قۇباش ساعيدوللاۇلى. تازشا بالانىڭ قىرىق وتىرىگى
ەرتەدە ءبىر حان ناۋرىز مەيرامىندا حالقىنا جار سالىپ: «كىمدە-كىم الدىما كەلىپ مۇدىرمەي، وتىرىك اڭگىمە قۇراستىرىپ ايتىپ وتسە، سول ادامعا قىزىمدى بەرىپ، كۇيەۋ قىلامىن، ءتىپتى ءۋازىر دە ەتەمىن. بىراق ءبىر سەرتىم بار: اڭگىمەسىنىڭ ىشىنە ءبىر اۋىز شىن ءسوز قوسىلسا، دارعا تارتقىزامىن!» دەپتى. الايدا حاننىڭ قىزىن الىپ، كۇيەۋ بولۋعا دامەلەنگەندەر وتىرىگىن كەلىستىرە الماي دارعا تارتىلىپ جاتادى. ەلدىڭ ەڭ سوڭىنان ءبىر تازشا كىرىپ كەلىپ، ءيىلىپ ءتاجىم ەتىپ، سويلەۋگە رۇقسات سۇراعانمەن حان باسىندا «جارقىنىم، ولۋگە اسىققان نە قىلعان بالاسىڭ؟ ءتىلىمدى ال دا، قايتا عوي!» دەپ كەلىسپەيدى. بىراق تاۋەلسىزدىكتىڭ قۇرداسى تازشا بالا «ارىسى تاس ءداۋىرى، بەرىسى ساق، عۇن كەزىندەگى 5 مىڭ جىلدىق تاريحىمداعى قىرىق تريلليون وتىرىگىمنەن تەك سيىر جىلعىسىن بايان ەتەيىن» دەپ اڭگىمەسىنە كىرىسىپتى. سونىمەن بۇگىنگى تازشا بالانىڭ اڭگىمەسىنە قۇلاق تۇرىڭىزدەر:
ەرتەدە ءبىر حان ناۋرىز مەيرامىندا حالقىنا جار سالىپ: «كىمدە-كىم الدىما كەلىپ مۇدىرمەي، وتىرىك اڭگىمە قۇراستىرىپ ايتىپ وتسە، سول ادامعا قىزىمدى بەرىپ، كۇيەۋ قىلامىن، ءتىپتى ءۋازىر دە ەتەمىن. بىراق ءبىر سەرتىم بار: اڭگىمەسىنىڭ ىشىنە ءبىر اۋىز شىن ءسوز قوسىلسا، دارعا تارتقىزامىن!» دەپتى. الايدا حاننىڭ قىزىن الىپ، كۇيەۋ بولۋعا دامەلەنگەندەر وتىرىگىن كەلىستىرە الماي دارعا تارتىلىپ جاتادى. ەلدىڭ ەڭ سوڭىنان ءبىر تازشا كىرىپ كەلىپ، ءيىلىپ ءتاجىم ەتىپ، سويلەۋگە رۇقسات سۇراعانمەن حان باسىندا «جارقىنىم، ولۋگە اسىققان نە قىلعان بالاسىڭ؟ ءتىلىمدى ال دا، قايتا عوي!» دەپ كەلىسپەيدى. بىراق تاۋەلسىزدىكتىڭ قۇرداسى تازشا بالا «ارىسى تاس ءداۋىرى، بەرىسى ساق، عۇن كەزىندەگى 5 مىڭ جىلدىق تاريحىمداعى قىرىق تريلليون وتىرىگىمنەن تەك سيىر جىلعىسىن بايان ەتەيىن» دەپ اڭگىمەسىنە كىرىسىپتى. سونىمەن بۇگىنگى تازشا بالانىڭ اڭگىمەسىنە قۇلاق تۇرىڭىزدەر:
- تىشقان جىلىنان سيىر جىلىنا اۋىسقان ۋاقىتتا ەل ارالاپ ءجۇرىپ ۇلتتىق ساناقتان ءبىر تيىنى ۇرلانباعان قازاقتىڭ جەر-دۇنيە حالقىنىڭ سانىنان مىڭ ەسە كوپ بولىپ، الەمدە جەمقورلىقتان ادا جەرۇيىق ورناتقانىن كوردىم. سونىڭ الدىندا عانا داعدارىسقا ۇشىراعان بۇكىل الەمدى ءبىر تەڭگەمەن قۇتقارىپ قالىپ ەدىم، سودان كەيىن-اق دوللار ۇمىتىلىپ ءتول تەڭگەمىز ەلباسى كوتەرىپ جۇرگەن عالامدىق ورتاق ۆاليۋتاعا اينالىپ شىعا كەلدى. ارينە، بۇل مەنىڭ «داعدارىستان شىعۋدىڭ كىلتى» جانە «بەسىنشى جول» يدەيالارىمنىڭ نەگىزىندە ىسكە استى. مىڭ جىل بۇرىن حابارلانعان دەۆالۆاتسيا سالدارىنان دوللاردىڭ قۇنى ءتۇسىپ، ينفلياتسيا دەگەندى ەستىمەي كەتتىك. ءنول پايىزبەن نەسيە بەرەتىن بانكتەردى حالىق مەنسىنبەي قالدى. ۇلەسكەرلەردىڭ تيىن-تەبەنىنىڭ ارقاسىندا نيۋ-يورك سياقتى مىڭ مەگاپوليس سالىپ تاستاپ، ونىڭ راحاتىن ولاردىڭ جەتىنشى اتاسىنان جەتپىسىنشى ۇرپاعىنا دەيىن كورىپ جاتىر ەكەن. و، توبا، قازاقستاننىڭ ءبىر شەتىنەن ەكىنشى شەتىنە دەيىن شارلاعاندا پاتەر جالداماق تۇگىلى، ءۇيى جوق ءبىر قازاق كوزگە شالىنبادى. ەلباسىمەن بىرگە ءۇندىستانعا، گەرمانياعا، رەسەيگە، ءباا-گە، فينلياندياعا، قىتايعا، ازىربايجانعا، ءتۇركياعا، يوردانياعا، يتالياعا، ۆاتيكانعا، بەلارۋسقا جانە تۇركىمەنستانعا بارعانىمدا سول ەل پرەزيدەنتتەرى بىزبەن حالىقارالىق ديپلوماتيالىق ەتيكاعا اينالعان قازاقتىڭ ۇلتتىق داستۇرىمەن قارسى الدى. ولاردىڭ مىنگەن «ليمۋزيندەرى» دە ءبىزدىڭ وتاندىق ءونىم بولىپ شىقتى. ول ول ما، الەمدە قازاقشا بىلمەيتىن قازاق تۇگىلى، احمەت ياساۋي، ءجۇسىپ بالاساعۇني، بۇقار جىراۋ، ماحامبەت، اباي، شاكارىم، مۇقاعالي ولەڭ-جىرلارىن جاتقا بىلمەيتىن ۇلت قالماپتى. ءپالى، باسقا دىنگە كىرگەن، وزگە ۇلتقا تۇرمىسقا شىققان، شەتەلگە بالاسىن ساتقان ءبىر قازاقتى ەمگە تاپپايسىز. حالىق قالاۋلىلارى شەتەلگە بالا ساتۋ بىلاي تۇرسىن، شەتەلدەن قازاق بالالارىن ساتىپ الۋ تۋرالى زاڭ قابىلداعاندا «ۇلتتىڭ قامىن ونشا ويلاماي جۇرسىزدەر» دەپ كەيىدىم. اعىلشىن، ورىس تىلدەرىنىڭ ارحايزمگە اينالىپ كەتكەنى سونشالىقتى، عالامتوردىڭ ءبارى كۇلتەگىن ەسكەرتكىشىندەگى ويماق (رۋنا) جازۋىنسىز جۇمىس ىستەمەيدى ەكەن. الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر سەزىنە كەلگەن ءدىنباسىلار ءوز ەلدەرىن قازاقتاندىرۋعا، قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋگە قايتا اتتانىپ كەتتى. ايتسەدە، ەقىۇ-نىڭ شتاب-پاتەرى استاناعا كوشىپ، قازاق ءتىلى بۇۇ مەن ەقىۇ-داعى باستى رەسمي تىلگە اينالىپ جاتقانىنا كوڭىلى تولمايتىن اعايىن كوپ ارامىزدا.
«قازاقتىڭ مىڭ كۇيى» مەن «قازاقتىڭ مىڭ ءانى» الەمگە تانىلىپ، اتىشۋلى روببي ۋيليامس، دجاستين تيمبەرلەيك، ەنريكە يگلەسياس، بريتني سپيرستەرىڭىز جۇمىسسىز قالىپتى. ايتەۋىر، قازاقتىڭ تويلارىندا ەمينەم «قارا جورعا» ءبيىن بيلەپ، شاكيرا «ياپۋرايدى» شىرقاپ ناپاعا تاۋىپ، كۇن كورىپ ءجۇر ەكەن. ەۆروۆيدەنيە ءشامشى قالداياقوۆ فەستيۆالىنىڭ كولەڭكەسىندە قالسا، ايگىلى لا سكالاڭىز باسەكەگە قابىلەتتى بولۋدان قالىپ ونىڭ ورنىن يۋنەسكو كولەمىندە 100 جىلدىعى تويلانعان عاريفوللا قۇرمانعاليەۆ اتىنداعى بايقاۋ باسقان ەكەن. بۇكىل الەمنىڭ ازۋىن ايعا بىلەگەن اقىندارى ءۇشىن اتاقتى مۇقاعالي ماقاتاەۆ اتىنداعى بايگە قول جەتپەس شىڭ. اتى الىسقا كەتكەن قازاق كينولارى «وسكاردى» ولقىسىنسا، مۋلفيلمدەرىمىز «ۋولت ديسنەي» انيماتسيالىق ونىمدەرىن نارىقتان ىعىستىردى. جازۋشى-عالىمدارىمىز «نوبەل» سىيلىعىن شاپپاي بەرمەن الىپ ءجۇر. بۇكىل الەمدەگى بۇلدىرشىندەر «ورمەكشى-ادام» مەن «شرەكتەن» مىڭ ەسە تانىمال بولعاندىقتان ماعان، تازشا بالاعا ەلىكتەپ وسەدى.
كوك تيىن شىعىنسىز، مەرزىمىنەن 20 جىل بۇرىن سالىنعان الماتىنىڭ مەتروسىمەن ءارى-بەرى كەزىپ ءجۇرىپ باياعى حراپۋنوۆتىڭ تىعىپ قويعان قازىناسىن تاۋىپ حالىققا تاراتىپ ەدىم، حالقىمىز تايلى-تاياعىمەن قالماي ميللياردەر اتانىپ «فوربس» جۋرنالىنا كىرىپ كەتكەن كەزدە باياعى ءتورت-بەس ميللياردەرىمىز كوشە سىپىرىپ كوپ ىشىنەن كورىنبەي قالدى.
ءاز ناۋرىزدىڭ قۇرمەتىنە ءدال وسى ايدا وليمپيادالىق ويىندار تىزىمىنە ەنگەن قازاقشا كۇرەس، كوكپار، توعىزقۇمالاق ويىندارى بويىنشا وليمپيادالىق ويىندار ۇيىمداستىرىلاتىن بولدى. ايتپاقشى، قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك افريكاداعى فۋتبول چەمپيوناتىندا توپ جارعانى ءوز الدىنا، بىرگە وقىعان رونالدۋ مەن بەكحەمنىڭ «قايرات» فۋتبول كلۋبىنا كىرگىز» دەپ ەتەگى جاسقا تولعاندا ارال تەڭىزىنىڭ ارناسى قالپىنا كەلدى-اۋ.
ەلباسىنىڭ جولداۋى بويىنشا «100 مەكتەپ، 100 اۋرۋحانا» جوباسىن ۇكىمەتىمىز الدەقاشان اياقتاپ، ورىنداپ قويعاندىقتان «قازاقستان-2030» ستراتەگياسى قايتا قارالىپ جاتقانىن ەستىپ قۋاندىم. شەتەلدىك عارىشكەرلەر باسقا گالاكتيكالارعى ساياحاتتاۋعا جانە كۇنگە توڭازىپ قايتۋعا
بايقوڭىرداعى قازاقتاردان تاجىريبە ۇيرەنۋگە كەلىپ جۇرگەنىنە 100 عاسىر تولعانى انىق. الگى «قازسات-1» جاساندى سەرىگىمىزدى تەمىرقازىقتىڭ ار جاعىنان، شولپاننىڭ بەر جاعىنان تاۋىپ العانىم ءۇشىن 4 دۇركىن «ەڭبەك ەرى» دەگەن اتاق بەردى.
رەسەيدى كەدەندىك وداعىمىزعا كىرگىزگەلى بەرى ماسكەۋ ءۇشىن استانانىڭ ايتقانى زاڭعا اينالىپ، تاۋاردى سۋ تەگىنگە الاتىن بولدىق. كەدەندىك وداعى تۇگىل، الەمدىك نارىقتى اتىشۋلى «Made in Kazakhstan» ماركالى تاۋارلارىمىز جاۋلاپ الىپ، اقش، جاپونيا، گەرمانيا ەلدەرى 2030 جىلى يننوۆاتسيالىق-يندۋستريالدى دامۋدا قازاقستاندى قۋىپ جەتۋ ستراتەگياسىن قابىلداپ جاتىر. الەمنىڭ نانوتەحنولوگياعا ءتىسى باتپاي جاتقاندا قازاق عالىمدارى پيكوتەحنولوگيانىڭ ءتۇبىن تەسىپتى.
وسىنىڭ ءبارىن ەش مۇدىرمەستەن زۋلاتقانىمدا حان رازى بولىپ قىزىن بەرىپ، وزىنە ءۋازىر ەتىپ، سونىڭ قۇرمەتىنە بۇدان بىلاي ناۋرىز مەيرامىن بۇۇ شەڭبەرىندە تويلاۋدى ۇيعاردى، - دەپ تازشاەكەڭ اڭگىمەسىن اياقتادى.