پرەزيدەنت كوپتەگەن سۇراقتارعا بەلگىلى دەڭگەيدە كوڭىل كونشىتەرلىك جاۋاپ بەردى. باستىسى – سوزىنەن نازارباەا كلانىمەن ات كەكىلىن كەسىسكەنى سەزىلدى. دەگەنمەن كوكەيدە جۇرگەن ءبىراز ساۋالدارعا جاۋاپ الا المادىق. ولارعا تەرگەۋ قورىتىندىسى شىققاننان سوڭ ءبىر-اق جاۋاپ بەرەتىنىن اڭعارتتى. ونى دا كۇتەمىز. ەگەر الداعى ۋاقتا جاۋاپ بەرمەسە، نازارباەۆ سياقتى وتىرىكشى بولارى حاق. ول وزىنە قاتەر. قازاق ءوزىن وتىز جىل الداعان ءبىر سۋايتتان ازەر قۇتىلعاندا ەندىگى وتىرىكتەرگە توزە المايدى. توقاەۆقا ەندىگى قالعانى – سوزىندە تۇرۋ. ەگەر سوزىندە تۇرا الماسا – مۇنىڭ سوڭى زور الەۋمەتتىك دۇمپۋلەرگە اكەپ سوقپاق.

پرەزيدەنتتىڭ جۇزىندە وزىنە دەگەن بەك سەنىمدىلىك، نەگە دە بولسا تاس ءتۇيىن بەكىنگەندىك بار. نە بەل، نە بەلبەۋ كەتەدى دەپ نار تاۋەكەلگە بەل بايلاعانى بايقالادى. تەك مۇنىسى ساياسي البىرتتىق بولىپ شىقپاسىن دەيىك. ەلىمىز قازىر وتە كۇردەلى كەزەڭدى باستان كەشىرۋدە. وسى تۇرعىدا پرەزيدەنت حالىقتىڭ كوڭىلىنە قاراۋدى ۇمىتپاعانى ابزال. ءدال قازىر حالىققا جىلى جانە شىن ءسوز كەرەك. ماسەلەن بۇگىنگى سۇحباتىندا: "قاڭتار قىرعىنىندا جازىقسىز قۇربان بولعانداردىڭ وتباسىنا كوڭىل ايتامىن. مەملەكەت تاراپىنان مارقۇمداردىڭ ارتىندا قالعان وتباسىلارىنا مورالدىك، الەۋمەتتىك كومەكتەر كورسەتىلەدى", – دەپ ەل كۇتكەن ءسوزدى ايتۋ كەرەك ەدى. ايتپادى. مۇنىسى دۇرىس بولمادى. كەلەسى مالىمدەمەسىندە ايتادى دەپ سەنەمىز. ايتپاقشى، ەڭ ۇناماعانى – كۇلىمسىرەپ سويلەۋمەن بولدى. مۇنىسىن حالىققا كورسەتكەن قىرى دەپ، ۇعىپ جاتقاندار بار. نەشە جەردەن وزىنە سەنىمدى بولسا دا، بىلاي ىستەمەۋى كەرەك ەدى. ەل قايعى جامىلعاندا، ەر كۇلمەيدى. مۇنىسى ابەستىك ەندى.

ەلدىڭ كوڭىلىن سۋ سەپكەندەي باسقان كەلەسى ءبىر ماسەلە – سۇحباتتىڭ ورىس تىلىندە ءجۇرۋى. بۇل – الەۋمەتتىك جەلىلەردە ەلدىڭ نارازىلىعىن، ءتىپتى اشۋ-ىزاسىن تۋدىرۋدا. قازىرگى قازاق ءتىلىنىڭ احۋالى اڭشىلار تىعىرىققا تىرەگەن جارالى جولبارىس سىندى. اتىلسا – بيلىكتىڭ بەتىن الىپ تۇسكەلى تۇر. ءتىپتى مايىپ قىلۋى دا كادىك. ماسەلەن، سوڭعى بولعان تاعايىنداۋلار حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىققان جوق. باسقا ۇلت وكىلدەرى مەملەكەتتىك لاۋازىمدارعا تاعايىندالماسىن دەمەيمىز، تاعايىندالسىن، بىراق مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋى شارت. سوندىقتان مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسىنە كەلگەندە پرەزيدەنتكە وتە اباي بولعانى ابزال. ويتكەنى مەملەكەتتى ءتۇزۋشى حالىق – قازاقتاردىڭ ۇلەس سالماعى سوڭعى ساناق ناتيجەسى بويىنشا 70 پايىزدان اسقان. ال مۇنداي مونوۇلتقا اينالىپ كەلە جاتقان حالىققا بىلاي ورىسشا شۇلدىرلەي بەرگەن ەش بولمايدى. ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەرگە رەسەيشىل كوڭىل-كۇيدەن ارىلۋ كەرەك. بۇل دا زور قاتەر. سوڭعى كەزدەرى اق وردانىڭ ساياسي اتموسفەراسىندا وسى احۋال باسىم. ارينە، كورشىمەن تاتۋ قارىم-قاتىناس ۇستانعان جاقسى، بىراق ولاردىڭ ساياسي-ەكونوميكالىق وكتەمدىگىنە مۇلدە جول بەرۋگە بولمايدى. وكىنىشكە قاراي، سوڭعى كەزدە اقىرىنداپ رەسەيدىڭ جەتەگىندە كەتىپ بارامىز، مۇنىڭ سوڭى نەووتارشىلدىققا ۇلاسپاسىنا كىم كەپىل؟ پرەزيدەنتتىڭ بۇگىنگى سۇحباتىنىڭ نەگىزگى كەمشىلىگى وسى ورىس تىلىندە سويلەگەنى بولدى. تىم بولماعاندا، قوس جۋرناليستكە – قازاق، ورىس تىلدەرىندە جاۋاپ بەرگەنى ءجون بولار ەدى. پرەزيدەنتتىڭ قازاق تىلىنە كەلگەندە ىڭعايسىزدانۋ كومپلەكسى بار ەكەنىن بىلەمىز. بۇدان ارىلۋ كەرەك. شەشەن سويلەمەسە دە، قازاق ءتىلىن ءتاپ-ءتاۋىر مەڭگەرگەنى سويلەگەن سوزدەرىنەن ءمالىم. ەندەشە، بۇگىنگىسىنە نە جورىق؟ تۋعان تىلىندە سويلەۋ پرەزيدەنتكە بارەر بولماۋى ءتيىس.

ەكس پرەزيدەنتتەن ءبىر ايىرماشىلىعى – بۇرىنعى مەن بۇگىنگى مالىمدەمەلەرىندە كوتەرىڭكى پافوس جوق. ەلدەگى بولىپ جاتقان بارلىق سيتۋاتسيالاردى پرەزيدەنت رەتىندە كورىپ وتىرعاندىعى ءارى ولاردى شەشۋدىڭ جولدارىن بىلەتىندىگى سەزىلەدى. ءوزىن نىق، ورنىقتى ۇستاۋى وسىنداي وي تۇيۋگە جەتەلەيدى. بۇل جاقسى، دەگەنمەن حالىقتىڭ سەنىمىنە يە بولۋ ءبىر باسقا. حالىق سەنىمى زور كۇش. ول ءۇشىن تاعى دا ايتامىن، سول حالىقتىڭ ارمان-اڭسارىن اڭداپ، سول حالىقتىڭ تىلىندە سويلەۋى شارت. ەگەر سويلەمەسە، بۇل پروبلەماعا نازار اۋدارماي قويسا... ايتۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى.

بۇدان بىلاي پرەزيدەنت مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ بەدەلىن كوتەرەتىن پارمەندى شارالاردى جۇزەگە اسىرادى ءارى ءوزى دە قازاق تىلىندە سويلەيدى دەپ ۇمىتتەنەمىز. ءۇمىت ۇزىلمەيدى، دەگەنمەن ءار نارسەنىڭ شەگى بولادى.

ەرلان تولەۋتاي

Abai.kz