مامىر ايىندا «ەۆروحيم» CNCEC قىتايلىق سەرىكتەسىمەن جاڭاتاستا حيميالىق كەشەندى جوبالاۋ، سالۋ جانە پايدالانۋعا بەرۋ تۋرالى كەلىسىمشارتقا قول قويدى. بۇل ايماقتاعى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك جاعدايعا ايتارلىقتاي اسەر ەتەدى دەپ بولجانىپ وتىر، دەپ حابارلايدى Zakon.kz.

جامبىل وبلىسىنداعى جاڭاتاس مونوقالاسى ۇزاق جىل بويى كوپتەگەن ەلدى مينەرالدى تىڭايتقىشقا قاجەتتى شيكىزات – فوسفوريتتەرمەن قامتاماسىز ەتتى. الايدا كەڭەس وكىمەتى ىدىراعان سوڭ قالا قۇلدىراپ كەتتى. شاعىن شاھاردىڭ بولاشاعى جوق سياقتى. بىراق جاڭا ينۆەستوردىڭ كەلۋىمەن جاعداي وزگەردى.

12 جىلدىق قىزمەتىندە «ەۋروحيم» كومپانياسى ايماقتىڭ بيۋدجەتىن 27 ميلليون دوللار الەۋمەتتىك اۋدارىمدارمەن تولىقتىردى. ەكونوميستەردىڭ بولجامىنشا، 2037 جىلعا قاراي جارنا 40 ميلليون دوللارعا ارتادى. «ەۆروحيم» ينۆەستيتسياسى ارقىلى جاڭاتاستاعى جولدار مەن كوپىرلەر، الەۋمەتتىك نىساندار مەن تۇرعىن ۇيلەر جوندەلدى. ەندى كولىك جەلىسىن دامىتۋ: جاڭا تەمىرجول جەلىسىن سالۋ جانە جاڭاتاس پەن شىمكەنتتى بايلانىستىراتىن جولدى قايتا قۇرۋ كوزدەلىپ وتىر.

قۇرىلىس كەشەنىنىڭ ەرەكشەلىگى، اۋقىمدى ينۆەستيتسيالاردا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ونەركاسىپتىك سالانى دامىتۋداعى ستراتەگيالىق رولىندە. ساراپشىلار بۇل ەلدىڭ ەكونوميكاسىنا وڭ اسەر ەتەدى دەپ سانايدى. قارجى ساراپشىسى راسۋل رىسمامبەتوۆ كومپانيا قازاقستاندىق حيميا ونەركاسىبىنىڭ نەگىزگى جوباسىنا اينالادى دەپ سانايدى. ويتكەنى، ءوندىرۋشى وتاندىق اۋىل شارۋاشىلىعى نارىعىن جوعارى ساپالى تىڭايتقىشتارىمەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى جانە قازاقستاندى مۇنداي ونىمدەردىڭ تانىمال ەكسپورتتاۋشىسىنا اينالدىرادى.

«ەۆروحيم» جوبا جىل سايىن ەلدىڭ ءجىو-ءنىڭ كەم دەگەندە ەكى ميلليارد دوللار اكەلەدى دەگەن سەنىمدە. بۇل رەتتە، جامبىل وبلىسىنا كاسىپورىننان جىلىنا 30 ملرد تەڭگە سالىق تۇرىندەگى ءتۇسىم تۇسەدى.

الدىڭعى جىلدارى «ەۆروحيم» جۇزەگە اسىرعان ينۆەستيتسيالاردىڭ جالپى كولەمى قازىردىڭ وزىندە جۇمىس ىستەپ تۇرعان تاۋ-كەن كەشەنىندە، سونداي-اق جاڭا حيميا كەشەنى قۇرىلىسىنا ءبىر ميلليارد دوللاردان استام ينۆەستيتسيا سالۋدى جوسپارلاپ وتىر. «ەۆروحيمنىڭ» سەرىكتەسى-قىتاي ۇلتتىق حيميا ينجەنەريا كورپوراتسياسى (CNCEC) - ونەركاسىپتىك ينجەنەريانىڭ وزىق الەمدىك تەحنولوگيالارىن مەڭگەرگەن جانە مۇناي-حيميا ونەركاسىبى كاسىپورىندارىن سالۋدا مول تاجىريبەسى بار. سوندىقتان بۇل زاماناۋي ءارى جوعارى تەحنولوگيالى كەشەن بولماق.

جىل سايىن «ەۆروحيم» جاڭا كاسىپورنى ميلليون توننادان استام مينەرالدى تىڭايتقىش پەن ىلەسپە ونەركاسىپتىك ونىمدەر شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىر. الەمدە ەشقانداي كاسىپورىن ءوندىرىس اۋقىمى بويىنشا باسەكەلەسە المايدى.

«قازاقستان – ەۆروحيم» ءۇشىن ورتالىق ازيا نارىعىنداعى ماڭىزدى جانە ينۆەستور رەتىندە ەڭ تارتىمدى ەل ەكەنىن اتاپ ءوتتى. جاڭا كەشەننىڭ تىڭايتقىشتارى ەلدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋدا جانە ەكسپورتتىق الەۋەتىن دامىتۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى دەپ كۇتەمىز. ءبىزدىڭ ديستريبۋتسيا جەلىسى جانە ءبىزدىڭ جۇمىس ءپرينتسيپى «كەنىشتەن فەرماعا» جۇمىس ءپرينتسيپى فەرمەرلەرگە جوعارى ساپالى تىڭايتقىشتارعا قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتەتىن قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ءوندىرۋ كولەمىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى»، - دەدى كەلىسىمشارتقا قول قويۋ راسىمىندە «ەۆروحيم» باسشىسى ولەگ شيرياەۆ.

ايماققا كومپانيانىڭ كەلگەنىنە كوپ بولماعانى كوڭىلگە قۋانىش سىيلايدى. «ەۆروحيم» قازاقستان نارىعىندا 12 جىلدان استام ۋاقىت بار جانە جاڭاتاستاعى سالىناتىن جاڭا قۇرىلىس كەشەنى العاشقى اۋقىمدى جوبا ەمەس. بۇعان دەيىن كومپانيا ءتيىمدى ونەركاسىپتىك ساراپتامانىڭ ارقاسىندا ءارتۇرلى ەلدەردە زاماناۋي ءوندىرىستى ەنگىزدى. كومپانيا كاسىپورىندارى رەسەي مەن قازاقستاندا عانا ەمەس، باسقا قۇرلىقتا جۇمىس ىستەيدى، مىسالى، برازيليادا كومپانيا جوعارى تەحنولوگيالىق ونەركاسىپتىك كلاستەردى ىسكە قوستى. سوڭعى 10 جىل ىشىندە الەمنىڭ ءتۇرلى ەلىندە ءوزىنىڭ ءوندىرىسىن دامىتۋعا ارنالعان «ەۆروحيمنىڭ» جالپى ينۆەستيتسياسى 11 ميلليارد دوللاردان اسادى.
«ەۆروحيم» تەرەڭ تالداۋ، ونەركاسىپتىك جانە ينجەنەرلىك ساراپتاما ارقىلى ۇزاق مەرزىمدى ينۆەستور رەتىندە بارلىق جوبامەن جۇمىس ىستەيدى. بۇل جاڭاتاستاعى جاڭا كومبيناتتىڭ تابىسىنا كەپىل.

«بۇل وتە ماڭىزدى جوبا، ۇلكەن مەملەكەتتىك ستراتەگيانىڭ ءبىر بولىگى. ءبىز ونى ەۆروحيم جانە قىتاي سەرىكتەستەرىمەن جۇزەگە اسىرامىز. بۇل ەۋرازيالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ۇزدىك ۇلگىسى. ءبىز قازىردىڭ وزىندە وسى جوبانى ىسكە اسىرۋدىڭ العاشقى كەزەڭدەرىن كوردىك – تاۋ-كەن كەشەنى، قازىردىڭ وزىندە كۇكىرت قىشقىلىنىڭ ءوندىرىسىنىڭ نەگىزى قالاندى. بۇگىن ءبىز ءىرى تىڭايتقىش كاسىپورنىن سالۋ تۋرالى ماڭىزدى قۇجاتقا قول قويدىق. ايماقتىق ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن بۇل وتە ۇلكەن وقيعا»، - دەدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس ءمينيسترى قانات شارلاپاەۆ.

قازاقستان وسىنداي ماڭىزدى ينۆەستورلىق سەرىكتەسكە مۇددەدى دەپ سانايدى ساياساتتانۋشى، «كەمەل ارنا» قق ديرەكتورى زامير قاراجانوۆ. سالاعا ينۆەستيتسيا تارتۋ عانا ەمەس، جوعارى تەحنولوگيالاردى بەرۋ ماڭىزدى. ونىڭ ايتۋىنشا، «ەۆروحيم» - بۇل قازاقستانداعى وندىرىستىك بازانى كەڭەيتىپ قانا قويماي، ونى جوعارى تەحنولوگيالىق جولدا سالانىڭ دامۋىنا نەگىزدەلگەن زاماناۋي تەندەنتسيالار نەگىزىندە جاسايدى.

ساراپشى «ەۆروحيمنىڭ» ينۆەستيتسياسى استانانىڭ ۇزاق مەرزىمدى مۇددەلەرىنە ساي ەكەنىن ايتادى. مۇنداي جوبالار ەلدىڭ ەكونوميكاسىن ارتاراپتاندىرۋعا جانە قوسىلعان قۇنى جوعارى ونىمدەردى كوبىرەك شىعارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

«كومپانيا ەلدىڭ وڭتۇستىگىندە فوسفاتتار وندىرۋمەن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار تىڭايتقىشتاردى شىعارۋمەن اينالىسادى. قازاقستان تىڭايتقىشتار وندىرىسىندەگى باستاپقى شيكىزات - سارى فوسفور جەتكىزۋدە الەمدە ەكىنشى ورىندا. دايىن تىڭايتقىشتاردى ەكسپورتتاۋ بويىنشا 31-ورىندامىز. قر تىڭايتقىش ەكسپورتىن ارتتىرۋ ارقىلى ازايتۋعا بولادى. سونىمەن قاتار، «ەۆروحيم» الەمدىك نارىقتا جوعارى سۇرانىسقا يە پرەميۋم كلاستى ونىمدەر وندىرەدى»، - دەيدى قاراجانوۆ.

زامير قاراجانوۆ ءبىزدىڭ مەملەكەت ۆاليۋتالىق كىرىستىڭ شىعىنىن ازايتا الادى دەپ سانايدى: 2022 جىلى تىڭايتقىش 261 ميلليون دوللارعا يمپورتتالادى، ەكسپورت تەك 200 ميلليون دوللار. بۇل وزگەرۋى مۇمكىن. بۇعان قوسا، كۇكىرت قىشقىلى زاۋىتىنىڭ ءوندىرىسى مىندەتتى تۇردە سۇرانىسقا يە بولادى، ويتكەنى 2023 جىلى «قازاتومونەركاسىپ» كۇكىرت قىشقىلىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنە بايلانىستى ۋران ءوندىرىسىن ازايتۋعا ءماجبۇر بولدى.

«ەۆروحيم»-الەمدەگى ازوت، فوسفات جانە كالي تىڭايتقىشتارىن وندىرەتىن الەمدەگى بەس ەلدىڭ ءبىرى. ول ونىمدەرىن 100-دەن استام ەلگە جونەلتەدى. سوڭعى بەس جىلدا كومپانيا رەسەيلىك اۋىل شارۋاشىلىعىنا 13 ميلليون توننادان استام تىڭايتقىش جەتكىزدى. ەندى ءوندىرىس بازاسىن كەڭەيتە وتىرىپ، ول جەتكىزىلىمدەردى كوبەيتۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار، كاسىپورىندا اشىلاتىن 2400-دەن استام جۇمىس ورنىندا جەرگىلىكتى تۇرعىندار جۇمىس ىستەي الادى.

Abai.kz