قر پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزىنىڭ حالىققا جولداۋىن «نۇر وتان» پارتياسى ساياسي كەڭەسىنىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا جولداعانى قر كونستيتۋتسياسىنا قايشى دەگەن پىكىر جازعان ەدىم. ءبىر باۋىرىمىز «ول جازعانىڭ دۇرىس ەمەس، كونستيتۋتسيادا پرەزيدەنتتىڭ بەلگىلى ءبىر جەردە عانا جولداۋ ارنايتىندىعى ناقتى بەلگىلەنبەگەن» دەدى. ەندى ءبىر ازامات «پرەزيدەنت قاي كەزدە، قاي جەردە، قاي ۋاقىتتا جولداۋ جولدايمىن دەسە ەرىكتى. مەن ەشقانداي زاڭ بۇزۋشىلىق كورىپ تۇرعان جوقپىن» دەدى. ولاي بولسا، ناقتى تالقىلاپ كورەيىك. قر كونستيتۋتسياسىنىڭ 5-بابىنىڭ 2-تارماعىندا «قوعامدىق بىرلەستىكتەر زاڭ الدىندا بىردەي. قوعامدىق بىرلەستىكتەر ىسىنە مەملەكەتتىڭ جانە مەملەكەت ىسىنە قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ زاڭسىز ارالاسۋىنا، قوعامدىق بىرلەستىكتەرگە مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قىزمەتىن جۇكتەۋگە جول بەرىلمەيدى» دەپ جازىلىپ تۇر.
بىرىنشىدەن،ساياسي پارتيا دا قوعامدىق ۇيىم. «قوعامدىق بىرلەستىكتەر زاڭ الدىندا بىردەي». دەمەك، بۇل جەردە پرەزيدەنتتىڭ بەلگىلى ءبىر پارتيانىڭ جەتەكشىسى بولۋىنىڭ ءوزى بارلىق پارتيالاردىڭ تەڭ قۇقىقتىعىن قامتاماسىز ەتپەيدى. ەكىنشىدەن، «قوعامدىق بىرلەستىكتەر ىسىنە مەملەكەتتىڭ جانە مەملەكەت ىسىنە قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ زاڭسىز ارالاسۋىنا جول بەرىلمەيدى» دەپ تۇر. كونستيتۋتسيانىڭ 40-بابى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى - مەملەكەتتىڭ باسشىسى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ بەلگىلى ءبىر پارتيانىڭ باسشىسى قىزمەتىن اتقارۋى قوعامدىق بىرلەستىك ىسىنە مەملەكەتتىڭ ارالاسۋى بولىپ سانالادى. ۇشىنشىدەن، نۇرسۇلتان نازارباەۆ «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ساياسي كەڭەسىنىڭ جالپى جينالىسىنا، ياعني پارتيانىڭ ىشكى جۇمىسىنا مەملەكەت باسشىسى – پرەزيدەنت رەتىندە قاتىسۋعا ءتيىس ەمەس. پارتيانىڭ ىشكى ءتارتىبىن رەتتەيتىن جيىنعا پرەزيدەنت رەتىندە قاتىسۋى قر كونستيتۋتسياسىنىڭ 5-بابىنا قايشى كەلەدى. ال ەگەر، نۇرسۇلتان نازارباەۆ «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ساياسي كەڭەسىنىڭ جالپى جينالىسىنا ونىڭ توراعاسى رەتىندە قاتىسقان بولسا، وندا حالىققا جولداۋدى سول جينالىستا جاساماۋى كەرەك ەدى. پارتيانىڭ ىشكى ءتارتىبىن رەتتەيتىن جيىندا حالىققا جولداۋ ارناۋى كونستيتۋتسيانىڭ 44-بابىنا قايشى. سەبەبى، ول باپتا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قازاقستان حالقىنا ەلدەگى جاعداي مەن رەسپۋبليكانىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى جىل سايىن جولداۋ ارنايدى» دەپ جازىلىپ تۇر. بۇدان شىعاتىن قورىتىندى: كونستيتۋتسيانى وزگەرتىپ، «پرەزيدەنت ءوزىنىڭ مەملەكەت باسقارۋ قىزمەتىن اتقارۋ ۋاقىتىندا قانداي دا ءبىر پارتيا جەتەكشىسى دە بولا الادى» دەگەن ءسوز قوسۋ كەرەك. نە بولماسا، پرەزيدەنت «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ باسشىلىعىنان باس تارتۋى ءتيىس.

ماقسات ءىلياسۇلى،
زاڭگەر، قازاق ۇلتتىق كەڭەسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى
Abai.kz