اقوردادا مەملەكەت باسشىسىنىڭ توراعالىعىمەن رەفورمالار جونىندەگى جوعارى كەڭەستىڭ ءۇشىنشى وتىرىسى ءوتتى.

جيىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى ۇلتتىق دامۋ جوسپارىن ازىرلەۋ، مەملەكەتتىك جوسپارلاۋدىڭ جاڭا جۇيەسى، مەملەكەتتىك باسقارۋدى دامىتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى تۇجىرىمداماسى، 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان جەكەشەلەندىرۋ جوسپارىنىڭ جوباسى، سونداي-اق، جەدەل رەفورمالار پاكەتى جانە ۇلتتىق حالىق ساناعىن وتكىزۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلدى.

الەمنىڭ كوشباسشى مەملەكەتتەرىنىڭ قاتارىنا كىرۋ ماقساتىندا ەلىمىزدى ودان ءارى دامىتۋدىڭ نەگىزگى ءۇش باعىتى، اتاپ ايتقاندا،  ينستيتۋتتاردىڭ ساپاسىن جەتىلدىرۋ، ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ، مىقتى ەكونوميكا قۇرۋ ۇسىنىلدى.

ورتامەرزىمدى پەرسپەكتيۆاعا ارنالعان مىندەتتەردى ايقىندايتىن نەگىزگى قۇجات رەتىندە ەلىمىزدىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى ۇلتتىق دامۋ جوسپارى بەلگىلەندى. قۇجاتتا اسا ماڭىزدى سالالاردى دامىتۋ بويىنشا پايىمدار، نەگىزگى ساياساتتى جەتىلدىرۋ جونىندەگى باستى باعدارلار كورىنىس تابادى.

ۇلتتىق جوبالار قىزمەت تۇرلەرى مەن سالالاردىڭ تۇيىتكىلدى ماسەلەلەرىن شەشۋگە باعىتتالادى. جوبالار بەلگىلى ءبىر كەزەڭدە ناقتى ناتيجەگە قول جەتكىزۋى جانە ول تولىقتاي قارجىلاندىرۋى كەرەك.

قازىرگى ۋاقىتتا تسيفرلاندىرۋ، اگروونەركاسىپتىك كەشەندى دامىتۋ، كاسىپكەرلىك، باسەكەلەستىك، قورشاعان ورتانى قورعاۋ جانە باسقا دا بىرقاتار جوبالاردى ازىرلەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ولار بيىلعى 1 شىلدەگە دەيىن دايىندالىپ، بەكىتىلۋى ءتيىس.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ناقتى سالاعا قاتىستى ماسەلەلەردى تالقىلاۋعا ماماندانعان ساراپشىلاردى تارتۋ، ال قوعامدا قىزۋ تالقىلانعان تاقىرىپتار بويىنشا بەلسەندى ازاماتتاردى كەڭ اۋقىمدا جۇمىلدىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى تاپسىردى.

ۇكىمەت ۇسىنعان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2025 جىلعا دەيىنگى ۇلتتىق دامۋ جوسپارىنىڭ جوباسى 12 ستراتەگيالىق باعىتتان تۇرادى. ولار ينستيتۋتسيونالدىق، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك بولىپ ءۇش سالاعا بولىنگەن.

دامۋ جوسپارى بويىنشا 2025 جىلعا قاراي ءوسىم دەڭگەيى 5 پايىزعا ارتىپ، جالپى ىشكى ونىمدەگى شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ ۇلەسى 35 پايىزعا دەيىن، نەگىزگى كاپيتالعا تارتىلعان ينۆەستيتسيالار كولەمى ءجىو-ءنىڭ 30 پايىزىنا دەيىن، شيكىزاتتىق ەمەس ەكسپورتتى 2 ەسەگە، ياعني، 41 ميلليارد تەڭگەگە دەيىن، ەڭبەك ونىمدىلىگىن 45 پايىزعا ۇلعايتۋ نەگىزگى كورسەتكىش بولماق.

قازاقستاندىقتاردىڭ تۇرمىس دەڭگەيى مەن ساپاسىن ارتتىرۋ جونىندەگى شارالاردىڭ ناتيجەسىندە ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 75 جاسقا دەيىن ۇلعايۋى ءتيىس.

قازاقستاننىڭ حالىقارالىق رەيتينگتەردەگى دەڭگەيىن، اتاپ ايتقاندا، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم كورسەتكىشتەرى، تسيفرلىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك، زاڭ ۇستەمدىگى يندەكستەرى بويىنشا جاقسارتۋ جوسپارلانۋدا.

اتالعان قۇجاتقا قاتىستى پىكىر بىلدىرگەن پرەزيدەنت ۇلتتىق جوسپار بۇگىنگى جاھاندىق ۇردىستەردى ەسكەرە وتىرىپ، ەل دامۋىنىڭ نەگىزگى باعدارلارى مەن تسيفرلىق پارامەترلەرىن قالىپتاستىراتىنىن اتاپ ءوتتى. قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پىكىرىنشە، ەلىمىزدىڭ ورتامەرزىمدى پەرسپەكتيۆاداعى دامۋى اتالعان رەفورمالاردىڭ ساپالى ىسكە اسىرىلۋىنا تىكەلەي بايلانىستى بولماق.

ستراتەگيالىق كورسەتكىشتەردىڭ ەگجەي-تەگجەيلى كارتاسى – ۇلتتىق جوسپاردىڭ اجىراماس بولىگى. سوعان سايكەس ءاربىر مەملەكەتتىك ورگانعا جانە ءىرى كۆازيمەملەكەتتىك ۇيىمعا بەلگىلەنگەن كەزەڭدە قول جەتكىزۋگە ءتيىس ناقتى كورسەتكىشتەردىڭ تىزبەسى بەكىتىلەدى. كورسەتكىشتەردىڭ ناتيجەسى اقيقاتتان الىس بولماۋى كەرەك. دەگەنمەن وڭاي قول جەتەتىن جانە ىنتالاندىرمايتىن ينديكاتورلاردى ماقسات ەتۋگە بولمايدى.

– ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز – باسەكەگە قابىلەتتىلىك دەڭگەيىن ارتتىرۋ جانە الەمنىڭ دامىعان مەملەكەتتەرىنىڭ قاتارىنا كىرۋ، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

ۇلتتىق دامۋ جوسپارىنىڭ اياسىندا ۇسىنىلعان رەفورمالاردىڭ كوبىسى كاسىپكەرلىك، بيۋدجەتتىك جانە سالىق كودەكسى سياقتى زاڭنامالىق اكتىلەرگە وزگەرىستەر ەنگىزۋدى قاجەت ەتەتىنىن ەسكەرە وتىرىپ، مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەتتىڭ پارلامەنتپەن كونسترۋكتيۆتى جۇمىس ىستەۋى قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– دەپۋتاتتىق كورپۋس ۇلتتىق جوسپاردىڭ تابىستى جۇزەگە اسۋى ءۇشىن بارلىق قاجەتتى زاڭنامالىق بازانى قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس، – دەدى پرەزيدەنت.

بۇدان كەيىن جيىندا مەملەكەتتىك باسقارۋدى دامتۋدىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى تۇجىرىمداماسىنىڭ جوباسى قاراستىرىلدى.

تۇجىرىمدامانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى اكىمشىلىك-باقىلاۋعا باعىتتالعان ادىستەن ادام مەن ونىڭ يگىلىگى باستى قۇندىلىقتار سانالاتىن مەملەكەت پەن حالىقتىڭ ءوزارا ىقپالداستىق مودەلىنە كوشۋدى قامتاماسىز ەتەدى.

وسى قۇجاتتىڭ اياسىندا مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ كاسىبيلىگىن جەتىلدىرۋگە، ونىڭ قوعام الدىنداعى ەسەپتىلىگىنە، رەتتەۋشىلىك ساياساتتى ىلگەرىلەتۋ ماسەلەلەرىنە، مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، كۆازيمەملەكەتتىك سەكتوردى وڭتايلاندىرۋعا، جەرگىلىكتى باسقارۋ ءىسىن دامىتۋعا جانە ت.ب جول اشىلادى.

جالپى، تۇجىرىمدامادا قامتىلعان شارالار مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا جانە ونىڭ اشىقتىعىنا ىقپال ەتەدى. بۇل مەملەكەتتىك باسقارۋ ينستيتۋتىنا دەگەن سەنىم دەڭگەيىن كوتەرەدى.

تۇجىرىمدامانىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرى 2025 جىلعا دەيىن ىسكە اسىرىلۋى ءتيىس. ال ونىڭ نەگىزگى قاعيدالارى بيىل ورىندالادى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ اتالعان قۇجات قوعام تالابىنا ساي كەلەدى جانە حالىقتىڭ تۇرمىس ساپاسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان اۋقىمدى ءارى ماڭىزدى وزگەرىستەردى قامتيدى دەپ سانايدى. وسىعان وراي پرەزيدەنت ۇكىمەتكە ءتيىستى رەسۋرستاردى بولە وتىرىپ، ەگجەي-تەگجەيلى سارالانعان ءىس-قيمىلدار جوسپارىن قابىلداۋدى تاپسىردى.

سونىمەن قاتار 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان جەكەشەلەندىرۋ جوسپارىنىڭ جوباسى ۇسىنىلدى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ بۇعان دەيىن بەرگەن تاپسىرماسىنا سايكەس، تولىقتاي نەمەسە جارتىلاي جەكە باسەكەلەستىك سەكتورعا وتەتىن ۇيىمداردىڭ سانى 176-دان 736-عا دەيىن ۇلعايدى.

باسەكەلەستىك ورتاعا 5 تريلليون تەڭگە كولەمىندەگى اكتيۆتەردىڭ بەرىلۋى مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاعا ارالاسۋىن 14 پايىزعا دەيىن قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسىعان وراي ستراتەگيالىق ينۆەستورلار تارتىلىپ، شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ جەكەشەلەندىرىلەتىن كومپانيالاردىڭ قىزمەتىنە قولجەتىمدىلىگى ساقتالادى جانە كەڭەيەدى.

مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاداعى ۇلەسىن ازايتۋ جۇمىستارى اياسىندا قاسىم-جومارت توقاەۆ اتالعان ماسەلەگە ەگجەي-تەگجەيلى توقتالدى.

پرەزيدەنت الدىڭعى جەكەشەلەندىرۋ كەزىندەگى نىسانداردىڭ باسىم بولىگى ءبىرشاما كەيىنگە شەگەرىلگەن نەمەسە مۇلدە الىنىپ تاستالعان تاجىريبەنى ەسكە سالدى.

– جۇمىستىڭ جوسپار بويىنشا ءجۇرۋى اسا ماڭىزدى. بۇل تۇرعىدا ۇكىمەتتىڭ ۇستانىمى قاتاڭ بولۋى قاجەت. جەكەشەلەندىرۋدىڭ سوڭى جەكە مونوپوليالاردىڭ پايدا بولۋىنا اكەپ سوقتىرماۋى كەرەك. ونداي جاعداي قوعامنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرادى. جەكەشەلەندىرۋ ۇدەرىسى كەزىندە اشىقتىق پەن ادىلدىكتى قامتاماسىز ەتۋ قاجەت، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

وسى رەتتە پرەزيدەنت ۇكىمەتكە نىسانداردى ساتۋعا قوعامدىق مونيتورينگ جۇرگىزۋدىڭ تەتىكتەرىن ازىرلەۋدى تاپسىردى.

سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى IPO قۇرالدارىن مەيىلىنشە كەڭ پايدالانۋدىڭ قاجەتتىگىن ايتا كەلىپ، جەكەشەلەندىرۋ ماسەلەسىندە بۇل تەتىككە باسىمدىق بەرۋدى اتاپ ءوتتى.

– «حالىقتىق IPO» باعدارلاماسىن قايتا جاڭعىرتىپ، اكتسيالاردى، ەڭ الدىمەن، جەكە تۇلعالارعا، ياعني، قازاقستان ازاماتتارىنا ساتۋ كەرەك. ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتىندا ۇلتتىق بايلىقتىڭ ءبىر بولىگىن يەلەنۋ مۇمكىندىگى بولۋى قاجەت، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

جيىندا پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس ازىرلەنگەن جەدەل شارالار توپتاماسى تالقىلاندى.

اتالعان شارالار شاعىن جانە ورتا بيزنەس سۋبەكتىلەرى ءۇشىن تولەم تەتىگىن جەڭىلدەتۋ جانە ەڭبەكاقى قورىنا سالىق جۇكتەمەسىن ازايتۋ، جاڭا ءوندىرىس كومپانيالارى ءۇشىن ققس بويىنشا مولشەرلەمەلەردى 70 پايىزعا تومەندەتۋ، «بيزنەستىڭ جول كارتاسى» سۋبسيديالاۋ باعدارلاماسىنا ميكروقارجى ۇيىمدارىن قوسۋ جانە باسقا دا جولدار ارقىلى ەكونوميكانىڭ ساپالى ءارى تۇراقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.

زاڭمەن بەكىتكەننەن كەيىن بۇل نورمالار وسى جىلدىڭ 1 شىلدەسىنەن باستاپ جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇلتتىق ساناقتى ۇيىمداستىرۋ ماسەلەسىن ايتا كەلە، حالىق ساناعى تۇرعىنداردىڭ ناقتى سانىن، ونىڭ جاس جانە گەندەرلىك قۇرامىن، ۋربانيزاتسيا دەڭگەيىن، تابىس كولەمى مەن باسقا دا ماڭىزدى تالداۋ دەرەكتەردى انىقتاپ، تەكسەرىلگەن ءارى دايەكتى باسقارۋشىلىق شەشىمدەر قابىلداۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن اتاپ ءوتتى.

پرەزيدەنت اتالعان شارادان مەيىلىنشە مول ماعلۇمات الۋ ءۇشىن ساۋالنامانىڭ مازمۇنىنا كوڭىل ءبولۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى. بۇل رەتتە مەملەكەت باسشىسى ازاماتتارعا اسا كوپ ساۋال قويماۋدى جانە ساناقتى وتكىزۋدىڭ وڭتايلى جولدارىن پايدالانۋدى، ونىڭ ىشىندە، پاندەميانىڭ تارالۋىنا جول بەرمەۋگە بايلانىستى شەكتەۋلەردى ەسكەرە وتىرىپ، تسيفرلىق تەحنولوگيالاردى كەڭ قولدانعان ءجون دەپ سانايدى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ۇكىمەتكە پرەمەر-ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارىنىڭ توراعالىعىمەن ارنايى جۇمىس توبىن قۇرۋدى تاپسىردى. اتالعان توپ ۇيىمداستىرۋ جانە نەگىزگى ماسەلەلەردى شەشۋمەن، سونداي-اق، دايىندىق جۇمىستارىن ۇيلەستىرىپ، ونى ىسكە اسىرۋمەن اينالىسادى.

ۇلتتىق ساناق وسى جىلدىڭ قازان ايىندا وتكىزىلىپ، ال 2022 جىلدىڭ ورتاسىنا قاراي ۇكىمەت ناقتى مالىمەتتەردى جاريالاۋى ءتيىس.

Abai.kz