استانا قالاسىندا كيىك پەن مالدىڭ قىرىلۋ سەبەبىن انىقتاۋدى ماقسات ەتكەن «شىندىق ەكسپەديتسياسى» ءوزىنىڭ توعىز كۇنگە سوزىلعان جۇمىسىن قورىتىندىلايدى.

جيىندا «شىندىق ەكسپەديتسياسىنىڭ» مۇشەلەرى ارنايى تۇسىرىلگەن ۆيدەو، فوتو ماتەريالداردى ۇسىنىپ، كيىكتەردىڭ، مالدىڭ، اڭداردىڭ جاپپاي قىرىلۋ سەبەپتەرى تۋرالى ءوز ويلارىن ورتاعا سالىپ، جيناعان اقپاراتتارىمەن ءبولىستى.

ەكسپەديتسيا مۇشەلەرى ماقسات ءىلياسۇلى، ەدىل ماكەن، جەڭىس تىلەۋبايۇلى، نۇرلان جاباەۆ جانە اماندىق داۋلەتبەكۇلى ەكسپەديتسيا بارىسىندا بولعان قيىندىقتاردى ايتا كەلىپ، شىندىققا كوز جەتكىزۋدىڭ وڭاي بولماعانىنا توقتالدى.

«بيلىك وكىلدەرى شىندىقتى جاسىرىپ باقتى، جەرگىلىكتى حالىقتى بىزبەن كەزدەسپەۋگە ۇگىتتەپ، ءتىپتى قورقىتىپ وتىردى. جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى ەكسپەديتسيا مۇشەلەرىنە قىسىم جاسادى» دەپ مالىمدەگەن بەلسەندىلەر ءباسپاسوز ءماسليحاتى سوڭىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى-ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆقا، پرەمەر-مينيستر كارىم ماسىموۆكە، پارلامەنت سەناتىنىڭ توراعاسى قاسىمجومارت توقاەۆقا جانە پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى قابيدوللا جاقىپوۆقا ارنايى حات جولداپ، جەتى تالاپ قويدى. ونىڭ ىشىندە 150 مىڭ كيىكتىڭ، جۇزدەگەن مالدىڭ، اڭدار مەن قۇستاردىڭ جاپپاي قىرىلۋىنا كىنالى دەپ تاۋىپ، ەكولوگيا مەن قورشاعان ورتانى قورعاۋعا تىكەلەي جاۋاپتى قر ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ۆلاديمير شكولنيكتى، عارىش سالاسىنا تىكەلەي جاۋاپتى قر ينۆەستيتسيا جانە دامۋ ءمينيسترى اسەت يسەكەشەۆتى لاۋازىمدىق قىزمەتىنەن بوساتۋدى تالاپ ەتتى.

وزدەرىنىڭ تالاپ-ارىزدارىن بەلسەندىلەر «شىن ءسوز»  دەپ اتاپ، تومەندەگى ءماتىندى جاريا ەتتى. بۇل تالاپقا قول قويۋعا باسقا دا قوعامدىق ۇيىم باسشىلارىن شاقىردى. قول جيناۋ جالعاسۋدا.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى-ەلباسى

نۇرسۇلتان نازارباەۆقا

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى

كارىم ماسىموۆكە

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنت سەناتىنىڭ توراعاسى قاسىمجومارت توقاەۆقا

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى

قابيدوللا جاقىپوۆقا  

شىن ءسوز

«شىندىق ەكسپەديتسياسى» 2015-جىلدىڭ 17-26-ماۋسىمى ارالىعىندا اقمولا، قوستاناي، اقتوبە وبلىستارىنىڭ جەتى اۋدانىن ارالاپ، كيىك، مال، اڭدار مەن قۇستار قىرىلعان ايماقتا بولىپ، بارلىق ءمان-جايعا قانىق بولىپ قايتتى.

ەكسپەديتسيا قورىتىندىسى بويىنشا مىنانداي شىندىقتاردىڭ بەتى اشىلدى:

1. قازاقستان اۋماعىندا وسى جىلدىڭ 10- مامىرىنان باستاپ 134 مىڭ  كيىك قىرىلدى دەگەن رەسمي اقپارات تاراتىلعان ەدى;

الايدا قىرىلعان كيىكتەردىڭ شىنايى سانى  150 مىڭنان اسادى.

2. قر ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ مينيسترلىگىنىڭ اەروعارىش كوميتەتى جانە وعان قاراستى «عارىش-ەكولوگيا» مەكەمەسى باسشىلارى  قوستاناي جانە اقتوبە وبلىستارىنا پروتون زىمىرانىنىڭ بولشەكتەرى قۇلامايدى دەپ مالىمدەگەن ەدى;

شىندىعىندا، سوڭعى بەس جىل بويى قوستاناي وبلىسىنىڭ امانگەلدى، جانگەلدين اۋداندارىنىڭ، اقتوبە وبلىسىنىڭ ىرعىز اۋدانىنىڭ اۋماعىنا پروتون زىمىرانىنىڭ بولىكتەرى ۇدايى قۇلايتىنى دالەلدەندى.

3. وبلىستاردا ورىن العان مال شىعىنىنىڭ دا سانى تاراتىلعان رەسمي اقپاراتتا كورسەتىلگەن ساننان الدە قايدا كوپ ەكەنى انىقتالدى;

ماسەلەن، قوستاناي وبلىسى، جانگەلدين اۋدانىنداعى  «سىما-ك» شارۋا قوجالىعىندا كيىك قىرعىنى باستالعاننان كەيىن ون كۇن ىشىندە 67 باس مال قىرىلعانى، ونىمەن كورشىلەس «قازىمبەك» شارۋاشىلىعىنان 9 باس مال شىعىنىنىڭ بولعانى، اقتوبە وبلىسى، ايتەكە بي اۋدانىنا قاراستى «قۇمقۇدىق» سەرىكتەستىگىندە 35 جىلقىنىڭ ولگەنى انىقتالدى. بۇدان باسقا دا كوپتەگەن مال شىعىندارى تۋرالى اقپاراتتار راستالدى.

4. پروتون زىمىرانىنىڭ ۇشىرىلۋى، قۇلاۋى، رەسەي فەدەراتسياسى اسكەري پوليگوندارىنداعى ءتۇرلى سىناقتار قازاقستان حالقىنىڭ دەنساۋلىعىنا كەرى اسەر ەتىپ جاتقانى انىقتالدى. ەل اراسىندا ءتۇرلى ىسىك، قان تامىر، جۇرەك، تىنىس جولدارى اۋرۋلارىنىڭ ارتىپ وتىرعانى بەلگىلى بولدى;

5. پروتون زىمىرانى ۇشىرىلىپ، اسكەري سىناقتار بولعاننان كەيىن جەرگىلىكتى جەرلەردە اۋا-رايىنىڭ كۇرت وزگەرەتىنى انىقتالدى. بۇل ءوز كەزەگىندە جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ مال ءوسىرىپ، ەگىن ەگۋ جاعدايىنا كەرى اسەرىن تيگىزۋدە.

وسى اتالعان جاعدايلاردى ەسكەرە وتىرىپ:

1. «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىنان پروتون زىمىرانىن ۇشىرۋدى تەز ارادا مۇلدە توقتاتۋدى;

2. قازاقستان اۋماعىنداعى بارلىق اسكەري-جاتتىعۋ پوليگوندارىن جابۋدى;

3. وسىعان دەيىن پروتون زىمىرانىنىڭ بولشەكتەرى قۇلاعان، اسكەري سىناق جۇرگىزىلگەن  ايماقتارداعى تۇرعىنداردىڭ دەنساۋلىعىنا تولىقتاي تەكسەرۋ جۇرگىزۋدى جانە زارداپ شەككەندەرگە وتەماقى تاعايىنداۋدى;

4. پروتون زىمىرانىنىڭ ۇشىرىلۋىنان، اسكەري قارۋلار سىناۋدان قورشاعان ورتاعا كەلگەن زيان كولەمىن تولىقتاي انىقتاۋدى;

5. قر ەكولوگيالىق كودەكسىنە سايكەس رەسەي فەدەراتسياسىنان  پروتون زىمىرانىنىڭ ۇشىرىلۋىنان، اسكەري قارۋلار سىناۋدان ادام دەنساۋلىعىنا جانە قورشاعان ورتاعا تيگىزگەن زيانى مەن قاۋپىن انىقتاپ، باعالاپ، سوعان سايكەس وتەماقى كولەمىن انىقتاۋدى جانە ول وتەماقىنىڭ تەز ارادا تولەنۋىن تالاپ ەتۋدى ۇيىمداستىرۋدى;

6. 2013-جىلدىڭ 02-شىلدەسىندە «بايقوڭىر» عارىش ايلاعىندا  پروتون زىمىرانىنىڭ قۇلاۋىنان بولعان زارداپتار ءۇشىن وتەماقى رەتىندە رەسەي فەدەراتسياسى تولەۋگە مىندەتتەلگەن 90 ملن. دوللاردى تەز ارادا الىپ، كيىكتىڭ، مالدىڭ جاپپاي قارالۋ سەبەبىن انىقتاۋ مەن  زارداپ شەككەندەرگە وتەماقى رەتىندە بەرۋدى;

7. قىرىلعان 150 مىڭ كيىكتىڭ، جۇزدەگەن مالدىڭ، اڭدار مەن قۇستاردىڭ جاپپاي قارالعانى ءۇشىن ناقتى لاۋازىم يەلەرى جاۋاپقا تارتىلۋى ءتيىس.

  وسىعان وراي ەلىمىزدەگى ەكولوگيا مەن قورشاعان ورتانى قورعاۋعا تىكەلەي جاۋاپتى قر ەنەرگەتيكا ءمينيسترى ۆلاديمير شكولنيكتى، عارىش سالاسىنا تىكەلەي جاۋاپتى قر ينۆەستيتسيا جانە دامۋ ءمينيسترى اسەت يسەكەشەۆتى لاۋازىمدىق قىزمەتىنەن بوساتۋدى تالاپ ەتەمىز.

1.          «انتيگەپتيل» ازاماتتىق قوزعالىسى
2.          «جالپىۇلتتىق سوتسيال-دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ» استانا قالاسى بويىنشا فيليالى
3.         «ناعىز جەلتوقسان» قوعامدىق قورى
4.         «حالىق بىرلىگى» قوعامدىق بىرلەستىگى
5.         «حالىقتىق اليانس» ازاماتتىق قوزعالىسى
6.         «ادام قۇقىقتارى مەن باستاندىقتارىن قورعاۋ» قوعامدىق قورى
7.         «قازاق ەلى» قوعامدىق بىرلەستىگى
8.        «جەمقورلىققا قارسى حالىقتىق كوميتەتى»

Abai.kz