قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ VI كونسۋلتاتيۆتىك كەزدەسۋى ءوتتى. بۇل تۋرالى اقوردا حابارلادى.

قازاقستان پرەزيدەنتى وسى ۋاقىتقا دەيىن وتكەن كونسۋلتاتيۆتىك كەزدەسۋلەردىڭ ناتيجەسى ايماقتىق ىنتىماقتاستىققا جۇيەلى، جان-جاقتى ءارى، ەڭ باستىسى، سەنىمدى سيپات بەرىپ، بۇرىن-سوڭدى بولماعان دەڭگەيگە شىعارعانىن ايتتى.

– بىرلەسكەن كۇش-جىگەردىڭ ارقاسىندا جىلدار بويى قوردالانعان ماسەلەلەر شەشىلىپ جاتىر. ايماقتىڭ تۇراقتىلىعى مەن قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كەشەندى شارالار قابىلدانۋدا. شەكارا، سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ، ميگراتسيا ماسەلەلەرى جوسپارلى تۇردە رەتتەلىپ، ءوزارا ساۋداداعى كوپتەگەن كەدەرگىلەر جويىلدى. شەكاراداعى وتكىزۋ پۋنكتتەرى جاڭعىرتىلىپ جاتىر. كولىك قاتىناسىنىڭ مۇمكىندىكتەرى كەڭەيىپ، جاڭا باعىتتار اشىلۋدا. ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق ىقپالداستىق قارقىندى دامىپ كەلەدى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىس مازمۇندىق تۇرعىدان تولىقتىرىلۋدا. مەملەكەت باسشىسى مادەنيەت كۇندەرى، قولونەر شەبەرلەرىنىڭ كورمەسى، ۇلتتىق تاعام فەستيۆالدەرى، جاستار فورۋمدارى مەن باسقا دا ءىس-شارالار تۇراقتى تۇردە وتكىزىلىپ كەلە جاتقانىنا نازار اۋداردى.

– وتكەن جىلدار ىشىندە كونسۋلتاتيۆتىك كەزدەسۋلەر ايماقتىڭ حالىقارالىق سۋبەكتىلىگى مەن بىرلىگىن تانىتاتىن، سونداي-اق قازىرگى سىن-قاتەرلەرگە توتەپ بەرۋگە دايىندىعىن كورسەتەتىن ءتيىمدى الاڭعا اينالعانىن سەنىمدى تۇردە ايتا الامىن. ورتالىق ازيا قاشاندا بىرەگەي وركەنيەتتەر توعىسقان ايماق بولعان. ونىڭ جالپى الەمدىك پروگرەستە اتقاراتىن ءرولى زور. بۇگىندە ورتاق تاريحىمىز بەن حالىقتارىمىزدىڭ دۇنيەتانىمىنىڭ ۇقساستىعىنا ارقا سۇيەپ، ورتالىق ازيانىڭ جاڭا كەلبەتىن قالىپتاستىرامىز. ونى كەلەشەككە ۇمتىلاتىن ءارى مول مۇمكىندىكتەر مەكەنى رەتىندە تانىتامىز. بۇل سامميت وسى جولداعى ماڭىزدى بەلەسكە اينالاتىنىنا سەنىمدىمىن، – دەدى پرەزيدەنت.

قاسىم-جومارت توقاەۆ مەملەكەتتەر باسشىلارى ايماقتىق ىنتىماقتاستىقتى، سونىڭ ىشىندە كونسۋلتاتيۆتىك كەزدەسۋلەر فورماتىن دامىتۋ ءۇشىن بارىنشا كۇش-جىگەر جۇمساپ وتىرعانىن جەتكىزدى.

قازاقستاننىڭ توراعالىعى اياسىندا قاۋىپسىزدىك پەن ەكونوميكالىق سەرىكتەستىكتى نىعايتۋعا، قوعامداعى ايەلدەردىڭ ءرولىن كۇشەيتۋگە، ساراپتامالىق تۇرعىدان ىقپالداستىقتى كەڭەيتۋگە باعىتتالعان كوپتەگەن بىرلەسكەن ءىس-شارا ۇيىمداستىرىلدى.

– وسى جيىندا 2027 جىلعا دەيىنگى ايماقتىق ىنتىماقتاستى دامىتۋدىڭ جول كارتاسى بەكىتىلەدى. بۇل ءوزارا ىقپالداستىق تەتىكتەرىن جەتىلدىرۋ تۇرعىسىنان ايتۋلى وقيعا بولماق. اتالعان قۇجات ۇكىمەتتەردىڭ ۇيلەسىمدى جۇمىسىن جەتىلدىرەدى جانە وسى الاڭدا ۇسىنىلعان باستامالاردىڭ ورىندالۋ بارىسىنا باقىلاۋدى كۇشەيتەدى. بۇعان قوسا «ورتالىق ازيا – 2040» وڭىرلىك كووپەراتسياسىن دامىتۋعا باعىتتالعان تاعى ءبىر ماڭىزدى قۇجاتقا قول قويىلادى. وسى جانە وزگە دە شارالار حالىقتارىمىزدىڭ يگىلىگى جولىنداعى جان-جاقتى ايماقتىق ىقپالداستىققا ءبارىمىزدىڭ بەيىلدى ەكەنىمىزدى كورسەتەدى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ قازىرگىدەي كۇردەلى گەوساياسي جانە ەكونوميكالىق جاعدايدا ايماقتاعى ىنتىماقتاستىقتىڭ جوعارى دامۋ قارقىنىن ساقتاۋ وتە ماڭىزدى دەپ سانايدى. وسى ورايدا مەملەكەت باسشىسى ورتالىق ازيانىڭ وركەندەۋىنە ىقپال ەتەتىن بىرقاتار وزەكتى مىندەتكە توقتالدى.

– بۇگىنگى تاڭدا حالىقارالىق قاتىناستار جۇيەسىنىڭ ىرگەلى نەگىزدەرى وزگەرىسكە ۇشىراعانىن بايقاپ وتىرمىز. بۇل – قاۋىپتى قۇبىلىس. مۇنداي جاعدايدا ايماقتاعى بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ەڭ باستى مىندەت ەكەنى ەستەن شىقپاۋعا ءتيىس. قازىرگى سىن-قاتەرلەردى تەك ساياسي ديالوگ پەن مەملەكەتتەرىمىز اراسىندا ءوزارا سەنىم شارالارىن نىعايتۋ ارقىلى ەڭسەرۋگە بولاتىنى انىق. وسى رەتتە سوڭعى جىلدارى ءبىر-بىرىمىزگە جاساعان ساپارلارىمىز ناتيجەلى بولدى. بۇل ەلدەرىمىزدىڭ دوستىققا، تاتۋ كورشىلىك قارىم-قاتىناسقا جانە وداقتاستىققا نەگىزدەلگەن وڭىرلىك ىنتىماقتاستىعىنىڭ دەڭگەيى جوعارى ەكەنىن بىلدىرەدى. الايدا وڭىرلىك كووپەراتسيا اياسىندا سىرتقى سەرىكتەستەرمەن جان-جاقتى بايلانىستى جوسپارلى تۇردە كۇشەيتۋ ماڭىزدى. الەمنىڭ جەتەكشى ەلدەرىنىڭ «ورتالىق ازيا پليۋس» فورماتىنا قىزىعۋشىلىق تانىتۋى – وسىنىڭ ايعاعى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ پرەزيدەنتتەردى ورتالىق ازيانى قاۋىپسىز، ىنتىماعى جاراسقان ءارى وركەندەگەن كەڭىستىك رەتىندە ساقتاۋ ءۇشىن بارىنشا كۇش-جىگەر جۇمساۋعا شاقىردى.

پرەزيدەنت اتاعان تاعى ءبىر ماڭىزدى مىندەت – جان-جاقتى ىقپالداستىقتىڭ بەرىك ەكونوميكالىق بازاسىن قالىپتاستىرۋ. سوڭعى جىلدارى بۇل باعىتتا ەلەۋلى ناتيجەگە قول جەتكىزىلدى. ءوڭىر ىشىندەگى ساۋدا كولەمى بىرتىندەپ ۇلعايىپ كەلەدى. بۇل كورسەتكىش 11 ميلليارد دوللارعا جەتتى. مەملەكەت باسشىسى تاۋار اينالىمىن ارتتىرۋ جانە ونى 15 ميلليارد دوللارعا جەتكىزۋ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– ەلدەرىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋعا بىرلەسكەن ءىرى ينفراقۇرىلىم جانە كولىك جوبالارى تىڭ سەرپىن بەرەر ەدى. ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتىڭ مۇنداي وڭ مىسالدارى ايماعىمىزدا قازىردىڭ وزىندە دە بار. ماسەلەن، قىرعىزستانداعى قامباراتا 1-گەس-ءىن، تاجىكستانداعى روگۋن گەس-ءىن، قازاقستان، وزبەكستان جانە تاجىكستاننىڭ گاز جوبالارىن، جاڭا كولىك دالىزدەرىنىڭ قۇرىلىسىن، سونداي-اق باسقا دا ماڭىزدى جوبالاردى اتاۋعا بولادى. بۇدان بولەك شەكارا ماڭى اۋداندارىندا ساۋدا-لوگيستيكا جەلىلەرى مەن ونەركاسىپ حابتارىن دامىتۋ ماڭىزدى. اۋىل شارۋاشىلىعى، لوگيستيكا، توقىما جانە حيميا ونەركاسىبى، قۇرىلىس سەكىلدى پەرسپەكتيۆتى سالالاردا جاڭا كەلىسىمدەر جاساپ، جان-جاقتى سەرىكتەستىگىمىزدى نىعايتۋ قاجەت، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

Abai.kz