قازاق مەتسەناتتارىنا حات

(قازاق مەتسەناتتارى ب. وتەمۇراتوۆ، ت.قۇلىباەۆ جانە  د. قۇلىباەۆاعا حات)

وزدەرىڭىز جاقسى بىلەتىن، بيىل تاۋەلسىزدىكتىڭ وتىز جىلدىق تويى.

تاۋەلسىزدىكتىڭ وتىز جىلدىق تويمەن بىرگە، ءبىر ميلليوننان استام قازاقتى وتانىنا ورالتۋعا جول اشقان قازاق كوشىنىڭ باستالعانىنا دا وتىز جىل تولىپ وتىر.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىن، تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاق كسر مينيسترلەر كەڭەسىنە 1991 جىلعى 18 قاراشادا «باسقا رەسپۋبليكالاردان جانە شەتەلدەردەن سەلولىق جەرلەردە جۇمىس ىستەۋگە تىلەك ءبىلدىرۋشى بايىرعى ۇلت ادامدارىن قازاق كسر-ىندە قونىستاندىرۋ ءتارتىبى مەن شارتتارى تۋرالى» №711 قاۋلى قابىلداتىپ، الەمنىڭ ءار شالعايىندا تارىداي شاشىراپ جۇرگەن قانداستارىن قازاقستانعا كوشىپ كەلۋگە جول اشقان بولاتىن.

وسى جەردە اتالعان قاۋلىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن جاريالاۋدان بۇرىن شىعارىلعانىمەن ەرەكشە تاريحي ماڭىزعا يە ەكەندىگىنە سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزدى باسا اۋدارعىم كەلەدى.

سول ءۇشىن دە مەن «كوشى-قون – ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن جاريالاۋدان بۇرىن جولعا قويعان تۇڭعىش ءھام ۇلى ساياساتى. نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ كەمەڭگەر تۇلعا، كورەگەن باسشى ەكەنىن تورتكۇل دۇنيەگە بىردەن تانىتقان دا – وسى الىستا جۇرگەن اعايىندى اتاجۇرتقا شاقىرۋ تۋرالى شىعارعان باتىل ءارى تاريحي شەشىمى!» - دەگەن ءسوزدى ءجيى-ءجيى  قايتالاپ كەلەمىن.

سونداي-اق، 1992 جىلى 28 قىركۇيەك پەن 4 قازان ارالىعىندا دۇنيە ءجۇزى قازاقتارىنىڭ ءبىرىنشى قۇرىلتايى اشىلىپ، دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى قۇرىلدى.

قاۋىمداستىق توراعاسى بولىپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ سايلاندى.

1997 جىلعى 13 جەلتوقساندا «حالىقتىڭ كوشى-قونى تۋرالى» زاڭى قابىلداندى.

اتالعان زاڭ قازاق پارلامەنتىنىڭ تاريحىندا تۇڭعىش رەت قازاق تىلىندە جازىلعانىمەن جانە قابىلدانعانىمەن ەستە قالدى.

قر ۇكىمەتىنىڭ 2017 جىلعى 13 قازانداعى №644 قاۋلىسىمەن «وتانداستار قورى» قۇرىلىپ، كورنەكتى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى نۇرتاي ابىقاەۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن ىرگەتاسى نىق قالانىپ، دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعىن قاناتىنىڭ استىنا الىپ، جۇمىس اتقارۋدا...

وسىنىڭ ءبارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تىكەلەي ىۇپالىمەن جاسالعان شارۋالار جانە شەتەلدە تارىداي شاشىراپ جۇرگەن قازاققا جاسالعان زور قامقورلىق. بۇگىنگە دەيىن 1 ملن 71 مىڭ 200 قازاق قازاقستانعا ورالىپ، باقىتتى تۇرمىس كەشىرۋدە.

ارينە، قازاق كوشىنىڭ جولى بىردەن جاتتىق، كەدەرگىسىز بولا قويعان جوق. اسىرەسە، اناۋ ءبىر جىلى مۇنايلى ولكەدە تۋىنداعان وقيعا تۇسىندا قانداستارىمىزعا جاعىلعان قارا كۇيەنى جۇرت ءالى ۇمىتا قويماعانى بەلگىلى.

ءبىزدىڭ بەك ريزا بولاتىنىمىز – قازاق كوشىن وسىنداي قاۋىپتى داعدارىستاردىڭ بارىنەن ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزى شىعارىپ الىپ، داڭعىل جولعا سالىپ  وتىرعاندىعى.

مىنە، جاڭا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ تا«شەتەلدەگى قانداستارىمىزدى ەلگە قايتارۋ ءىسى ەشقاشان نازاردان تىس قالعان ەمەس، قالمايدى دا. دۇنيەجۇزىندەگى قانداستارىمىزدىڭ باسىن تۋعان جەردە بىرىكتىرۋ – ءبىزدىڭ قاسيەتتى پارىزىمىز» - دەپ وتىر.

قاسىم-جومارت كەمەلۇلى جاقىندا جاريالاعان «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسىندا ىشكى جانە سىرتقى كوشى-قوننىڭ ماڭىزدىلىعىنا ارنايى توقتالىپ، «بۇل – وتە وزەكتى ءارى  ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى ماسەلە»-دەي كەلىپ، «بۇعان قوسا سوڭعى جىلداردا ءتۇرلى سەبەپتەرگە بايلانىستى باسەڭدەپ قالعان قانداستار كوشىن بارىنشا قولداپ، ولاردى جوعارىدا ايتىلعان وڭىرلەرگە ورنالاستىرۋدى جانداندىرامىز. بۇل ەكى ماسەلەنىڭ دە ستراتەگيالىق ماڭىزى بار. وعان كەزەكتى ناۋقان رەتىندە قاراۋعا بولمايدى. جەرگىلىكتى بيلىك مۇنداي جۇمىستاردى جوعارىعا كوپىرگەن اقپار بەرۋ ءۇشىن ەمەس، مەملەكەتتىك مۇددە جانە اعايىنعا شىنايى جاناشىرلىق تۇرعىسىنان جاساۋعا ءتيىس.»-دەپ، قاداپ تۇرىپ ايتتى.

دەمەك، ەلباسى ەرتە جولعا قويعان كوشى-قون ساياساتىنىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزى ارتپاسا، كەمىگەن جوق.

ۇلى كوش ماڭگى جالعاسادى!

قۇرمەتتى مەتسەناتتار!

قازىرگى تاڭدا سىزدەر نەگىزىن قالاعان «بولات وتەمۇراتوۆ قورى» مەن «حالىق» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ قوعامدىق، گۋمانيتارلىق، اعارتۋشىلىق باعىتىندا جاساپ جاتقان ىزگى جۇمىستارىڭىزدى مەن جاقسى بىلەم. مەن عانا ەمەس، يگىلىگىن كورىپ وتىرعان حالىق ءدان ريزا.

اسىرەسە، «بولات وتەمۇراتوۆ قورىنىڭ» اياسىنداعى «اسىل ميراس» جوباسى نەگىزىندە نۇر-سۇلتان، الماتى، قىزىلوردا، وسكەمەن، اقتوبە، ورال، شىمكەنت جانە پەتروپاۆل قالالارىندا اشىلعان «اۋتيزم ورتالىقتارىنىڭ» اتقارعان قىزمەتىن ەرەكشە ساۋابى مول يگى ءىس دەر ەدىم.

وتكەن جىلى كولەمدى ماقالا جازىپ، قۇرمەتتى بولات ءجاميتۇلى، ءسىزدى  تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى قازاق مەتسەناتتارىنىڭ العاشقى قارلىعاشى  رەتىندە باعالاپ، ۇلگىسى رەتىندە كورسەتكەن بولاتىنبىز.

قاسيەتتى «قۇراننىڭ» «ءزىلزالا» سۇرەسىنىڭ 7-اياتىندا «كىمدە-كىم مىسقالداي (توزاڭنىڭ سالماعىنداي) جاقسىلىق جاساسا، سونىڭ قارىمىن الادى»  دەپ جازىلىپتى.

سىزدەردىڭ تاراپتارىڭىزدان، اللا كىتابىندا ايتىلعان، سول «توزاڭنىڭ سالماعىنداي» ءبىر جاقسىلىق قانداستارىمىزعا كەرەك بولىپ تۇر، قۇرمەتتى مەتسەناتتار!

ول – ەلوردامىزدا الىستان ورالعان قانداستارىمىز ات بايلايتىن قارا شاڭىراقتىڭ جولقتىعى.

ەلباسى توراعاسى بولىپ تابىلاتىن دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى مەن نۇرتاي ابىقاەۆ باسقاراتىن «وتانداستار قورى» بۇل كۇندە باسپاناسى جوق، ەلدىڭ بوساعاسىن سىعالاپ ءجۇر. ال، قازاقستان حالىقتارى اسسامبلياسى قۇرامىنداعى ەتنوستاردىڭ ءبارىنىڭ ءوز وتاۋلارى بار. باسپاناسىز جۇرگەن قازاق قاۋىمداستىعى مەن «وتانداستار قورى» عانا.

مەن سىزدەردى، جوعارىدا ايتىلعان، ەلباسى ەرتە جولعان قويعان قازاق كوشىنىڭ وتىز جىلدىق تويىنا شاقىرام جانە ۇلى مەرەكە قارساڭىندا نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ تورىنەن ەڭسەلى ەتىپ، «دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ءۇيىن» سالىپ بەرۋدى سۇرايمىن.

ويلاڭىزشى، بۇل «ءۇي» قانداستارىمىزدىڭ اتبايلارى عانا بولىپ قالماستان، ونىڭ ءبىر قاباتىندا تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاۋەلسىزدىك جىلدارى الىستاعى قازاقتىڭ باسىن قاسيەتتى قازاقستاندا قوسۋ جولىنداعى ۇلى ەڭبەگىن جارقىراتىپ كورسەتەتىن كەمەلدى مۇراجاي جارقىراپ تۇرسا، ونى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى مەن قاسىم-جومارت كەمەلۇلى وزدەرى كەلىپ اشسا،  كوشىپ كەلگەن ءبىر ميلليون قانداسىمىز بەن شەتتە جۇرگەن التى-جەتى  ميلليون قازاق ءۇشىن قانداي عاجاپ سىيلىق بولار ەدى!

پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ وتكەن جىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىن مەرەكەلەۋگە دايىندىق جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرۋ تۋرالى» قاۋلى قابىلداپ، بيىل سول كوميسسيانىڭ العاشقى وتىرىسىن دا وتكىزدى.

اتالعان ۇلى مەرەكەنىڭ قارساڭىندا ەلباسىنىڭ تۇڭعىش ءھام ۇلى ەڭبەگى سانالعان قازاق كوشىنىڭ دە وتىز جىلدىعى ءوز دەڭگەيىندە اتالىپ وتىلەدى دەپ سەنەمىن.

«قازاقستان – الەمدەگى بارشا قازاقتىڭ قۇتتى قاراشاڭىراعى! قازاق بالاسى دۇنيەنىڭ قاي تۇكپىرىندە جۇرسە دە، تۇتاس قازاق حالقىنىڭ ءبىر بولشەگى ەكەنىن ءبىز ەش ۋاقىتتتا ۇمىتپاۋىمىز كەرەك!» دەگەن بولاتىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

«توي – قۇدايدىڭ قازىناسى!» دەيدى دانا حالقىمىز. وتىز جىلدىق ۇلى تويدىڭ ورتاسىندا بولىڭىزدار، قۇرمەتتى مەتسەنات جەرلەستەر!

زور قۇرمەت جانە ىزگى نيەتپەن،

اۋىت مۇقيبەك،

«ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىنىڭ يەگەرى،
قر پرەزيدەنتى جانىنداعى
ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz