«قازانشىنىڭ ءوز ەركى، قايدان قۇلاق شىعارسا» دەيدى ەمەس پە قازاقتىڭ كونەكوز ماتەلى. اتتەڭ، قازان وتباسى، وشاق قاسىندا عانا قالاتىن بۇيىم. ءدۇيىم جۇرتتىڭ اراسىنا تاراتىلمايدى. «حالىقتىڭ كوزى، قۇلاعى ءھام ءتىلى» دە ەمەس. وسى اپتادا تالدىقورعان قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى مۇرات قالىق اتىشۋلى «ۆەچەرني تالدىكورگان» گازەتىنىڭ باعىتى مەن بەتالىسىنا قاتىستى جەرگىلىكتى جانە وڭىرلىك باق-تىڭ الدىندا ءوز پىكىرىن ءبىلدىردى. ءباسپاسوز وتىرىسىنا تالدىقورعان قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى عالياسقار سارىباەۆ، بەلگىلى ارداگەر جۋرناليست، الماتى وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى تۇرسىن ابدۋاليەۆ جانە ەركىن اۋىلدىق مەشىتىنىڭ يمامى قانات ماراتۇلى قاتىستى. «بوياۋشى، بوياۋشى دەگەنگە ساقالىن بويايتىن» «ۆەچەركالىقتار» بۇل جولى تىم شەكتەن شىعىپ، گازەت بەتىنە جالاڭاشتانعان قىزداردىڭ سۋرەتىن قاز-قاتار باسىپ، تالدىقورعاندىق ارداگەرلەردىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىردى.

«قازانشىنىڭ ءوز ەركى، قايدان قۇلاق شىعارسا» دەيدى ەمەس پە قازاقتىڭ كونەكوز ماتەلى. اتتەڭ، قازان وتباسى، وشاق قاسىندا عانا قالاتىن بۇيىم. ءدۇيىم جۇرتتىڭ اراسىنا تاراتىلمايدى. «حالىقتىڭ كوزى، قۇلاعى ءھام ءتىلى» دە ەمەس. وسى اپتادا تالدىقورعان قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى مۇرات قالىق اتىشۋلى «ۆەچەرني تالدىكورگان» گازەتىنىڭ باعىتى مەن بەتالىسىنا قاتىستى جەرگىلىكتى جانە وڭىرلىك باق-تىڭ الدىندا ءوز پىكىرىن ءبىلدىردى. ءباسپاسوز وتىرىسىنا تالدىقورعان قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى عالياسقار سارىباەۆ، بەلگىلى ارداگەر جۋرناليست، الماتى وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى تۇرسىن ابدۋاليەۆ جانە ەركىن اۋىلدىق مەشىتىنىڭ يمامى قانات ماراتۇلى قاتىستى. «بوياۋشى، بوياۋشى دەگەنگە ساقالىن بويايتىن» «ۆەچەركالىقتار» بۇل جولى تىم شەكتەن شىعىپ، گازەت بەتىنە جالاڭاشتانعان قىزداردىڭ سۋرەتىن قاز-قاتار باسىپ، تالدىقورعاندىق ارداگەرلەردىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىردى.

«ۆەچەرني تالدىكورگان» گازەتى حالىققا جان-جاقتى تۇرمىستىق قىزمەت كورسەتۋ جانە جارناما جاساۋ جاعىنان الدىڭعى قاتاردا كورىنىپ جۇرگەنى راس. وبلىس ورتالىعىندا قولدان-قولعا تاراعان باسىلىمنىڭ جارناماسى دا كوشەنىڭ ءار قاپتالىندا مەنمۇندالاپ ءىلىنىپ تۇرادى. الايدا گازەتتىڭ 2013 جىلدىڭ 18 قاڭتارىندا باسىلعان № 3 سانىندا شەكتەن شىققان بىرقاتار انايى فوتوسۋرەت پەن ءتالىم-تاربيەگە كەرى اسەر ەتەتىن سۇراق-جاۋاپتار جاريالانعان. مۇندا گازەت وبلىس تۇرعىندارىنىڭ ادەپتىلىك، ار-ۇيات جانە قوعامدىق ءتارتىپ نورمالارىن ساقتاۋ سىندى ادامگەرشىلىك ولشەمدەرىن تاپتاپ ءوتىپ، ءتورتىنشى جانە بەسىنشى بەتتەرىنە جارتىلاي جالاڭاش قىزداردىڭ سۋرەتتەرىن باسقان. «ميسس ۆەچەرني تالدىكورگان - 2013» دەپ اتالاتىن بايقاۋ جاريالاپ، ولاردىڭ اراسىنان «وزا شاپقان» جالاڭاش جەڭىمپازداردى گازەتتىڭ ايقارا بەتىنە قازدىڭ بالاپانىنداي قاتار تىزگەن. ول ازداي، اپتالىق باسىلىمنىڭ ەكىنشى بەتىنە قايتىس بولعان جانداردى «ەسكە الۋ» حابارلامالارىن جاريالاپ، ءۇشىنشى بەتكە ەلباسى ن. نازارباەۆتىڭ 2012 جىلدىڭ 29 جەلتوقسانىندا اقوردادا سويلەگەن ءسوزىن سۋرەتىمەن بىرگە قوساقتاپ باسا سالعان.

- «ۆەچەرني تالدىكورگان» گازەتىنىڭ نامىسقا ءتيىپ، اشۋ-ىزامىزدى تۋدىراتىن ارەكەتتەرگە بارۋى ءبىر بۇل عانا ەمەس. ولار قالامىزدا تالاي مارتە ۇلتتىق تاربيەگە كەرەعار ءىس-ارەكەتتەر جاسادى. ەلباسى مەن «ەسكە الۋدى» گازەت بەتىنە قاتار قويۋ ارقىلى ولار جۋرناليستىك ەتيكانى ساقتاماي وتىر. مەملەكەت باسشىسى ن. نازارباەۆتىڭ سۋرەتىن گازەتتىڭ كەز كەلگەن بۇرىشىنا باسا سالاتىن قولداعى ويىنشىق ەمەس.  ول ول ما، بۇل گازەت مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعىنا بالتا شاۋىپ، جاستارىمىزدى جالاڭاشتانۋعا تاربيەلەپ جاتىر. سۇلۋلاردى سايىستىرىپ، بايقاۋ وتكىزەدى. وبلىسىمىزدىڭ ورىمدەي قىزدارىن گازەتتىڭ تۇتاس بەتىنە جالاڭاشتاپ شىعارادى. دەموكراتيا دەپ وزەۋرەپ، ار-ۇياتتى ىسىرىپ قويىپ، ۇرپاعىمىزدى ۇلاعاتتان ايىرادى. مۇنداي شەكتەن شىققان باسىلىمنىڭ بىزگە قاجەتى جوق! - دەدى قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى م. شاياحمەتۇلى. سونداي-اق، ول ءباسپاسوز وتىرىسىنا «ۆەچەرني تالدىكورگان» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى ەلەنا بۋرلۋتسكايانى ارنايى شاقىرتقانىن، الايدا ونىڭ كەلمەگەندىگىن جەتكىزدى.

«ۆەچەرني تالدىكورگان» گازەتىنىڭ قىرىق ەكىنشى بەتىندە رەداكتسيانىڭ تولىقتاي مەكەنجايى كورسەتىلىپ، قر پارلامەنتىنە (استانا قالاسى), قر ۇلتتىق كىتاپ پالاتاسىنا، قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنا جانە وبلىستىق ىشكى ساياسات باسقارماسىنا جولداناتىنى جازىلعان. بۇدان بولەك، ول جەردە باسىلىمنىڭ اتاۋى «قوعامدىق-ساياسي گازەت» دەپ ناقتى اتالادى. ال گازەتتىڭ ءبىرىنشى بەتىندەگى «نارودنايا گازەتا» (حالىقتىق گازەت) دەگەن قوسىمشا انىقتامانى بايقاۋ دا قيىن ەمەس. داۋدىڭ باسى دا وسى جەردەن تۋىندايدى. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، بەلگىلى جۋرناليست ت. ابدۋاليەۆ «ۆەچەرني تالدىكورگاننىڭ» «قوعامدىق-ساياسي» جانە «حالىقتىق» دەگەن اتاۋلارعا قايشى كەلەتىن تۇستارى وتە كوپ ەكەندىگىن تىلگە تيەك ەتتى.

- ءوز باسىم ءباسپاسوز سالاسىندا 42 جىل قىزمەت اتقاردىم. ءدال مۇنداي باسىلىمداعى باسسىزدىقتى كوزىم شالعان ەمەس. گازەتتە حالىققا قويىلعان ساۋالدىڭ كوپشىلىگى تىم دورەكى. «قالاداعى قار تازالاۋ جۇمىسىنا كوڭىلىڭىز تولا ما؟» دەپ حالىق اراسىنا ۇندەۋ تاستاپ، تىكەلەي باسشىلىقتىڭ، مينيسترلەردىڭ، قالا مەن وبلىس اكىمدەرىنىڭ فوتوسۋرەتتەرىن كەلتىرىپ، جاۋاپ بەرۋىن نەمەسە بەلگىلى ءبىر شارالار قولدانۋىن تالاپ ەتەدى. قوعامدىق-ساياسي، حالىقتىق باسىلىمدار مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعىن قامتاماسىز ەتىپ، كەز كەلگەن اۋىرتپالىقتى جۇمىلا كوتەرەتىن ەدى. مىنا گازەتتىڭ بەتالىسى «قوعامدىق-ساياسي» دەۋگە كەلمەيدى. مينيسترلىكتەن قايتا تىركەۋدەن وتكىزۋ كەرەك، - دەدى ت. ابدۋاليەۆ.

راسىندا، گازەتتى «قوعامدىق-ساياسي» دەپ اتاۋدان گورى، «جارنامالىق-اقپاراتتىق» دەۋگە ابدەن لايىق. ءباسپاسوز وكىلدەرىمەن وتكىزگەن كەزدەسۋدە قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى بۇل ماسەلەنىڭ بەتىن اشىق قالدىرمادى. «كۇيەۋىڭىز كوزىڭىزگە ءشوپ سالسا، ءسىز دە سولاي ىستەۋگە مىندەتتىسىز بە؟»، «ءوز سەزىمىڭىزدى جاقسى كورگەن ادامىڭىزعا گازەت ارقىلى ءبىلدىرىڭىز» نەمەسە «ناقسۇيەرى پايدا بولدى» دەگەن تاقىرىپتاردا ءتالىم-تاربيەنى بۇزاتىن شاعىن اڭگىمەلەردى مولىنان كەزدەستىرۋگە بولادى. سونداي-اق، ەركىن اۋىلدىق مەشىتىنىڭ يمامى ق. ماراتۇلى «ۆەچەرني تالدىكورگان» گازەتىنىڭ باسسىزدىعىنا قارسى 150-دەن استام قول جيناعانىن، بۇل قالانىڭ تەك ءبىر شەتىندەگى اۋىل تۇرعىندارىنىڭ جارتىسى ەكەندىگىن، باستامانىڭ اياقسىز قالمايتىندىعىن اشىنا ايتتى. «كوپ جورتقان تۇلكى تەرىسىنەن ايىرىلادى» دەيدى قازاق. ۇلتتىق تاربيەمىزدى اياققا تاپتاپ جۇرگەنىنە قانشاما رەت كوز جۇما قارادىق. ءبىر كەزدەرى وسى باسىلىم تالدىقورعانداعى اتىڭ وشكىر جەزوكشەلىكتى زاڭداستىرۋ كەرەك دەپ شۋلاتىپ، ۇياتتان جەرگە كىرىپ كەتە جازداپ ەدىك. بۇل باستامامىز اياقسىز قالمايدى. «ۆەچەرني تالدىكورگان» مينيسترلەر مەن اكىمدەرگە گازەت بەتى ارقىلى شاعىم تۇسىرسە، ءبىز ەندى قالا تۇرعىندارىنىڭ قولىن جيناپ، شىنايى تۇردە ارىزداناتىن بولامىز»، - دەدى ق. ماراتۇلى.

قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ ءباسپاسوز جينالىسىنان كەيىن، تالدىقورعان قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ع. سارىباەۆ قورىتىندى ءسوز سويلەدى. ول ءوز سوزىندە تۇرعىنداردىڭ قالا تىنىشتىعى مەن تۇراقتىلىعىن ساقتاۋدى باستى نازاردا ۇستاۋ قاجەتتىگىن باسا ايتتى. قالامىزدىڭ گۇلدەنىپ، قانات جايىپ وركەندەپ كەلە جاتقانىنا ءاربىر تۇرعىننىڭ ۇلەسى بار ەكەندىگىن جەتكىزدى.

- قالا اكىمدىگىنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى - باق وكىلدەرىمەن قويان-قولتىق جۇمىس ىستەۋ. ولاردى «ءتورتىنشى بيلىك» دەپ اتايتىنىمىز دا تەگىن ەمەس. قانداي باعىتتا بولماسىن، كەز كەلگەن باق-پەن تىعىز قارىم-قاتىناستا بولۋعا دايىنبىز. ارينە، كەمشىلىكتەر جوق ەمەس. بىراق سىناۋدىڭ دا ءوز ءتارتىبى بار. كەز كەلگەن گازەتتە باسىلعان سىن ماتەريالعا ءبىز 3 كۇننەن ارى اسىرماي، مىندەتتى تۇردە جاۋاپ بەرەمىز. ولقى تۇستارىمىزدى دەر كەزىندە تۇزەۋگە بار كۇشىمىزدى سالامىز. «ۆەچەرني تالدىكورگان» گازەتىنىڭ رەداكتسياسى قالامىزدا ورنالاسقاندىقتان، ولاردىڭ بەي-بەرەكەتتىگى ءۇشىن مەن دە ارداگەرلەر الدىندا كەشىرىم سۇرايمىن، - دەپ قورىتىندىلادى ع. تولەندىۇلى.

ۇلت بولاشاعىن ويلاعان اعا بۋىن ۇرپاعىنىڭ ار-نامىستى بولۋى ءۇشىن وسىلايشا ءوز جانايقايىن ءبىلدىردى. ال «ۆەچەركالىقتاردىڭ» ۇياتتى ارەكەتى ءۇشىن ع.سارىباەۆتىڭ حالىقتان كەشىرىم سۇراعانى ورىندى. بىراق حالىق قۇزىرلى ورىنداردان تەكسىز گازەتتى تەزگە سالىپ، تەز ارادا شارا قولدانۋىن اسىعا كۇتەتىندەي. ەندەشە ءتارتىپ پەن تاربيەگە جاۋاپتى بيلىك وكىلدەرى بۇل كەلەڭسىزدىككە نەمقۇرايدى قارامايدى دەگەن سەنىمدەمىز.

"Abai.kz"