مىنە، بىرەر كۇنەن بەرى كورشى رەسەيدىڭ بلوگەرى الەكسەي ناۆالنىي تانىمالدىلىعى جونىنەن پۋتيننەن كەم تۇسپەي وتىر. قاي ەلدىڭ دە ءباسپسوز بەتىن بەرمەيدى. اسىرەسە، كۇنى كەشەگى 23 قاڭتاردا ونى قولوداعان قالىڭ شەرۋ بوتەن تاقىرىپتاردى ىعىستىرىپ تاستاپ، العاشقى ورىنعا شىقتى.

بۇدان، ارينە، قازاق ءباسپاسوزى دە شەت قالعان جوق. ونىسى دۇرىس تا شىعار. قانشا دەگەنمەن كورشىمىزدەگى وسىنداي ۇلكەن تولقۋلاردىڭ بىزگە اسەر ەتپەۋى مۇمكىن ەمەس. اسىرەسە، «ءبىز بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ ءىزباسارىمىز!»، دەپ كورشىلەرىنە عانا ەمەس، الىستاعى ەلدەرگە دە قىر كورسەتۋدى باستى باعىتىنا اينالدىرسا.

مىنە، وسى جەردە ناۆالنىي قۇداي ءساتىن سالىپ، رەسەيدىڭ تىزگىنىن قولعا السا نە بولماق دەگەن سۇراق تۋىندايدى. وزگەسىن بىلمەيمىن. قازاق ەلى ءۇشىن ەش پايداسى جوق دەپ ەسەپتەيمىن. «ويباي، دەموكرات كەلەدى. ادىلەتتىك ورنايدى» دەپ الدىن-الا بوركىن اسپانعا اتىپ، توبەسى كوككە ەلى ەلى جەتپەي جۇرگەندەردى اسىقپاي، ويلانىپ الۋعا شاقىرامىن.

ويتكەنى، بىرىنشىدەن، ناۆالنىي دا پۋتين سەكىلدى ۇلى ورىستىق شوۆينيزم اۋرۋىنا ۇشىراعان ادام. كەزىندە ۋكراينادان قىرىمدى تارتىپ العاندا الدىمەن الاقايلاپ قۋانعانداردىڭ ءبىرى وسى «دەموكراتىمىز». سوندا ونىڭ  قاپ تاۋىنداعى حالىقتارعا دەگەن كوزقاراسى مەن ورتالىق ازيادان كەلەتىندەرگە شەكتەۋ قويۋ تۋرالى ۇسىنىستارى قانداي دەموكراتيانىڭ كورىنىسىنە جاتادى. دەمەك، ناۆالنىي مەملەكەت باسىنا كەلسە، الدىمەن ورىس حالقىنىڭ جاعدايىن ويلاپ، ءپۋتيننىڭ سول باياعى كورشىلەرىنىڭ جەرىنە كوز الارتۋ ساياساتىن جالعاستىرا بەرەتىندىگىنەك كۇمانىم جوق. 

وعان دالەل، اناۋ قىرىمدى قويعاندا موولدوۆانىڭ پريندنەستروۆيا، گرۋزيانىڭ وسەتيا سەكىلدى جەرلەرىنە، سول ەلدىڭ مۇددەلەرىن اياققا باسا وتىرىپ، ءبولىپ الىپ، وعان اسكەري بازاسىن ورناتىپ، وزگەلەرگە كۇش كورسەتكەندە نەنە ءۇسىز قالدى؟ نە سەبەپتى «وۋ، بۇلارىڭ قاتە بولدى. وزگە ەلدىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىنا قول سۇقپايىق. رەسەيدە ونسىز دا جەر جەتەدى. ءتىپتى ولاردى يگەرە دە الماي جاتىرمىز» دەپ باسۋ ايتقاندىعىن ەستىگەن كىم بار؟ سودان سوڭ رەسەي اناۋ الىستا جاتقان سيريا، ليۆيا مەن يراك سەكىلد ەلدەردىڭ ىشكى، ءوزارا جانجالىنا دا ارالىسىپ كەتتى. بۇعان دا بىلق ەتكەن جوق. بەينە ءبىر مۇنىڭ ءبارى ەشكىمنىڭ قيانات جاسالىنباي، رەسەي مەملەكەتىنىڭ مۇددەسى ءۇشىن ىستەلىپ جاتقا يگىلىكتى ىستەر سەكىلدى. بۇدان كەيىن دە ونى دەموكرات، ءوزىن عانا ەمەس، وزگەلەردىڭ دە قۇقىقتارىن سىيلاي بىلەتىن ساياساتكەر دەپ ايتا الامىز با؟ مەنىڭ وعان اۋزىم بارمايدى.

رەسەيدىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرىمەن جاساسقان ءارترۇرلى ەكونوميكالىق شارتتارىنان دا ەشتەڭە وزگەرمەيدى. وزدەرىنىڭ قاي جاعىنان دا بۇلاردان كۇشتى ەكەندىگىن بىلگەندىكتەن ولار قاشاندا كەمسىتۋشىلىك ساياساتىن ۇستانادى. ەۋرووداق سەكىلدى وعان مۇشە ەلدەردىڭ بارلىعىنىڭ قۇقىعى بىردەي دەپ ەش ۋاقىتتا ەسەپتەمەيدى. سىرتقى ساياساتتا الگىندەي ءپۋتيننىڭ سىڭارىنا اينالعان ناۆالنىيدىڭ ءبىزدىڭ ەۋروازيالىق ەكونوميكالىق وداقتا اسا دەموكرات بولا قويادى دەگەن ەرتەگىگە ەشكىمدى دە ەلىتە قويماس.

ەگەر ناۆالنىي باسقارعان رەسەي كەلەشەكتە ورتالىق ازياعا قاتىستى ارانداتۋشىلىق ساياساتىن جۇرگىزە بەرسە، وعان اقش پەن ەۋروپا قارسى شىعادى دەگەن اڭىزعا دا قۇلاق قويۋ - ۇلكەن قاتەلىك. ولار ءۇشىن الدىمەن ءوز ەلدەرىندەگى تىنىشتىق كەرەك. ءپۋتيننىڭ باستى قاتەلىگى مىنە سول ەلدەردىڭ تىنىشتىعىن بۇزىپ، ولاردىڭ ساياساتىنا ارالاسىپ، ولاردىڭ مۇددەسىن قامتيتىن ەلدەردىڭ ىشكى ىسىنە ارالاكسۋى.تەك سول ءۇشىن عانا ونى ورنىنان الىپ تاستاعىسى كەلەدى. ايتپەسە ەش ۋاقىتتا مەملكەتتىك قىزمەتتە ىستەپ ىسىلماعان، باسقارۋ ىسىنەن ەش حابارى جوق، جاي ءبىر بلوگەردى مەملەكەت باسىنا اكەلۋگە تىرىسۋشىلىقتىڭ قانشا قاجەتتىلىگى بار ەدى؟

نۆالنىيدىڭ بار بىلەتىنى جانە قولىنان كەلەتىنى - رەسەيدى جاپپاي جايلاعان جەمقورلىققا قارسى وتە شەبەر ءارى ءتيىمدى تۇردە كۇرەسە بىلەتىندىگى. وزگە دۇنيەدەن حابارى شامالى. ال ەندى وسىنداي ادام رەسەي سەكىلدى الىپ مەملەكەتتىڭ باسىنا كەلگەندە نە بولادى؟ ءتۇيىنىن تارقاتىلۋى قيىن ساۋال. 

ال قازاقستان، وزبەكستان سەكىلدى ەلدەردىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعى باستى ماسەلە ەمەس. باستى ماسەلە - مۇناي مەن گاز، باسقا دا قازبا بايلىقتار ەش توقتاۋسىز وزدەرىنە قاراي اعىلىپ تۇرۋى. سوسىن ءوز مۇددەسىنىڭ سول ەلدەردە قاشاندا ۇستەمدىك قۇرۋى. ال وسىناۋ «قاسيەتتى ىسكە» قايداعى ءبىر ەرگەجەيلى پۋتين دەگەننىڭ قىستىرىلعىسى كەلەدى. مۇنداي «ەركىندىككە» وزدەرىن دۇنيەنىڭ قوجاسى سەزىنەتىن ەلدەر ەش ۋاقىتتا جول بەرگەن ەمەس. جول بەرمەيدى دە. بۇل ەشكىم كۇمان كەلتىرمەيتىن قاتىپ قالعان قاعيدا. مىقتى بولساڭىز، سونى بۇزباق تۇگىلى، كۇمان كەلتىرىپ كورىڭىز.

كورشىمىزدە بولىپ جاتقان الاساپىران جايلى وزىندىك ءبىر پىكىر تۇيگەنىمىز ەدى بۇل.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz