رەپاراتسيا (لات. reparatio) — حالىقارالىق قۇقىقتا ماتەريالدىق-قۇقىقتىق جاۋاپكەرشىلىك ءتۇرى: مەملەكەتتىڭ اسكەري شابۋىل جاسالعان ەلگە كەلتىرگەن زيانىن اقشالاي نە وزگەدەي نىساندا وتەۋى. وعان ۇقساس، ماعىنالاس ۇعىم - كونتريبۋتسيا دەپ اتالادى، بىراق ونى قازىرگى حالىقارالىق قۇقىقتا قولدانا بەرمەيدى.

رەپاراتسيا تولەۋ ادەتتە ءبىتىم شارتىندا قاراستىرىلادى، ەگەر ول مۇمكىن بولماسا حالىقارالىق قۇقىقتىق اكتىلەرمەن دە انىقتالادى.
ول ءوز تاريحىن سوناۋ 1 دجس-نان كەيىنگى ۆەرسال بەيبىت كەلىسىمىنەن باستاۋ الادى. سوعىستى باستاعان گەرمانيا جانە ونىڭ وداقتاس ەلدەرى ءالى كۇنگە دەيىن بىرقاتار ەلدەر الدىندا بەرەجاقتارىن وتەۋدە.

يراكتىڭ 1990-1991 جىلى كۋۆەيتكە جاساعان شابۋىلى ءۇشىن باستاپقى بەكىتىلگەن 352 ملرد اقش دوللارى، كەيىن بۇۇ تاراپىنان قايتا قارالىپ، 52,4 ملرد دەيىن ازايتىلعان ەكەن. وسىدان قاراپ، ول سوما ۇشىندە حالىقارالىق ۇيىمدار الدىندا قانداي ايقاستار بولعانىن كوزگە ەلەستەتۋگە بولادى، كەمىتىپ تاستاعان 300 ملرد دوللار دالادا جاتقان اقشا ەمەس.

تاياۋدا عانا ۋكراينا پرم دەنيس شمىگال، ۋكراينا ەكونوميكاسىنا رەسەي تاراپىنان كەلتىرىلگەن شىعىن كولەمىن 1 ترلن اسىرىپ باعالايتىنىن ايتتى. ونى حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى ءىشىنارا راستاپ، ءتىپتى ۋكراينانىڭ ءجىو (ۆۆپ) سوعىس سالدارىنان -35% تومەندەگەۋى مۇمكىن ەكەنىن جوققا شىعارمادى. كوزگە كوپ كورىنە بەرمەيتىن، وسى ءجۇرىپ جاتقان پروتسەستەر استارىندا نە جاتىر دەپ ويلايسىز؟

ابزال قۇسپان

Abai.kz