الماتى وبلىسىنداعى شاعىن قالا جاركەنتتە قازاقستان مەن ورتا ازيانى ءوز ونىمدەرىمەن قامتىپ وتىرعان  «ۋنيۆەرسال» كومپانيالار توبىنىڭ ءىرى ونەركاسىپ ورىندارى جۇمىس ىستەيدى.  بىرى – اۋدانداعى كەڭەس وداعىنان بەرى كەلە جاتقان جۇگەرى ءوسىرۋ شارۋاشىلىعىن دامىتىپ، داقىلدان ءتۇرلى ءونىم الاتىن جاركەنت كراحمال-سىرنە زاۋىتى، ەكىنشىسى - ەلىمىزدەگى پوليپروپيلەن قاپشىقتارىن شىعاراتىن ەڭ ءىرى زاۋىت. جاركەنتتىڭ ورتالىعى پانفيلوۆ اۋدانىندا قاز-قاتار ورنالاسقان قوس زاۋىتتى زاكيرجان كۋزيەۆ اتتى بىلىكتى كاسىپكەر باسقارىپ كەلەدى.

قالادا 43 مىڭ گەكتار ەگىنشىلىك جەر بار، سونىڭ 29 مىڭ گەكتار جەرىنە جۇگەرى ەگىلەدى. وسىدان-اق بۇل ايماقتىڭ جۇگەرى  شارۋاشىلىعىنا ابدەن ماشىقتانعانىن كورۋگە بولادى. جۇگەرى ءوندىرىسىن قولعا العان زاۋىت ونىمدەرىنىڭ 40 پايىزىن وڭتۇستىك رەسەي، وزبەكستان، تاجىكستان، قىرعىزستان سياقتى كورشى ەلدەرگە ەكسپورتتاپ، 60 پايىزىن ەل ىشىندە ساتىلىمعا شىعارادى. زاۋىت شيكىزات كوزىن پانفيلوۆ اۋدانىمەن بىرگە، ۇيعىر ەڭبەكشىقازاق، ىلە اۋداندارىنىڭ شارۋالارىنان ساتىپ الادى. اۋداندار زاۋىتقا ءىرى كولەمدە جۇگەرى داقىلىن وتكىزەدى.

زاۋىت جۇگەرىنىڭ 98 پايىزىن پايداعا اسىرىپ، ودان 26 ءتۇرلى ءونىم الادى. مۇندا كراحمالدىڭ ەكى ءتۇرى: تاعامدىق جانە تەحنيكالىق كراحمال وندىرىلەدى. 18 ءتيپتى موديفيكاتسيالانعان كراحمال، مالتوزا جانە گليۋكوزا سيروپتارى، گليۋتەن، جۇگەرى مايى، ۇرىق، كەبەك، تۇيىرشىكتى قۇراما جەم ءوندىرىپ شىعارادى.

تاعامدىق كراحمالدى كۇردەلى وڭدەۋدەن وتكىزگەندە، ودان سىرنە الىنادى. كراحمال سىرنەسى بالعا ۇقسايتىن، ءتاتتى، سۇيىق ءونىم. ونى كونديتەرلىك فيرمالار، نان شىعاراتىن زاۋىتتار، سىرا مەن ءتاتتى سۋسىن وندىرەتىن كومپانيالار تۇتىنادى. مىسالى، ءبىزدىڭ دۇكەننەن الاتىن كارامەل كامپيتتىڭ سالماسى وسى جۇگەرى سىرنەسىنەن جاسالعانىن كوپشىلىك بىلمەۋى مۇمكىن. قازىر زاۋىت وسىنداي كراحمال سىرنەسىنىڭ 5 ءتۇرىن شىعارادى. ال، تەحنيكالىق كراحمال: كلەي، قاعاز، توقىما، قۇرىلىس ماتەريالدارىن دايىنداۋدا كەڭىنەن پايدالانىلادى.

«العاشقى كراحمال-سىرنە زاۋىتى تاۋلىگىنە 50 توننا جۇگەرى وڭدەيتىن. جۇگەرىدەن جاڭا ونىمدەر الۋدى، ونىڭ ساپاسىن ارتتىرۋدى ماقسات ەتكەن ونەركاسىپ ۇجىمى 2013 جىلى بۇرىنعىدان ۇلكەن ءارى زاماناۋي جابدىقتارمەن تولىقتاي قامتاماسىز ەتىلگەن جاڭا زاۋىتتىڭ جۇمىسىن باستادى. باستاپقىدا ءوندىرىس ورنى تاۋلىگىنە 115 توننا جۇگەرى وڭدەپ شىعارعان بولسا، قازىرگى كۇنى ءبىر تاۋلىكتە 320 توننا جۇگەرى وڭدەيدى. جىلىنا 150 مىڭ توننا ءونىم شىعارادى»،- دەيدى “ۋنيۆەرسال” كومپانيالار توبىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى ۆيليام حالىقوۆ.

ونەركاسىپ ورنى 1250 ادامدى جۇمىسپەن قامتىعان. زاۋىتتىڭ ارنايى وقۋ ورتالىعى بار. مۇندا جۇمىس ىزدەگەن ازاماتتاردى وقىتىپ، مامان ەتىپ دايىنداپ ءارى قاراي جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتەدى. سونىمەن قاتار، ءاردايىم قىزمەتكەرلەرىنىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا كوڭىل بولەدى.

كراحمال-سىرنە زاۋىتىمەن قاتار ورنالاسقان پوليپروپيلەن قاپشىقتارىن شىعاراتىن «ۋنيۆەرسال» جشس 25 جىلدان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. العاش الماتى وبلىسى ىلە اۋدانىنداعى كىشىگىرىم تسەحتەن باستاۋ الادى. 2010 جىلى پانفيلوۆ اۋدانىندا جاڭادان زاۋىت سالىنىپ، الەمدەگى الدىڭعى قاتارلى اۆستريالىق تەحنيكامەن جابدىقتالادى. بۇگىندە زاۋىتتان ءبىر ايدا 5 ميلليون قاپشىق شىعارىلادى. اسىرەسە، ۇن، قانت، تىڭايتقىش وندىرەتىن قازاقستاننىڭ سولتۇستىك ايماعى زاۋىتتىڭ باستى تۇتىنۋشىسى ەكەن.

جشس 500 كگ-نان 2 تونناعا دەيىن ءىرى كولەمدە ونىمدەر تاسىمالدايتىن كومپانيالارعا قاپشىقتار تىگىپ بەرەدى. پوليپروپيلەن شيكىزاتى رەسەي، قىتاي، ءۇندىستان ەلدەرىنەن اكەلىنەدى. زاۋىتتا بارلىعى 380 ادام، 3 اۋىسىممەن جۇمىس ىستەيدى. مەكەمەلەر قىزمەتكەرلەرىنە ارنايى كيىمدى وزدەرى تىكتىرىپ بەرەدى.

«مەنىڭ مۇندا ىستەگەنىمە ءبىر جارىم جىل بولدى. قاپشىقتاردى تەسىپ، تىگىپ وتىراتىن ارنايى قۇرىلعىمەن جۇمىس ىستەيمىن. جۇمىس ورنىما كوڭىلىم تولادى. ەشقاشان ەڭبەكاقىم كەشىككەن ەمەس. ءبارى ۋاقىتىندا بەرىلىپ وتىرادى. مەيرام كەزدەرىندە باسشىلىق سىيلىق تاراتىپ، ۇستەمە ەڭبەكاقى بەرەدى. مەكەمە تەگىن تاماقتاندىرادى. جۇمىس كيىمىمىزدى كەتەردە وسىندا جۋعا قالدىرىپ كەتەمىز»، - دەيدى زاۋىت جۇمىسشىسى رافحاتحان حاليلوۆ.

قوس زاۋىتتى بىردەي باسقارىپ وتىرعان بىلىكتى باسشى زاكيرجان كۋزيەۆتى قولى اشىق، جومارت جان دەپ سيپاتتايدى ارىپتەستەرى. ولاي دەيتىن سەبەبى، وسى ۋاقىتقا دەيىن باسشىلىق اۋداننىڭ بىرنەشە وتباسىنا باسپانا الىپ بەرگەن. سونىڭ ءبىرى – جازيرا ەسىمدى كوپ بالالى انا.

«ۇيگە 14 اقپاندا كوشىپ كەلدىك. ءالى دە سەنە الماي ءجۇرمىز. زاكيرجان كۋزيەۆ «بالالارى جاس ەكەن، كرەديت الىپ ساندالىپ جۇرمەسىن» دەپ الىپ بەردى. ءوزىمىز قۋانعاننان «شوك» بولدىق. الدىڭعى يەلەرى 4 اي عانا تۇرعان. ءۇيىمىز جاپ-جاڭا، التى بولمەلى.ءبىرىنشى اللانىڭ، ەكىنشى سول كىسىنىڭ ارقاسىندا ءۇيلى بولدىق»، - دەيدى جازيرا.

زاۋىت باسشىسى كوپ بالالى وتباسىنا پانفيلوۆ اۋدانىنان 8 ميلليوننىڭ ءۇيىن سىيعا تارتىپتى.

Abai.kz