«قازاقستاننىڭ تسيفرلىق ترانسفورماتسياسى بويىنشا رەسەيلىك سبەربانكپەن كەلىسىمگە قول قويۋ ماسەلەسى تسيفرلىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ كۇن تارتىبىندە تۇرعان جوق».  بۇل تۋرالى بۇگىن تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى مالىمدەگەن.

«قازىرگى ۋاقىتتا كەلىسىمگە قول قويۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىندە تۇرعان جوق. الەمدە بولىپ جاتقان جاعدايعا بايلانىستى مينيسترلىك بىرنەشە ستسەناريدىڭ بولۋىن قاراستىرىپ، ولاردىڭ ارقايسىسىنا دايىندىق جۇرگىزۋدە»، - دەلىنگەن ۆەدومستۆو جاۋابىندا.

مينيسترلىك ناقتى قانداي ستسەناريلەردى قاراستىرىپ جاتىر؟ قازاقستان تسيفرلىق ترانسفورماتسيا قۇرۋ ءۇشىن سەرىكتەسىن وزگەرتە مە، الدە رەسەي بولىپ قالا بەرمەك پە؟ بۇل تۋرالى ناقتى جاۋاپ جوق. قازاقستاننىڭ تسيفرلىق ترانسفورماتسياسىن قولعا العان رەسەيلىك سبەربانكتىڭ الداعى ۋاقىتتا بۇل جۇمىسپەن اينالىساتىنى بەلگىسىز جاعدايدا قالىپ وتىر.

بىلتىر 3 قىركۇيەكتە قازاقستاننىڭ سول كەزدەگى پرەمەر-ءمينيسترى اسقار مامين مەن سبەربانك باسشىسى گەرمان گرەف قازاقستاندى تسيفرلاندىرۋ جوبالارى، تسيرفلاندىرۋدىڭ پلاتفورمالىق ۇلگىسىنە جانە Data-Driven Government تۇجىرىمداماسىنا كوشۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويدى. بۇل كەلىسىمگە قول قويۋعا ەكى ەل پرەزيدەنتتەرى دە قاتىستى. جوبا 5 جىلعا جوسپارلانىپ، قۇنى – 500 ميلليون دوللار بولاتىنى ايتىلدى.

بۇل جاڭالىق قوعامدا قىزۋ تالقىعا ءتۇستى. ۇكىمەت تاراپىنان ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلمەي، حالىقتىڭ ويىن سان-ساققا جۇگىرتتى.

كوپشىلىك ءوزىنىڭ تسيفرلىق قاۋىپسىزدىگىنە الاڭدادى. قازاقستاندى تسيفرلاندىرۋ جوباسىنا نەلىكتەن رەسەي تاڭدالىپ الىندى دەگەن سۇراق كوپشىلىكتىڭ كوكەيىندە بولدى. كوپ ۇزاماي تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى باعدات مۋسين سبەردى سەرىكتەس رەتىندە تاڭداۋدى كومپانيانىڭ باستاپقى كودتاردى بەرۋگە كەلىسكەندىگىمەن ءتۇسىندىردى، سونداي-اق دەرەكتەر بازاسى قازاقستان اۋماعىندا ورنالاساتىنىن جانە رەسەيلىك مامانداردىڭ ولارعا قول جەتكىزە المايتىنىن ايتتى.

«قازاقستاندا «سبەر» سياقتى اۋقىمدى پلاتفورما جوق ەكەنىن العا تارتىپ، رەسەيدەن دايىن پلاتفورمانى ساتىپ العان ءتيىمدى» ەكەنىن جەتكىزدى.

«بۇل شەشىمگە كەلمەس بۇرىن ءبىز جان-جاقتى زەرتتەۋ جۇرگىزدىك. اسىرەسە، پاندەميا باستالعالى بەرى قاي ەلدىڭ قانداي پلاتفورمانى قولداناتىنىن زەرتتەدىك. راس، مۇنداي تەحنولوگيالار Google, Amazon, Facebook سەكىلدى الپاۋىت كومپانيالاردا بار. الايدا، ولار وزدەرى قولدانىپ جاتقان تەحنولوگيانى ەشكىمگە بەرمەيدى. قىرۋار قاراجاتقا ساتىپ العاننىڭ وزىندە دە اشىق كودتارىن ۇسىنبايدى. اشىق كود ءبىزدىڭ باعدارلاماشىلار ءۇشىن پلاتفورمانى ءارى قاراي جەتىلدىرىپ، دامىتۋ، تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ جانە سۇيەمەلدەۋ ءۇشىن اۋاداي قاجەت. ەگەر پلاتفورمانى اشىق كودسىز الاتىن بولساق، ءبىز ولاردىڭ بيزنەس مودەلدەرىنە باعىنىشتى بولىپ قالامىز. ونىڭ ۇستىنە ءاربىر جاڭارتۋ، جەتىلدىرۋ ءۇشىن ءبىز تاعى دا قوسىمشا اقشا تولەۋگە ءماجبۇر بولار ەدىك. ال «سبەر» كومپانياسى بىزگە ءبارىن قولجەتىمدى ەتىپ، پلاتفورمانىڭ بارلىق كومپونەنتتەرىنىڭ باستاپقى كودتارىن كورسەتەدى جانە قازاقستانداعى سەرۆەرلەرگە ورنالاستىرادى. كەلىسىم وسىنداي»، - دەپ پىكىر بىلدىرگەن.

ال، سول كەزدەگى ۇكىمەت باسشىسى اسقار مامين: «قازاقستان ءۇشىن «سبەربانك» پلاتفورماسى تسيفرلىق ترانسفورماتسيادا جەكە دەرەكتەردى قورعاۋ جاعىنان ەڭ ءتيىمدىسى»، - دەگەن بولاتىن.

قازاقستاندىق IT ماماندارىنىڭ پىكىرى، حالىقتىڭ سىنى ەلەنبەستەن قابىلدانعان بۇل شەشىمگە بايلانىستى جۇمىستار 2022 جىلدىڭ باسىندا باستالادى دەپ بولجام جاسالعان. الايدا، رەسەيدىڭ ۋكرايناعا باسىپ كىرگەنىنەن باستاپ سبەربانك سانكتسيالار استىندا قالدى. ەۋروپاداعى جۇمىسىن توقتاتتى.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz