ۇلىقبەك ەسداۋلەت، ولجاس سۇلەيمەنوۆ، مۇرات اۋەزوۆ باستاعان ءبىر توپ زيالى قاۋىم وكىلدەرى، قالامگەرلەر تۇرمەدەگى اقىن ارون اتابەككە اراشا سۇراپ، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆقا حات جازىپتى. بۇل تۋرالى بەلگىلى زاڭگەر شىنقۋات بايجانوۆ ءوزىنىڭ جەلىدەگى پاراقشاسىندا جازدى.

«ۇلىقبەك ەسداۋلەت مىرزا، ولجاس سۇلەيمەنوۆ مىرزا، مۇرات اۋەزوۆ مىرزا باستاعان ءبىر توپ قازاق مايتالماندارى ارقالى اقىن ارون اتابەككە جان ساۋعا سۇراپ قازاقستان پرەزيدەنتى توقاەۆ قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنا ءوتىنىش حات جولدادى. قازاقستاننىڭ بارلىق زيالى قاۋىمى قول قويۋعا ءوتىنىش بىلدىرگەن، بىراق، پاندەمياعا بايلانىستى ولاردىڭ قولدارىن قويعىزۋ مۇمكىن بولمادى.

پرەزيدەنت مىرزا! جان ساۋعا سۇراۋ قازاق حالقىنىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان اتا سالتى، ەگەر ەل اقساقالدارى، اقىندارى ءوتىنىش جاساعاندا ودان ەشبىر حان اتتاپ كەتپەگەن. ءسىز دە اتا سالتىن ساقتاپ، 68 جاستاعى جۇرەك اۋرۋىمەن، قانت ديابەتىمەن، بۋىن اۋرۋىمەن اۋىراتىن ارقالى اقىنىمىزدى تار قاپاستان شىعارۋعا ىقپال جاسايدى دەپ سەنەمىز. قازاق ارونىنىڭ ەندىگى تاعدىرى ءسىزدىڭ قولىڭىزدا. مەن ادۆوكات رەتىندە زاڭعا سايكەس بارلىق مۇمكىنشىلىكتى پايدالانىپ كوردىم، تاس باۋىر، زاڭعا ەشبىر ءمان بەرمەيتىن قاتىگەز ماماندار مەسەلىمدى قايتاردى، جىگەرىمدى قۇم ەتتى.

اسىل اعا تۇرمەدە شەيىت كەتسە وبالى بۇكىل قازاق حالقىنا بولادى، ونسىز دا اتا-بابا نالاسىنا قالعان ەلمىز، ەندى وسى قاتەلىكتى جىبەرمەيىك قاسىم-جومارت كەمەلۇلى مىرزا!»، - دەپ جازدى زاڭگەر.

ال پرەزيدەنت توقاەۆ اتىنا جازىلعان اشىق حات ماتىنىندە:

«اسا قۇرمەتتى، قاسىم-جومارت كەمەلۇلى مىرزا! ءسىزدىڭ ەلىمىزدىڭ سارابدال ساياساتىن ەل تىنىشتىعى، ىنتىماق-بىرلىگى، ءۇشىن كورەگەندىكپەن جۇرگىزىپ وتىرعانىڭىزدى وتە جوعارى باعالايمىز. ەلى مەن تۋعان جەرى ءۇشىن قاسىق قاندارى قالعانشا كۇرەسكەن باتىر تۇلعالارىمىزدى قۇرمەتتەيتىنىڭىزدى دە جاقسى بىلەمىز.

سوزگە تيەك ەتكەلى وتىرعان قازاقتىڭ دارا ازاماتى – ارون اتابەك 2006 جىلعى ايگىلى «شاڭىراق» وقيعاسىن ۇيىمداستىردى، كىسى ولىمىنە سەبەپكەر بولدى» دەگەن جالعان جالامەن 18 جىلعا يتجەككەنگە ايدالىپ، سوتتالدى. قازاق ەلى تاريحىندا وزىندىك قولتاڭباسى بار، ياعني، «قازاق مەملەكەتى» ت.ب. بىرنەشە ۇيىمنىڭ جەتەكشىسى، اقىن، تۇركولوگ، جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ بەل ورتاسىندا ءجۇرىپ، بۇگىنگى تاۋەلسىزدىگىمىز ءۇشىن كۇرەسكەن باتىرىمىز ارون قابىشۇلى اتابەك اۋىر قىلمىس جاساعان قىلمىسكەرلەرگە ارنالعان تۇرمەدە وتىرعانىنا الداعى جىلى 15 جىل تولادى.

جان ازابى ءوز الدىنا، تۇرمەدەگى قيناۋ مەن ازاپتاۋدىڭ الۋان ءتۇرىن باسىنان كەشىرگەن ارون اتابەكتىڭ دەنساۋلىعى بىرنەشە جىلدان بەرى كۇرت ناشارلاپ كەتتى. جاسى 70-كە تاياعان قارتتىڭ ەكى قول مۇلدەم كوتەرىلمەيدى، جۇرەكتىڭ يشەميالىق اۋرۋى قان قىسىمى، بۇيرەك-وكپە، بۋىن اۋرۋلارىنا ت.ب. ومىرىنە قاۋىپ توندىرەتىن، تۇرمە جاعدايىندا ەمدەلۋگە كەلمەيتىن كەسەلدەرگە دۋشار بولدى.

«كوزىمنىڭ تىرىسىندە قادىرلە مەنى!.. ولگەسىن باسىما كوك تاس قويىپ، قۇرمەتتەپ كەرەك ەمەس!»، - دەگەن ەكەن ءبىر قارت نازالانىپ... سول ايتپاقشى، حالىق باتىرىن كوزى تىرىسىندە بوستاندىققا شىعارىپ، دەنساۋلىنىن تۇزەتۋگە جاعداي جاساساڭىز نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. «ەلىم-قازاعىم!»، - دەپ جانىن شۇبەرەككە تۇيگەن باتىرىمىزدان تاس زىنداندا ايىرىلىپ قالساق، ارىمىزعا سىن بولارى حاق! ۇرپاق الدىندا ۇياتتى بولمايىق، پرەزيدەنت مىرزا!

ءسىزدىڭ ەل بولاشاعىنىڭ ىنتىماق-بىرلىگىن ساقتاۋشى، ۇلت جاناشىرى، قامقورشىسى رەتىندە ارون اتابەكتىڭ بوستاندىققا شىعۋىنا كومەك قولىن سوزادى دەگەن زور ۇمىتتەمىز»، - دەپ جازىلعان.

بۇل حاتقا ۇلىقبەك ەسداۋلەت، ولجاس سۇيلەيمەنوۆ، مۇرات اۋەزوۆ، باقىت بەدەلحان، امانتاي اسىلبەك، گۇلجان ەرعاليەۆا، ت.ايتباي ت.ب. بىرنەشە ادام قول قويعان.

ءبىز زاڭگەر شىنقۋات بايجانوۆقا حابارلاسىپ، ءىستىڭ ءمان-جايىن سۇراپ بىلدىك.

شىنقۋات بايجانوۆ:

- بۇل حاتتى ۇيىمداستىرعان ارون اتابەكتىڭ جاناشىرلارى، سەرىكتەستەرى ت.ب. ءبىز اۋەلدە دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزگىمىز كەلگەن. سول جەردە زيالى قاۋىم وكىلدەرىن شاقىرىپ، ارون اتابەككە اراشا سۇراپ، حات ۇيىمداستىرماق بولدىق. كەيىن، مىناۋ پاندەمياعا بايلانىستى ونداي جيىندار وتكىزۋگە رۇقسات بەرىلمەيتىن بولدى.

حاتقا قول قويعان ازاماتتاردىڭ ارقايسىسىنا ىزدەپ بارىپ، قول قويدىردىق. مىسالى، ولجاس سۇلەيمەنوۆكە بارعاندا ول كىسى اۋرۋحانادا ەكەن. جالپى، ءبىراز كىسى وسى حاتقا قول قويماق بولدى. مىسالى، اقىن تەمىرحان مەدەتبەك مىرزالار تەلەفون ارقىلى سويلەسكەندە، قولداپ قوي قوياتىنلدارىن ايتقان. وعان كوۆيد كەدەرگى كەلتىردى. ونىڭ ۇستىنە ولجاس سۇلەيمەنوۆ پەن جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى ۇلىقبەك ەسداۋلەت مىرزالار قول قويعان سوڭ، اقالعاندارىن اۋرەلەپ جاتپادىق.

بۇل حاتتى جازعانداعى سەبەبىمىز – امال جوقتىق قوي. ارون اتابەكتىڭ قىزى الماعا حابارلاسىپ، ءوز ەركىممەن ادۆوكات بولدىم. كومەكتەسەيىن دەدىم. ءسويتىپ، كەلىسىم جاساسىپ، پاۆلودارداعى تۇرمە باسشىسىنا حات جازدىم.

قر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 75 بابىنا سايكەس، دەنساۋلىعىنا بايلانىستى تۇرمەدەن مەزگىلىنەن بۇرىن بوساتۋ، جازاسىن جەڭىلدەتۋ نەمەسە تۇرمەنى ءۇي قاماققا اۋىستىرۋ سەكىلدى مۇمكىندىكتەر بار. ول ءۇشىن تۇرمە باسشىسى وسىنداي ۇسىنىسپەن سوتقا جۇگىنە الادى.

ماعان الما حابارلاسىپ، اكەسىنىڭ قان قىسىمى جوعارى ەكەنىن، قانت ديابەتى بار ەكەنىن ايتتى. تۇرمەدە سوققىعا جىعىلعان ەكەن. سودان ءبىر قولى دۇرىس ىستەمەيتىنىن ايتتى. اسقازان، بۋىن اۋرۋلارى تاعى بار. وسىلاردى ايتىپ، دەنساۋلىعى ناشارلاعان ادامدى نەگە ءالى كۇنگە تۇرمەدە ۇستاپ وتىرعانىن، 75 باپقا سايكەس، نەگە ءالى كۇنگە سوتقا ۇسىنىس جازىلماعانىن سۇراپ حات جولدادىم.

وسىدان سوڭ، سەمەنوۆا دەگەن كەلىنشەك تۇرمەگە كىرىپ، ارونمەن سويلەسىپتى. «اروننىڭ دەنساۋلىعى جاقسى ەكەن»، دەپ حابارلادى. ول ۆيدەونى وسى جەلىگە جاريالادى. ول جەردە دە اروننىڭ ارەڭ وتىرعانى، تەلەفوندى ۇستاپ تۇرۋعا شاماسى كەلمەگەنى انىق بايقالىپ تۇر.

سوسىن، پاۆلودار تۇرمەسىنىڭ باسشىلىعىنا ەكىنشى مارتە حات جولدادىم.  پاۆلودار وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنان ارنايى كوميسسسيا قۇرىلىپ، ارونى اتابەكتىڭ دەنساۋلىعىن باستان-اياق تەكسەرۋى كەرەكتىنىن تالاپ ەتتىم. ءتارتىپ بويىنشا، تۇرمە باسشىلىعى اروننىڭ جازاسىن جەڭىلدەتىپ، ۇيقاماققا اۋىستىرۋدى سۇراۋى ءۇشىن قر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ قارارى بويىنشا جاڭاعى كوميسسيا شەشىمى كەرەك. كوميسسيا شاقىرىڭىز، بارلىق اناليزدەرىن الىڭىز دەپ سۇرادىم. ەكى ۇسىنىسىمدى دا «فەيسبۋكتە» جاريالادىم.

كەيىن ولار ماعان جاۋاپ جازىپتى. «ءسىزدىڭ ۇسىنىسىڭىز بويىنشا كوميسسيا تااعيىنداماق ەدىك، ارون اتابەكتىڭ ءوزى قارسى بولدى. مىنە، ءوز حاتى دەپ قولمەن جازىلعان حاتتى تىركەپتى. وندا: «دەنساۋلىعىمدى تەكسەرتۋگە قارسىمىن»، دەپ جازىپتى. وسىعان سايكەس، ءبىز كوميسسيا تاعايىنداپ، تەكسەرىس جاساي المايمىز»، - دەپتى. ال تۇرمە دارىگەرلەرى تەكسەرگەندە، دەنساۋلىعى جاقسى بولىپتى-مىس.

سوسىن مەن «نۇر وتانعا» (ب.بايبەككە) «كۋيس» باستىعىنا تاعى حات جولدادىم. تۇرمەدەگى، ەركىندىگى جوق ادامنان رۇقسات سۇراۋ كەرەك پە؟ باس ەركىندىگى جوق ادامنان كىم رۇقسات سۇرايدى؟ تۇرمە باسشىلىعى ارون اتابەكتەن رۇقسات سۇرادى دەگەنگە سەنۋگە بولا ما؟ دەنساۋلىعى كۇرت ناشارلاپ كەتكەن ادامدى نەەگ وزدەرى تەكسەرمەيدى؟

«ەگەر ارون اتابەك تۇرمەدە قايتىس بولىپ كەتسە، وعان ەرتەڭ سىزدەر كىنالى بولاسىزدار! 68-دەگى قارت كىسى، اقىن، ساياسي ديسسيدەنت دەپ تانىلعان ادام، حالىقارالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى اتانعان ادام تۇرمەدە كوز جۇمسا، ول – جاقسى ات ەمەس»، - دەپ جازدىم.

جاۋاپ بەرگەن جوق. تەك حاتىم تىركەلدى دەپ حابارلادى. وسىدان كەيىن، پاۆلودار تۇرمەسىنىڭ باسشىسى ماعان ەكىنشى مارتە جاۋاپ جازىپتى. ول جاۋابى دا الدىڭعىسىن تولىق قايتالاعان. «75 باپپەن شىعارا المايمىز. ءوزى رۇقسات بەرمەدى»، - دەپتى.

وسىدان سوڭ، ءبىز پرەزيدەنتكە حات جازۋ تۋرالى شەشىمگە كەلدىك. جان ساۋعا سۇراۋ قازاقتا بار سالت. قالعان 4 جىلىن تۇرمەدە وتەۋگە ارون اتابەكتىڭ دەنساۋلىعى شىداي ما، جوق پا، بەلگىسىز... ارينە، ءبىز حات جازدىق ەكەن دەپ، ماسەلە شەشىلە سالماۋى مۇمكىن. بىراق، «ءۇمىتسىز شايتان»، دەگەن.

Abai.kz