24 قاراشا كۇنى وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا ەنەرگەتيكا ءمينيسترى نۇرلان نوعاەۆ شىعىس وڭىرلەردى گازبەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن رەسەي فەدەراتسياسىنان گاز قۇبىرىن تارتۋ كەرەكتىگىن ايتتى. 

ءمينيستردىڭ سوزىنشە، قۇبىر «بارناۋل – رۋبتسوۆسك – سەمەي – وسكەمەن» باعىتى بويىنشا سالىنۋى ءتيىس. ال، قازىر بۇل ماسەلە رەسەي تاراپىمەن پىسىقتالىپ جاتقان كورىنەدى.

«بۇل رەتتە سەمەي ماڭىندا پاۆلودار وبلىسىنا قاراي بۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر. اتالعان باعىت بويىنشا گاز قۇبىرىن سالۋ سانى وسى وڭىرلەردەگى 2,1 ملن ادامعا كوگىلدىر وتىن جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. تۇتىنۋ كولەمى جىلىنا 2,3 ملرد م3 دەڭگەيىندە بولجانۋدا. قازىرگى تاڭدا بۇل جوبانى جۇزەگە اسىرۋ مۇمكىندىگىن انىقتاۋ ءۇشىن «قازترانسگاز» اق مەن «گازپروم» اراسىندا جۇمىس توبى قۇرىلىپ، بۇل ماسەلە رەسەي تاراپىمەن پىسىقتالۋدا»، - دەدى نۇرلان نوعاەۆ.

ەلدى گازبەن قامتۋ دەڭگەيى 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنداعى جاعداي بويىنشا 51,47 % بولعان. بۇل دەگەنىڭىز قازاقستانداعى 9,5 ملن ادام كوگىلدىر وتىنعا قول جەتكىزدى دەگەن ءسوز. ال، شىعىس ءوڭىردى رەسەي گازىمەن قامتاماسىز ەتسەك، 2023 جىلى ەلدىڭ 55%-ى گازبەن قامتىلادى-مىس.

ال، قازىر قازاقستاندا بار گاز رەسۋرستارى ەلدىڭ ىشكى قاجەتتىلىگىن جابۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى. قورلار جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا 3,8 ترلن م3 كولەمىندە وندىرىلەتىن گاز قورلارىن بەكىتكەن. ونىڭ ىشىندە ىلەسپە گاز – 2,2 ترلن م3 جانە تابيعي (بوس) گاز – 1,6 ترلن م3 بولىپتى.

بارلىق بارلانعان گاز قورلارىنىڭ 98%-عا جۋىعى قازاقستاننىڭ باتىسىندا شوعىرلانعان. ال، شىعىس پەن سولتۇستىك ءوڭىر، ونىڭ ىشىندە باس قالا دەگەن ستاتۋسى بار نۇر-سۇلتاندا ءالى گاز جوق.

نوعاەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازىر نۇر-سۇلتاندى گازداندىرۋدىڭ 1-ءشى كەزەڭى ءجۇرىپ جاتىر. ال، 2 جانە 3 كەزەڭنىڭ جۇمىستارى ءالى دە جوبالانىپ جاتقان كورىنەدى.

«ەلوردانى گازداندىرۋ 3 كەزەككە بولىنگەن. قازىرگى ۋاقىتتا اكىمدىك 9 ىسكە قوسۋ كەشەنى بار 1-ءشى كەزەكتىڭ قۇرىلىسىن جۇرگىزۋدە. ەلوردانى گازداندىرۋدىڭ 2 جانە 3 كەزەگى بويىنشا قازىرگى ۋاقىتتا جوبالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە»، - دەپتى مينيستر.

ال، وسىدان بەس جىل بۇرىن گاز تاسىمالداۋ جانە ىشكى گازبەن جابدىقتاۋ بويىنشا قازاقستانداعى نەگىزگى ءىرى كومپانيا «قازترانسگاز» «قازاقستان ەندى يمپورتتىق گازعا تاۋەلدى ەمەس», دەگەن بولاتىن.

ناقتىراق ايتساق، كومپانيانىڭ سول كەزدەگى توراعاسى قايرات شارىپباەۆ:  «قازاقستان-قىتاي» ماگيسترالدى گاز قۇبىرىنىڭ «س» سىزىعىن پايدالانۋعا بەرۋ ارقىلى ءبىز گاز يمپورتىنان تولىق باس تارتتىق»، دەپتى.

«بەينەۋ-بوزوي ۋچاسكەسىنىڭ قۇرىلىسى جانە «قازاقستان-قىتاي» ماگيسترالدى گاز قۇبىرىنىڭ «س» سىزىعى بۇل وتاندىق گاز سالاسىنداعى سوڭعى جىلدارداعى باستى وقيعالار. اعىمداعى جىلدىڭ (2015 جىل) 17 قاراشاسىندا وسى گاز قۇبىرلارىن پايدالانۋعا بەرۋدىڭ ارقاسىندا ءبىز گاز يمپورتىنان تولىعىمەن باس تارتتىق، سول ارقىلى ەلدىڭ ەنەرگەتيكالىق تاۋەلسىزدىگىن قامتاماسىز ەتتىك»،- دەگەن ەكەن شارىپباەۆ.

ايتا كەتەيىك، 2015-2020 جىلدار كەزەڭىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن وڭىرلەردى گازبەن قامتۋ ءۇشىن 125 ملرد تەڭگە مولشەرىندە ترانسفەرتتەر ءبولىنىپتى. ونىڭ ىشىندە سوڭعى 2 جىلدا بولىنگەن اقشا 76 ملرد تەڭگەنى قۇراعان.

قۋات دومباي، PR مامانى:

- بۇل نەعىلعان اقىماق شەشىم؟! قازاقستان ءۇشىن اسا ماڭىزدى ءارى سەزىمتال وبلىستارعا رەسەي گازىن كىرگىزۋدى قالاي تۇسىنەمىز؟ رەسەي وسى گاز قۇبىرلارى ارقىلى ەۋروپاعا، ۋكراينا مەن گۇرجىستانعا قالاي قىسىم جاساعانىن ۇمىتتىق پا؟ الدە بۇل ساياسي ماسەلە ەمەس نەمەسە ءبىز ولاردان وزگەشەمىز دەيسىزدەر مە؟! ءدال وسى شەشىم ارقىلى قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى ساۋداعا سالىنىپ وتىر. وزىمىزدە گاز بار. ونى قايدا جۇمسايتىنىمىزدى بىلمەي وتىرعانىمىز تاعى راس. بۇل بارىپ تۇرعان وپاسىزدىق! باسقا ءسوز جوق!

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz