بۇگىن، 27 قازان كۇنى قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ الماتى وبلىسى تالعار اۋدانىنداعى «تالحيز» ورتا عاسىرلىق قالاشىعىنىڭ ساقتالۋى ماسەلەلەرى بويىنشا كوشپەلى كەڭەسس وتكىزدى. 

بۇگىنگى تاڭدا مادەني مۇرا نىسانىن ساقتاپ قالۋدىڭ وزەكتىلىگى وتە ماڭىزدى سانالادى. ەسكە سالا كەتەيىك، 2014 جىلدان بەرى قاراي تاريحي نىسان حالىقارالىق مارتەبەگە يە، ونى پايدالانۋ، قورعاۋ، ساقتاۋ جانە باسقارۋدا 1994 جىلى قازاقستان راتيفيكاتسيالاعان حالىقارالىق كەلىسىم - الەمدىك مادەني جانە تابيعي مۇرالاردى قورعاۋ جونىندەگى كونۆەنتسيانىڭ تارتىبى مەن نورماسى قولدانىلادى.

كەڭەس بارىسىندا ۆيتسە-پرەمەر اتاپ وتكەندەي، وسىناۋ كونۆەنتسيانى راتيفيكاتسيالاۋ وسى مۇرانى قورعاۋ، ساقتاۋ، قايتا قالپىنا كەلتىرۋ جانە ناسيحاتتاۋ ءۇشىن قۇقىقتىق، عىلىمي، تەحنيكالىق، اكىمشىلىك جانە قارجىلىق شارالاردى قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا ايتارلىقتاي جاۋاپكەرشىلىك پەن مىندەتتەمەلەردى جۇكتەيدى. الايدا، تالحيز قالاشىعى جاعدايىندا جوعارىدا اتالعان ميسسيانى ورىنداۋدا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ الدىن-الا كەلىسىلمەگەن ءىس-قيمىلى نىساندى الەمدىك مۇرا تىزىمىنەن الىپ تاستاۋعا سەبەپ بولماق.  

«بۇل ورايدا، تاريحي نىساننىڭ يۋنەسكو-نىڭ الەمدىك مادەني مۇرا تىزىمىندە قالۋى جانە تەرەڭ ارحەولوگيالىق زەرتتەۋگە بەرىك نەگىز قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ناقتى شارالار قابىلداۋ قاجەت. سوندىقتان، الداعى تاجىريبەلىك ىس-قيمىلداردى ورىنداۋدا ناقتى ناتيجەلەردى ءبىلۋ ءۇشىن عىلىمي-بارلاۋ زەرتتەۋلەردەن تۇراتىن كەشەندى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋىمىز قاجەت» – دەدى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ. 

كەڭەس قورىتىندىسى بويىنشا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارىمەن كەلەسى شەشىمدەر قابىلدانىپ، ناقتى تاپسىرمالار بەرىلدى: - بىرىنشىدەن، تالعار (تالحيز) قالاشىعىنىڭ ماڭىنداعى بارلىق قۇرىلىس جۇمىستارى توقتاتىلسىن; ەكىنشىدەن، الماتى وبلىسىنىڭ اكىمدىگى قورعاۋ ايماعىنان تىس جاڭا اينالما جول قۇرىلىسىن جوبالاسىن جانە جۇرگىزسىن; ۇشىنشىدەن، جەرگىلىكتى جەردىڭ بەدەرىن قالپىنا كەلتىرسىن، اتاپ ايتقاندا، جول توسەمىن سالۋ ءۇشىن قازىلعان ارىقتاردى توپىراقپەن جاپسىن; تورتىنشىدەن، قورعالعان ايماقتىڭ اينالاسىنا قورشاۋ ورناتسىن، سونداي-اق، عيماراتتىڭ قاۋىپسىزدىگىن جان-جاقتى قامتاماسىز ەتسىن، ونىڭ ىشىندە جەر استى سۋلارىنان قورعاۋ، ەسكەرتكىش ماڭىنداعى ارىقتاردى قۇرعاتسىن; بەسىنشىدەن، اكىمدىك قوسىمشا ارحەولوگيالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ ءۇشىن وبلىس بيۋدجەتىنەن قارجى ءبولسىن; التىنشىدان، مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى يۋنەسكو جانە يسەسكو ىستەرى جونىندەگى قر ۇلتتىق كوميسسياسىمەن بىرلەسىپ تاريحي-مادەني مۇرا ماسەلەلەرى بويىنشا ءتيىمدى جوسپارلاۋ جانە باسقارۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا قر زاڭناماسىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋ جونىندە ۇسىنىستار ازىرلەسىن. 

ايتا كەتەيىك، الداعى ايدا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ ورىن العان جاعدايدى شەشۋ ماقساتىن قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ورگاندارى تاراپىنان ءتيىستى شارالار جۇرگىزىلىپ جاتقاندىعى جونىندە يۋنەسكو-نىڭ باس ديرەكتورى يرينا بوكوۆامەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزەدى.  

ەسكە سالا كەتەيىك، تالحيز قالاشىعى قازىرگى قازاقستان، قىرعىزستان جانە قىتاي اۋماعىندا ورنالاسقان ۇلى جىبەك جولى بويىنداعى ورتا عاسىرلىق 33 قالاشىقتىڭ ءبىرى سانالادى. 2014 جىلى تالحيز يۋنەسكو-نىڭ الەمدىك مۇرالار تىزىمىنە ەنگىزىلدى.

abai.kz