كۇنى كەشە عانا جەر كوميسسياسى بەكىتىلدى. بۇل جولى كوميسسياعا 80 ادام مۇشە بولدى. اراسىندا مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ تىزگىنىن ۇستاعان شەنەۋنىكتەر مەن وبلىس اكىمدەرىنىڭ ورىنباسارلارى، ەسىمدەرى ەلگە تانىمال ساياساتكەرلەر مەن مۇحتاي تايجان، دوس كوشىم، ايدوس سارىم، جانىبەك قوجىق، داۋرەن قۋات، بەرىك ابدىعاليۇلى سىندى قوعام قايراتكەرلەرى دە بار.

ولارمەن بىرگە، ۇكىمەت جاريالاعان ۇزىن-سونار تىزىمنەن يۆان ساۋەر، الەكساندر كاسىتسين، گەننادي زەنچەنكو، الەكساندر حيلنيچەنكو، يگور جابياك، ساحا ماناتوۆ، تالاپ نۇرباەۆ، سەرگەي تەرەششەنكو سەكىلدى ونشاقتى ءىرىلى-ۇساقتى شارۋا قوجالىقتارىنىڭ يەسى دە كوميسسيا قۇرامىنا كىرگەن.

ءتىزىم اراسىنان سەرگەي تەرەششەنكونى دا تابا الاسىز. ءيا. ءدال سول تەرەششەنكو، العاشقى پرەمەر، ال كەيىننەن ءىرى جەر يەسى جانە لاتيفۋنديست اتالىپ جۇرگەن تۇلعا.

حالىقارالىق «ينتەگراتسيا» قورىنىڭ باسقارۋ كەڭەسىنىڭ توراعاسى، «ورداباسى قۇس» جشس مەن «الەكساندروۆسكي ساد» جشس-گىندە، SDT Group, Sun-Bee Altai بال ءونىمىن شىعارۋ كاسىپورىنىندا، «VITA جەتىسۋ» مال ازىعىنا ارنالعان ءداندى-داقىل ءوسىرۋ كاسىپورىنىندا، «ەۆروپوليس ينۆەست» قۇرىلىس كومپانياسىندا، Trans Caspian Resource لوگيستيكا كومپانياسىندا، «مادلەن» كونديتەرلىك كومپانياسىندا ۇلەسى بار كاسىپكەر، الماتى مەن وڭتۇستىك قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، ءيزرايلدىڭ قۇرمەتتى كونسۋلى اتاعى بار سەرگەي تەرەششەنكو جاڭادان جاساقتالعان جەر كوميسسياسىنىڭ قۇرامىنا ەندى. قازاقستاننىڭ ورىس، سلاۆيان جانە كازاك ۇيىمدارى قاۋىمداستىعىنىڭ جەتەكشىسى ەكەنىن دە ەستەرىڭىزگە سالامىز.

جالپى تەرەششەنكو دەگەن كىم؟ 

سەرگەي تەرەششەنكو تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ العاشقى پرەمەر ءمينيسترى بولعان ادام. ول 1991-1994 جىلدارى پرەمەرلىك قىزمەتىن اتقاردى. كەيىننەن «ينتەگراتسيا» قورىن باسقاردى، «وتان» پارتياسىندا جۇمىس ىستەدى. قازاقستان حالىقتار اسسامبلەياسىنىڭ مۇشەسى بولىپ، اسسامبلەيا قۇرامىندا جوعارى لاۋازىم يەلەندى. الايدا تەرەششەنكونى كوپشىلىك جۇرت ءىرى جەر يەلەنۋشى رەتىندە تانيدى.

تەرەششەنكو كولحوزدار مەن سوۆحوزداردى تاراتىپ، ونى نارىقتىق ەكونوميكا زاڭدىلىقتارىنا ساي بەيىمدەۋ پروتسەسى ساتىندە قىزمەت اتقاردى. سوندىقتان ەل اراسىندا «ول تاجىريبەسى ءساتسىز ءوتتى» دەگەن جاندار جەتەرلىك. اسىرەسە جەر تەلىمدەرىن ءبولۋ بويىنشا قاتەلىكتەر كەتتى دەگەن ويدا. پرەمەردىڭ ءوزى ءىرى جەر تەلدىمدەرىن يەلەنىپ العان دەگەن وي قوعام اراسىندا توقتار ەمەس. بۇل تۋرالى العاش رەت 2002 جىلى رەسەيلىك «نەزاۆيسيمايا گازەتا» باسىلىمىندا «ۆ كازاحستانە زەملي منوگو، نو نا ۆسەح نە حۆاتيت» اتتى ماقالادا ايتىلدى. وندا سەرگەي تەرەششەنكو «وتان» پارتياسىنىڭ باسقارۋشىسى جانە قازاقستانداعى ءىرى جەر يەلەنۋشى دەپ كورسەتىلدى.

2011 جىلى «ازاتتىق راديوسىندا» سۇلتان حان اققۇلىنىڭ «سەرگەي تەرەششەنكو ءوزىن «ورتاشا» جەر يەلەنۋشى دەپ سانايدى» اتتى سۇحباتى جاريالاندى. ماقالادا العاشقى پرەمەر-مينيستردەن ەلدىڭ دامۋىنا، ەكونوميكالىق وزگەرىستەر مەن اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ العا جىلجۋ قارقىنىنا قاتىستى ساۋالدار قويىلادى. سول ديالوگتان ءۇزىندى:

– ءسىزدى جۇرتشىلىق قازاقستانداعى اسا ءىرى جەر يەلەنۋشىلەردىڭ ءبىرى دەپ سانايدى. ءوزىڭىز بەن شارۋاشىلىعىز جايىندا نە ايتاسىز؟

– ماعان سونداي ءبىر سىرتتاي اتاق تاڭىپ قويعان سياقتى. بىرنەشە شارۋاشىلىعىم بارى راس. اقمولا، قوستاناي، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستارىندا بەلگىلى ءبىر مولشەردە جەرىمنىڭ بار ەكەنى دە راس. بىراق ول تەك جالعىز وزىمدىكى ەمەس، سەرىكتەس ادامدار دا بار. بيداي، جۇگەرى ەگەمىز، الماتى وبلىسىندا سويا وسىرەمىز، مەن ول جەردى ەشقايدا الىپ كەتكەنىم جوق.

– ءسىز ءوزىڭىزدى «ءىرى جەر يەلەنۋشىمىن» دەپ سانايسىز با؟

– جوق. ورتاشا دەگەنىمىز دۇرىس شىعار.

– ءسىزدى قازاقستانداعى ءىرى جەر يەلەنۋشىلەردىڭ باستاۋى دەپ اتايدى، سوعان كەلىسەسىز بە؟

– سولاي دەي مە ەكەن؟! ءسىز نەنىڭ قانشا ەكەنىن، قالاي ەكەنىن كورگەن جوقسىز عوي. ەڭ باستىسى - جەر كىمنىڭ قولىندا بولسا دا، قاراۋسىز قالماي، وڭدەلۋى ءتيىس، - دەپ جاۋاپ بەرەدى تەرەششەنكو.

تۇسىنگەنىمىزدەي تەرەششەنكو ءوزىن ءىرى جەر يەلەنۋشىسى سانامايدى، ورتاشا جەر يەلەنۋشىسى دەپ ەسەپتەيدى. اقمولا، قوستاناي، وڭتۇستىك قازاقستاندا ءىرى جەر تەلىمدەرى بارىن مويىنداي وتىرا، سۇحبات بارىسىندا ونىڭ كولەمىن ايتۋدان باس تارتادى. ءۇش بىردەي وبلىستا جەرى بار بۇرىنعى پرەمەردى «ورتاشا جەر يەلەنۋشى» دەپ ويلاۋدىڭ ءوزى قيسىنسىز.

ايتپاقشى، سەرگەي تەرەششەنكو 2011 جىلى قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى دەگەن اتاققا دا يە بولعان.

بۇل اتاقتىڭ رەسمي سيپاتتاماسىندا: «قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى اتاعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىن ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك-گۋمانيتارلىق دامىتۋداعى اسا ۇزدىك جەتىستىكتەرى ءۇشىن بەرىلەدى. «قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى» اتاعىنا يە بولعان ادامدارعا ايرىقشا ەرەكشەلىك بەلگىسى – التىن جۇلدىز جانە «وتان» وردەنى تاپسىرىلادى»، - دەپ جازىلعان.

ال ۇكىمەت بەكىتكەن 80 ادامدىق تىزىمدە بۇل اتاقپەن ماراپاتتالعان جالعىز ادام سەرگەي تەرەششەنكو ەمەس ەكەن. «قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى» اتاعىنا يە:

گەننادي زەنچەنكو (2008 جىلى العان),

سايران بۋكانوۆ (2009 جىلى العان),

يۆان ساۋەر (2013 جىلى العان) بار.

ال «Forbes» ءتىزىمى بويىنشا قازاقستانداعى 50 ءىرى كاسىپكەردىڭ ىشىندە 38-ورىنعا جايعاسقان سەرگەي تەرەششەنكونىڭ ءىرى جەر يەسى بولا تۇرا كوميسسيا قۇرامىندا بولۋى جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرۋدا.

كا مىرزا

Abai.kz