ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ مالىمەتتەرىنە قاراعاندا، جىلدىق ينفلياتسيانىڭ باياۋلاۋ قارقىنى جوعارى. سىرتقى ينفلياتسيالىق قىسىم ورتالىق بانكتەردىڭ تەجەۋ ساياساتى مەن ازىق-تۇلىكتىڭ الەمدىك باعاسىنىڭ تومەندەۋىاياسىندا بىرتىندەپ تومەندەپ كەلەدى. دەگەنمەن نازار اۋدارۋدى قاجەت ەتەتىن جەكەلەگەن فاكتورلار مەن تاۋەكەلدەر بار.

فيسكالدىق ىنتالاندىرۋ، ورنىقتى ىشكى سۇرانىس جانە

جوعارى ينفلياتسيالىق كۇتۋلەر – ينفلياتسيانىڭ ىشكى فاكتورلارىنا جاتادى. رەتتەلەتىن باعالاردىڭ كوتەرىلۋىنەن بولعان قايتالاما اسەرلەردەن تاۋەكەل كۇشەيدى. ولار بۇرىن تەڭگە باعامىنىڭ ديناميكاسىمەن وتەلگەن بولاتىن.

بۇل شەشىم مەن تاۋەكەل بالانسىن ەسكەرسەك، 2023 جىلى بازالىق مولشەرلەمەنى ودان ءارى تومەندەتۋ مۇمكىندىكتەرى ايتارلىقتاي شەكتەلىپ وتىر. جىل سوڭىنا دەيىن جىلدىق ينفلياتسيا ءبىر ءماندى دەڭگەيگە دەيىن باياۋلاعان جاعدايدا عانا اقشا-كرەديت ساياساتىن جەڭىلدەتۋ شارالارى قارالادى.

جىلدىق ينفلياتسيا بيىلعى قىركۇيەكتە وسى جىلعا ارنالعان بولجامدى دياپازوننىڭ 10-12% تومەنگى شەگىنە اپاراتىن تراەكتوريا بويىنشا 11,8%-عا دەيىن تومەندەدى. ينفلياتسيانىڭ تومەندەۋى ۇستامدى قاتاڭ اقشا-كرەديت ساياساتى مەن بىلتىرعى جوعارى بازا اسەرىنىڭ بىرتىندەپ سارقىلۋى اياسىندا جالعاسىپ جاتقان فيسكالدىق ىنتالاندىرۋ جاعدايىندا بولىپ جاتىر.

قىركۇيەك ايىنداعى كورسەتكىش تۇرعىن ءۇي كوممۋنالدى شارۋاشىلىق (بۇدان ءارى – تكش) تاريفتەرىنىڭ كۇتىلگەننەن قالىپتىراق وسۋىنە بايلانىستى بولجامنان تومەن بولدى. ايلىق ينفلياتسيا 0,6% بولدى. بۇل ورتاشا تاريحي ماندەردەن ءالى دە ايتارلىقتاي جوعارى. ينفلياتسيالىق پروتسەستەردىڭ ورنىقتىلىعىن سيپاتتايتىن بازالىق ينفلياتسيا تۇراقتانىپ كەلەدى.

ينفلياتسيانىڭ باياۋلاۋىنا قاراماستان، ينفلياتسيالىق كۇتۋلەر ءبىرشاما جەدەلدەدى. ءبىر جىلدان كەيىن كۇتىلەتىن ينفلياتسيا قىركۇيەكتە 17% (تامىزدا – 16,4%) بولدى. الايدا، سەزىلەتىن ينفلياتسيا قىركۇيەكتە 17,8%-عا دەيىن (تامىزدا – 18,4%) تومەندەدى. جالپى العاندا، كۇتىلەتىن جانە سەزىلەتىن ينفلياتسيانىڭ ديناميكاسى تكش نارىعىنداعى رەفورمالاردىڭ ىسكە اسىرىلۋىن جانە ججم باعاسىنىڭ ءوسۋىن كورسەتەدى. سىرتقى ينفلياتسيا باياۋلاي وتىرىپ، جاعىمدى قالىپتاسىپ كەلەدى. بىراق جەكەلەگەن پروينفلياتسيالىق فاكتورلار مەن تاۋەكەلدەر ارتتى. ءسۇت ونىمدەرى، وسىمدىك مايى، ەت پەن ءداندى داقىلداردىڭ قۇنى تۇسكەندىكتەن، الەمنىڭ ازىق-تۇلىك نارىعىندا باعالار دا تومەندەي باستادى.

دەگەنمەن، ينفلياتسيالىق پروتسەستەردىڭ ورنىقتىلىعى دامىعان ەلدەردە مولشەرلەمەلەردىڭ تومەندەۋ مەرزىمىن جىلجىتا باستادى جانە ورتالىق بانكتەر تاراپىنان تەجەۋ ساياساتىنىڭ كۇشەيۋىنە اكەلەدى. ەۋروپا ورتالىق بانكى 2023 جىلعى قىركۇيەكتەگى سوڭعى شەشىمىندە جوعارى ينفلياتسيانى الدە دە تومەندەتۋ ءۇشىن پايىزدىق مولشەرلەمەنى تاعى كوتەردى. اقش فەدەرالدى رەزەرۆتىك جۇيەسى پايىزدىق مولشەرلەمەنى تاعى كوتەرۋى مۇمكىن.

وپەك+ ەلدەرى مۇنايدى ەرىكتى تۇردە شەكتەۋدى ۇزارتقان ەدى. وسىدان كەيىن مۇناي باعاسى ءوستى. سونىڭ اياسىندا ينفلياتسيا

قارقىن الىپ كەتە مە دەگەن الاڭداۋشىلىق بار. رەسەيدە 2023 جىلعى قىركۇيەكتە ينفلياتسيانىڭ كۇش الۋىنان اقشا-كرەديت ساياساتىن قاتاڭداتۋ شارالارى جالعاسىن تاپتى.

ەكونوميكانىڭ ءوسىمى ۇلتتىق بانكتىڭ بولجامدارىنا سايكەس قالىپتاسىپ وتىر. 2023 جىلعى قاڭتار-تامىزدا قازاقستاننىڭ ءجىو جىلدىق ماندە 4,9%-عا ءوستى. ىسكەرلىك

بەلسەندىلىك ورنىقتى ىشكى سۇرانىس، ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋ جانە مۇناي سەكتورىن قالپىنا كەلتىرۋ سالدارىنان كەڭەيۋدە. قۇرىلىس، ساۋدا، ونەركاسىپ، سونداي-اق اقپارات جانە بايلانىس – ەكونوميكانىڭ وسۋىنە باستى ۇلەس قوسۋشى سالالار.

پروينفلياتسيالىق تاۋەكەلدەر بيىل فيسكالدىق ءيمپۋلستىڭ كۇشەيۋىنە جانە ينفلياتسيالىق كۇتۋلەردىڭ تۇراقتانباۋىنا بايلانىستى. سونىمەن قاتار، بۇرىن تەڭگە باعامىنىڭ ديناميكاسىمەن تەڭگەرىلگەن ججم مەن تكش باعاسىنىڭ كوتەرىلۋىنەن كەيىن ورىن الاتىن قايتالاما اسەرلەردىڭ الەۋەتتى ىسكە اسۋى جانە بيىلعى بيداي ءونىمى بويىنشا بولجامداردىڭ ناشارلاۋى دا ماڭىزدى فاكتور بولىپ تابىلادى.

گەوساياسي جاعدايداعى بەلگىسىزدىك – سىرتقى سەكتوردا باعانىڭ بولاشاق ءوسۋىن قالىپتاستىراتىن تاۋەكەلدەردىڭ نەگىزگى كوزى. تاۋەكەلدەرگە رەسەيدەگى ينفلياتسيانىڭ جەدەلدەۋى مەن «استىق مامىلەسىن» جاڭعىرتپاۋدان ازىق-تۇلىكتىڭ الەمدىك باعاسىنىڭ ىقتيمال ءوسۋى جاتادى. ينفلياتسيانىڭ بەلسەندى باياۋلاۋى بازالىق مولشەرلەمەنى تومەندەتۋ مۇمكىندىگىن ىسكە اسىرۋعا سەپتىگىن تيگىزدى. دەگەنمەن، سىرتقى سەكتوردا جانە ەكونوميكا ىشىندە پروينفلياتسيالىق تاۋەكەلدەر بولۋىنا بايلانىستى 2023 جىلى ونى ودان ءارى تومەندەتۋ مۇمكىندىگى ايتارلىقتاي شەكتەلىپ وتىر. جىل سوڭىنا دەيىن اقشا-كرەديت ساياساتىن جەڭىلدەتۋ جىلدىق ينفلياتسيا ءبىر ءماندى دەڭگەيگە دەيىن باياۋلاعان جاعدايدا قارالاتىن بولادى.

اقشا-كرەديت تالاپتارىنىڭ ۇستامدى قاتاڭ سيپاتى 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بولجامدى ءدالىزدىڭ تومەنگى شەكاراسىنا 10-12% جاقىن ينفلياتسيانى ودان ءارى تومەندەتۋگە، سونداي-اق ونى ورتامەرزىمدى كەلەشەكتە 5%-دىق ماقساتقا جاقىن تۇراقتاندىرۋعا ىقپال ەتەتىن بولادى.

ۇلتتىق بانك ىقتيمال اۋىتقۋلارعا ۋاقىتىلى جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن جىلدىق ينفلياتسيانىڭ نىساناعا كەلۋ تراەكتورياسىن قاداعالايدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق بانكىنىڭ اقشا-كرەديت ساياساتى كوميتەتىنىڭ بازالىق مولشەرلەمە بويىنشا كەزەكتى جوسپارلى شەشىمى 2023 جىلعى 24 قاراشادا استانا قالاسىنىڭ ۋاقىتىمەن ساعات 12:00-دە جاريالانادى.

Abai.kz