اقشا؟ سوۆەست ەست ماما؟ -دەگەن قىزى اسىعىس جينالا باستادى،--كەتەمىن! سول جاقتان ۆووۆششە كەلمەيمىن!
- كەلمە!
- بايىممەن بىرگە ولەمىن!
- بىرگە قارتايىڭدار...
- سىزدەن ەنەم جاقسى، باسىمدى قاسىپ تۇراتىن...
- كەلمە، تاستاي باتىپ، سۋداي ءسىڭىپ كەت!
- كەتەمىن! ەندى ۆووۆششە قاشىپ كەلمەيمىن! وكپەلەدىم ماما!-دەگەن قىزى جىندانا جۇلقىنىپ، ۇيدەن شىعىپ كەتتى.
- ۋ-ۋح،- دەدى شەشەسى تەرەڭ دەمىن الىپ،--وسىلاي دەمەسەم، ءالى ءبىر اي جاتپاق ءتۇرى بار... قىرىققا كەلگەن قىزىمنىڭ ءبىر شاينام ميى جوق... ميى بولسا، ەنەسىنىڭ شايى ورامالى مەن كەبىسىنن ۇرلاپ ماعان اكەپ بەرە مە؟ ويبۋ، سول ورامالى مەن كەبىسى قالىپ كەتىپتى عوي! ءاي، قاتيپاش، توقتا دەيمىن!
«اباي-اقپارات»
