ەلىمىزدىڭ بارلىق ءوڭىرىن ديزەل وتىنىمەن ۇزدىكسىز قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى بويىنشا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رومان سكليار باستاعان كوميسسيا جۇمىس ىستەپ جاتىر. ول ۇكىمەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن ارنايى قۇرىلعان. كوميسسيا قۇرامىنا جاۋاپتى مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇلتتىق كومپانيالاردىڭ وكىلدەرى كىردى.

كوميسسيا ەلىمىزدە ماڭىزدى ورىن الىپ وتىرعان جانارمايدىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنە اسەر ەتكەن فاكتورلاردى انىقتادى. ماسەلەن، نەگىزگى سەبەپتەردىڭ ءبىرى وتىن تۇتىنۋدىڭ ايتارلىقتاي ءوسۋى بولىپ وتىر، ءبىرىنشى كەزەكتە شەتەلدىك ترانزيتتىك كولىك وتىندى كوپ تۇتىنادى. ەكىنشى سەبەپ – باعانىڭ ايتارلىقتاي ايىرماشىلىعىنا بايلانىستى قازاقستاننان كورشىلەس ەلدەرگە ديزەل وتىنىنىڭ جىبەرىلۋى.

مىسالى، قازاقستاندا ديزەلدىڭ ءبىر ءليترى – 230-260 تەڭگە، ال وزبەكستان، قىرعىزستان جانە رەسەيدەگى جانارماي بەكەتتەرىندەگى باعا 440 تەڭگەگە دەيىن جەتەدى.

وتاندىق مۇناي بازالارى ديزەل وتىنىن بولشەك ساۋدا قۇنىنان جوعارى باعامەن ساتقان، بۇل وڭىرلەردە وتىن ساتۋ كولەمىنىڭ قىسقارۋىنا اكەلدى، ويتكەنى ونى ساتىپ الۋ جانارماي بەكەتتەرى ءۇشىن ءتيىمسىز بولدى.

بۇدان باسقا، «قازمۇنايگاز»، Petrosun كومپانيالارى، سونداي-اق مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارى تاراپىنان ءوندىرۋ، ماركەتينگ جانە لوگيستيكادا جۇيەلى كەمشىلىكتەر مەن ولقىلىقتار انىقتالدى.

جاعدايدى قالىپقا كەلتىرۋ جانە جانار-جاعارماي ماتەريالدارىنىڭ ىشكى نارىعىن تولىق قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن بىرقاتار جەدەل جانە ۇزاق مەرزىمدى شارالار قابىلداندى:

- ديزەل وتىنى ءوندىرىسىنىڭ كولەمى بيىل 5,2 ملن تونناعا دەيىن ۇلعايدى، بۇل 2021 جىلعا قاراعاندا 340 مىڭ تونناعا جوعارى;

- مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىنان ديزەل وتىنىن جونەلتۋ كولەمى ۇلعايتىلدى;

- «سامۇرىق-قازىنا» قورى جانە «قازمۇنايگاز» ۇك اق-مەن ديزەل وتىنىنىڭ قوسىمشا كولەمىن جەتكىزۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول جەتكىزىلدى;

- شىمكەنت ءموز-ءدىڭ وندىرىستىك قۋاتىن كەڭەيتۋ جوسپارلانعان;

- 2023 جىلدان باستاپ ءموز جۇمىسىنىڭ جاڭا سحەماسىنا كەزەڭ-كەزەڭمەن كوشۋ جوسپارلانىپ جاتىر، ونىڭ اياسىندا مۇنايدى زاۋىتتارعا تىكەلەي جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلاردىڭ ءوزى جەتكىزەدى نەمەسە مۇناي ءموز-ءدى تىكەلەي ساتىپ الۋ جولىمەن جەتكىزىلەتىن بولادى.

بۇدان باسقا، ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن جانارماي بەكەتتەرىنىڭ ءىرى جەلىلەرىندە كولل-ورتالىقتار اشىلدى، وندا قازاقستاندىقتار باعانى نەگىزسىز كوتەرۋ جانە جانار-جاعارماي ماتەريالدارىن ساتۋدان باس تارتۋ فاكتىلەرى تۋرالى حابارلاي الادى.

ۋاقىتىندا ءتيىستى شارالار قابىلداماعانى ءۇشىن «قازمۇنايگاز» ۇك اق باسقارما توراعاسى م. مىرزاعاليەۆ پەن ەنەرگەتيكا ۆيتسە-ءمينيسترى ا. ماعاۋوۆقا قاتاڭ سوگىس جاريالاندى. سونىمەن قاتار تارتىپتىك جازالاۋ شارالارى قابىلدانىپ، ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن قمگ كومپانياسىنىڭ بىرقاتار جاۋاپتى قىزمەتكەرىمەن ەڭبەك قاتىناستارى بۇزىلدى.

بۇل ماسەلە – ۇكىمەتتىڭ ەرەكشە باقىلاۋىندا، قىركۇيەك ايىنىڭ باسىندا جاعداي تۇراقتالادى دەپ كۇتىلۋدە.

Abai.kz