حالىق قوردالانعان ماسەلەلەردى شەشپەي وتىرعان تالعات بايەدىلوۆتى قىزمەتىنەن الىپ، جاڭا اكىم تاعايىنداۋدى سۇرايدى.  

الماتى وبلىسى، كەگەن اۋدانىنىڭ 500-گە جۋىق تۇرعىنى اۋدان اكىمى تالعات باەدىلوۆكە سەنىمسىزدىك ۆوتۋمىن جاريالاپ، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆقا حات جازدى. اتالعان ءۇشبۋ حات پەن سەنىمسىزدىك ۆوتۋمىن Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ەلەكتروندى پوشتاسىنا دا جولداعان.

تۇرعىنداردىڭ وكىلدەرى الماتىعا ارنايى كەلىپ، حاتتى قوعام بەلسەندىسى مۇحتار تايجانعا تاپسىرعان. حاتتى قابىلداپ العان بەلسەندى حالىقتىڭ ءوتىنىشىن پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە جەتكىزەتىنىن حابارلاپ، تۇرعىندارمەن بىرگە الەۋمەتتىك جەلىدە تىكەلەي ەفيرگە شىقتى.

حاتقا قول قويعانداردىڭ پىكىرىنشە 2018 جىلى كەگەن اۋدانىنى قايتا قۇرىلعاننان بەرى اۋدان اكىمى تالعات باەدىلوۆ حالىقتىڭ سەنىمىنە يە بولا الماعان.

تۇرعىندار: «90 پايىز ەكونوميكاسى اۋىلشارۋاشىلىعىنا تاۋەلدى اۋدانعا بۇل سالانى تۇسىنبەيتىن ادامنىڭ اكىم بولىپ وتىر. اكىم حالىقپەن ديالوگقا كەلۋگە تىرىسپايدى، حالىقتىڭ جانە مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ پىكىرىمەن ساناسپاي، اۆتوريتارلىق رەجيمدى ۇستاندى، اۋدان باسشىلىعىنىڭ جۇمىسىندا اشىقتىق جوق، دورەكىلىگى مەن حالىقتى باسقارا الماۋى، بيلىك پەن حالىق اراسىندا جىك تۋدىردى، حالىق اراسىنداعى ەڭ وزەكتى ماسەلە – جەر ماسەلەسىن دۇرىس شەشە المادى»، - دەپ وتىر.

حاتقا قول قويۋشىلار ماسەلەنىڭ دەنى وسى جەردەن شىعىپ وتىر دەيدى. ەڭ شۇرايلى جەر تەلىمدەرى ينۆەستورلارعا ساتىلىپ كەتكەندىكتەن مال جاياتىن، ءشوپ شاباتىن جەر تاپپاي وتىر.

«ول جەردىڭ بىرقاتارى زاڭدى، بىرقاتارى زاڭسىز بەرىلگەن. الايدا اۋدان، وبلىس دەڭگەيىندە ماسەلە شەشىمىن تاپپاي وتىر. «كازمياسو» دەگەن كومپانيا 14 مىڭ گەكتار جەردى قورشاپ العان.  ينۆەستور دەپ اتالعانىمەن، ينۆەستيتسيا سالىپ وتىرعان جوق. 10 ادامعا جۇمىس بەرىپ، مىڭ ادامدى جەردەن ايىرىپ جىلاتىپ وتىر. اۋدان بيلىگى اتالعان كومپانياعا قولداۋ ءبىلدىرىپ، حالىققا قاراسپايدى. وبلىس، اۋدان باسشىلارى، نۇر-وتان پارتياسىنىڭ وكىلدەرى اۋزىمىزدى جابۋعا تىرىسادى. سوندىقتان، اۋدان اكىمىنە سەنىمسىزدىك ۆوتۋمىن جاريالايمىز. اۋدان اكىمى ءوزىنىڭ جۇمىسىنا شاماسى جەتپەيدى. قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنەن، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنان كوميسسيا جىبەرىپ، حالىققا كومەكتەسۋدى سۇرايمىز»، - دەيدى اۋدان تۇرعىنى ماقسات  نۇپتەكەەۆ.

بۇدان بولەك اۋداندا سىرت، تاقيا توبە، تاڭبالى تاس، تۇيىق، شىرعاناق، بولەكساز، العاباستىڭ دالاشىق  جايلاۋلارىنداعى جەر دە جەكەگە ساتىلىپ، حالىق پايدالانا الماي وتىرعانعا ۇقسايدى.

«قۇر قارقارا مەن جەل قارقارا جايلاۋلارىنىڭ ورتالىعىنان ارىق تارتىپ، وعان ۇلكەن كولەمدەگى كانالدى سول جەردە ورنالاسقان وزەندى بۇرىپ الماقشى. ەگەر وسى جاعداي ورىن الاتىن بولسا، وندا بولاشاقتا ەكولوگيالىق اپات ورىن الادى. جەرگە قاتىستى ماسەلە تەك بۇل عانا ەمەس، ينۆەستورلار مەن ولاردىڭ قامقورشىلارى جەر جەكەمەنشىگىمىز دەپ بىلگەنىن جاساۋدا. ال اكىمدەر بولسا سولاردى قولداپ وتىر»، - دەيدى تۇرعىندار.

اشىق حات

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى
قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆقا

كوشىرمەسى
 مۇحتار بولاتحانۇلى تايجانوۆقا

قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى!

ۇستىمىزدەگى 2021 جىلى قۋاڭشىلىق زاردابى دەندەپ تۇرعان كەزدە، جەرگىلىكتى تۇرعىندارعا شابىندىق جەر قاجەتتىلىگى تۋىندادى. وسى قاجەتتىلىكتى شەشۋ ماقساتىندا بۇرىن كەگەن، رايىمبەك، ۇيعىر اۋداندارى حالقىنىڭ قاجەتتىلىگىن تولىق قامتاماسىز ەتەتىن جەرلەرگە، ياعني جايلاۋداعى شابىندىق جەرلەرگە (تاسبۇلاق، مىڭجىلقى، شايتانساي، تاڭبالى تاس) بارعاندا ول جەرلەردى جشس «كازمياسو» تولىق يەمدەنىپ، قورشاپ العانى انىقتالدى. وسى جەرلەردىڭ ىشىندە 4,0 مىڭ گەكتار جەردى كەزىندە جشس «اجار» ساتىپ العان. ول جەرلەردى جشس «اجار» شەتەل ازاماتتارىنا (ارابتارعا) زاڭسىز ساتىپ جىبەرگەن، كەيىن زاڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ارالاسۋىمەن ارابتاردان قايتىپ ساتىپ العان. الايدا، بۇل جەرلەردى پايدالانباي، 3,0 مىڭ گەكتار جەرىن جشس «كازمياسو-عا» ساتقان. ال جشس «كازمياسو»  4,0 مىڭ گەكتار جەردى تولىق قورشاپ الىپ، ەشكىمدى كىرگىزبەي وتىر. سونداي-اق،  مىنا تومەندەگى ماسەلەلەر دە شەشىلمەي وتىر.

قىرعىزستان رەسپۋبليكاسىمەن شەكارالاس جەرلەر دە كۇمان كەلتىرەدى، سونداي-اق، شەكاراداعى بەيتاراپ (نەيترالنىي) جەرلەر دە جەكە ادامدارعا ساتىلىپ كەتكەن فاكتىلەر دە ۇلكەن ماسەلە تۋعىزۋدا.

اۋداننىڭ سىرت، تاقيا توبە، تاڭبالى تاس، تۇيىق، شىرعاناق، بولەكساز، العاباستىڭ دالاشىق  جايلاۋلارىنداعى كەيبىر جەرلەر جەكە ادامدارعا بەرىلىپ كەتكەن فاكتىلەرىن انىقتاپ، اۋدان حالقىنا قايتارىپ، ورتاق پايدالانۋعا شىعارىپ بەرۋ ماسەلەسى دە وتكىر بولىپ وتىر.

ورمان قورىنداعى جايىلىمدىق جەرلەردى شارۋالارعا، سەرىكتەستىكتەرگە، جەكە ادامدارعا ۇزاق مەرزىمگە ەمەس ءبىر جىلعا بەرۋ ماسەلەسى دە شەشىلمەي وتىر.

ءىرى-ءىرى جەرلەردى يەمدەنگەندەر جەرمەن جۇمىس ىستەمەي، ءوز مالدارىن وسىرمەي، تەك جالعا، سۋبارەنداعا بەرۋ فاكتىلەرى دە شەشىلمەگەن.

اقساي، ۇزىنبۇلاق، جىلىساي اۋماعىنداعى جەرلەردىڭ ەكولوگيالىق زارداپ شەككەنىن انىقتاپ، وعان شارا كورۋ ماسەلەسى دە شەشىلمەدى.

اۋدانعا كەلگەن ينۆەستورلار اۋدان حالقىنا ەكولوگيالىق قاۋىپ توندىرۋگە دەيىن بارۋدا. ماسەلەن، بولەكساز اۋىلىداعى «Meat Prossesing and Servise» جشس-نىڭ مال بورداقىلاۋ الاڭىندا مال ولەكسەلەرى دەر كەزىندە الىنىپ تاستالماي، وزدەرىنە ىڭعايلى ۋاقىتتا عانا تازالايتىن فاكتىلەرى اۋانى لاستاپ، حالىقتى زارداپ شەكتىرىپ وتىرعانى بەلگىلى. اۋىل حالقى سول مال بورداقىلاۋ ورنىنان شىققان جاعىمسىز يىسكە نارازىلىعىن بىلدىرۋدە. سونداي-اق، قىتاي ينۆەستورلارىنىڭ قاراماعىنداعى تۇيىق كەن ورنىندا تۋننەلدەر وتكەن عاسىر تەحنولوگياسىمەن، وتە قاۋىپتى جاعدايدا پايدالانىلۋدا. ونى تەكسەرگەن وبلىستىق ەڭبەك ينسپەكتورىنىڭ دابىلى اياقسىز قالدى.

جشس «كازمياسو-نىڭ»  ايدالمالى جەرگە مال جايىپ قانا قويماي، شابىندىققا دا مال جايىپ جۇرگەن فاكتىلەرىنە ەشكىم شارا قولدانباي وتىر. بۇل سەرىكتەستىكتىڭ زاڭدى مەملەكەتتىك اكتىسى بويىنشا  2944,41 گەكتار، ساتىپ العان 3,0 مىڭ گەكتار، بارلىعى 5944,41 گەكتار جەرى بار. الايدا ول 20,0 مىڭ گەكتار جەردى قورشاپ الىپ، پايدالانۋدا. ناقتىسى بەيمالىم، اۋدان حالقىنىڭ تالابى وسىنى انىقتاۋ بولىپ وتىر.

جشس «كازمياسو» تاريحي قۇندى قورىمداردى دا قورشاپ الىپ، سوقامەن جىرتىپ، ەل تاريحى قۇندىلىقتارىنىڭ جويىلۋىنا دا جول بەرىپ وتىر. ال، وعان شارا كورۋ ەشكىمنىڭ قولىنان كەلمەيدى، سەبەبى ولارعا ەشكىمدى جولاتپايتىن جوعارىدان قاراپ وتىرعان كۇشتەر بار دەگەن قاۋەسەت ەل اراسىنا تاراپ، بۇل ماسەلە شەشىمىن تاپپاي، ەل نارازىلىعىن تۋدىرۋدا.

اۋدانعا كەلگەن ينۆەستورلار ءوز مىندەتتەرىن ورىنداماي وتىر:

قۋاڭشىلىق ۋاقىتىندا «كازمياسو» جشس وزدەرى پايدالانباي وتىرعان جەرلەردى حالىققا ماۋسىمدىق شابىس رەتىندە بەرۋدەن باس تارتىپ، ديالوگقا كەلمەۋدە;

قۇر قارقارا مەن جەل قارقارا جايلاۋلارىنىڭ ورتالىعىنان ارىق تارتىپ، وعان ۇلكەن كولەمدەگى كانالدى سول جەردە ورنالاسقان وزەندى بۇرىپ الماقشى. ەگەر وسى جاعداي ورىن الاتىن بولسا، وندا بولاشاقتا ەكولوگيالىق اپات ورىن الادى. سول جايلاۋلاردى مال باعاتىن شارۋالاردىڭ جاعدايلارىن قيىنداتادى;

اۋدانداعى جەر پايدالانۋ ماسەلەسى زاڭ جۇزىندە ويداعىداي اتقارىلماي وتىرعانى اۋدان حالقىن الاڭداتۋدا. وسى جاعداي دۇرىس شەشەمىن تاپپاسا، سالدارى حالىققا دا، مەملەكەتكە دە قيىندىق تۋگىزۋى مۇمكىن.

سوندىقتان جوعارىدا كورسەتىلگەن ماسەلەلەردى تۇبەگەيلى شەشۋ قاجەت. حالىق اۋدان اكىمىنىڭ وسى جاعدايلاردى شەشە الاتىنىنا سەنبەيدى. وسىعان وراي بيلىككە، ياعني رەسپۋبليكا، وبلىس، اۋدان بيلىگىنە باعىنىشتى ەمەس، ءوز قاداعالاۋىڭىزبەن عانا جۇمىس اتقاراتىن تاۋەلسىز كوميسسيا جىبەرۋىڭىزدى سۇرايمىز.

رەداكتسيادان:

«Abai.kz» اقپاراتتىق پورتالى - ەركىن اقپارات الاڭى. ۇلت ماسەلەسى مەن قوعامدا بولىپ جاتقان جايتتارعا ءۇن قوسىپ، پىكىر بىلدىرۋگە اركىم قاقىلى. ماقالا رەداكتسيا ۇستانىمىن بىلدىرمەيدى. جوعارىدا اتتارى اتالعان جەكەلەگەن ازاماتتار رەداكتسيامىزعا جاۋاپ بەرۋگە مۇددەلى بولسا، ولاردىڭ دا پىكىرىن جاريالاۋعا ءازىرمىز.

Abai.kz