اقتوبەدە قاۋىپسىزدىك شارالارى كۇشەيتىلىپ جاتىر
وبلىستا «حالىقتى قاۋىپسىزدىكپەن قامتاماسىز ەتۋ» جوباسى باستاۋ الدى. ونى جۇزەگە اسىرۋعا 200-دەن استام ورتالىق جانە ايماقتىق مەملەكەتتىك ورگاندار مەن مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ ۇزدىك ماماندارى قاتىسۋدا، - دەپ حابارلايدى "ەگەمەن قازاقستان" گازەتىنىڭ ءتىلشىسى. دەلەگاتسيانى باس پروكۋرور جاقىپ اسانوۆ باسقارادى. بۇدان باسقا جۇمىس توبىنىڭ قۇرامىندا پرەزيدەنت اكىمشىلىگى ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باسشىسى ايدا بالاەۆا، باس پروكۋروردىڭ ورىنباسارى اندرەي كراۆچەنكو، ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ەرلان تۇرعىمباەۆ، تەرروريزمگە قارسى ورتالىعىنىڭ شتاب باستىعى مارات سايپولداەۆ، ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسە-ءمينيسترى ايدار اريفحانوۆ، ازاماتتىق قوعام جانە ءدىن ىستەرى ۆيتسە-ءمينيسترى مارات ءازىلحانوۆ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى سۆەتلانا جاقىپوۆا جانە ت.ب. بار.
جۇمىس توبى بۇل باعىتتاعى قادامىن وبلىستىق اكىمدىكتە ءوڭىر جۇرتشىلىعىمەن كەزدەسۋدەن باستادى. كەزدەسۋدى وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ قىسقاشا ءسوز سويلەپ اشتى. – ەلباسى تاپسىرماسى بويىنشا ءبىز ءوڭىردىڭ وزەكتى پروبلەمالارىن شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن جوبانى جۇزەگە اسىرۋدى باستادىق. جوبا تەك اقتوبە قالاسىندا عانا ەمەس، بارلىق اۋدانداردا جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى. بۇل باستامانىڭ ءبىزدىڭ وڭىردەگى تۇراقتىلىق پەن دامۋعا وڭ ىقپال ەتەتىنىنە سەنىمدىمىن. ورتالىق اتقارۋشى ورگاندار وكىلدەرى جەرگىلىكتى تۇرعىندارمەن كەزدەسىپ، مەملەكەتتىك باعدارلامالار اياسىندا اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستاردى جانە ولاردى جۇزەگە اسىرۋدا تۋىنداعان پروبلەمالاردى تالقىلايتىن بولادى، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ءوڭىر باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، وبلىستا ءتارتىپ بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا جۇمىس ىستەيدى، ونىڭ جۇمىسىنا پروكۋراتۋرا، ءىىد، ۇقكد جانە باسقا ورگانداردىڭ باسشىلارى قاتىسادى، توقسان سايىن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى قارالادى، ءتيىستى شارالار قابىلدانادى. ەگەر 2015 جىلى وبلىستا قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 6,1 ميلليارد تەڭگە قاراستىرىلسا، بيىل 6,4 ميلليارد تەڭگە بولىنگەن. بۇل ءوز كەزەگىندە قىلمىستىق جاعدايدىڭ جاقسارۋىنا ىقپال ەتكەن.
بەردىبەك ساپارباەۆ وڭىردەگى قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتىڭ تۇرعىنداردىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋىنا تاۋەلدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.تەك وتكەن جىلى عانا 10800 جاڭا جۇمىس ورنى اشىلعان. تۇرعىنداردى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋدىڭ كەشەندى جوسپارىمەن 17800 ادام قامتىلعان. قابىلدانعان شارالار جالپى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيىن 4,9 پايىز، جاستار جۇمىسسىزدىعىن 4 پايىزعا ازايتۋعا مۇمكىندىك بەردى.
سودان كەيىن ءسوز العان باس پروكۋرور جاقىپ اسانوۆ جۇمىس توبى جۇزەگە اسىراتىن ءىس-شارالاردىڭ نەگىزگى باعىتتارىنا تەرەڭىرەك توقتالدى. – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن، ءوڭىر باسشىسىنىڭ باستاماسى بويىنشا ەكى جۇزدەن استام مامان كەلدىك. توپ قۇرامىندا يمامدار، تەولوگتار، پسيحولوگتار، سوتسيولوگتار بار. ماقسات كەمشىلىك ىزدەۋ ەمەس، جەرگىلىكتى پروبلەمالاردى بىرلەسىپ شەشۋگە قول جەتكىزۋ. جالپى، جۇمىسىمىز جەتى باعىت بويىنشا، ياعني حالىق اراسىندا تۇسىنىك جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە، شاعىن كاسىپكەرلىكتى جاپپاي دامىتۋعا، الەۋمەتتىك پروبلەمالاردى شەشۋگە، ءدىني احۋالدى جاقسارتۋعا، اقپاراتتاندىرۋ جۇمىسىنا، قۇقىق قورعاۋ قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باسىمدىلىق بەرىلەدى. بۇل جۇمىستار ءبىر اي بويى جۇرگىزىلەدى. ارينە، بارلىق ماسەلەنى شەشىپ بەرۋ مۇمكىن ەمەس. دەگەنمەن، ءبىز وسى قادامدارىمىز ارقىلى جەرگىلىكتى ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ جولىن قالىپتاستىرۋعا باعىت ۇستاپ وتىرمىز. ونى كەيىن باسقا وڭىرلەردە قولدانساق پا دەگەن ويىمىز دا بار، – دەي كەلىپ، ەلىمىزدىڭ باس پروكۋرورى جينالعان جۇرتشىلىق نازارىن بىرنەشە ماڭىزدى ماسەلەلەرگە اۋداردى. ول الەمدىك داعدارىس جاعدايىندا دا پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ قىسقارماي، قايتا جىل سايىن كوتەرىلىپ وتىرعانىن ايتتى.
– داعدارىستان شىعۋدا ءبىر عانا مەملەكەتتىڭ شاراسى جەتكىلىكسىز. ءاربىر وتباسى، ءار ازامات ايانباي ەڭبەك ەتۋى كەرەك. ول ءۇشىن ءوز ءىسىن اشۋعا، تالماي ەڭبەك ەتۋگە داعدىلانۋ قاجەت. كاسىپكەرلىك ءالى دە دامىماي جاتىر. مەملەكەت مول مۇمكىندىكتەر بەرۋدە. ۇكىمەت تاراپىنان جاسالىپ جاتقان قولداۋ تەتىكتەرى ءتيىمدى پايدالانىلماۋدا. ءىستىڭ قيسىنىن كەلتىرىپ، ءار قازاقستاندىق تابىستى بولۋى ءۇشىن كۇرەسۋىمىز كەرەك. ءبىز بۇل جاعىن دا قاپەردە ۇستايتىن بولامىز، – دەدى ج.اسانوۆ ءسوز اراسىندا. ودان ءارى ول قىلمىسپەن قوعام بولىپ كۇرەسۋ قاجەتتىگىن العا تارتا سويلەدى. سوڭعى 20 جىلدا اۋىر جانە اسا اۋىر قىلمىستاردىڭ جىلدان-جىلعا ازايىپ كەلە جاتقانىنا ناقتى مىسالدار كەلتىرىپ، قىلمىستى ەڭسەرۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى – جۇمىسسىزدىقپەن كۇرەسۋ ەكەنىن، بىلتىر قىلمىس جاساعانداردىڭ 84 پايىزى تابىسى جوق ادامدار بولعانىن اتاپ ءوتتى. باس پروكۋرور جاستاردىڭ ءدىني تەرىس اعىمدارعا ساناسى ۋلانىپ، جات يدەولوگيانىڭ قۇربانى بولىپ جۇرگەنىنە الاڭداۋشىلىعىن جەتكىزدى.
كەزدەسۋدە ءتۇرلى باعىتقا باسشىلىق جاسايتىن ۆيتسە-مينيسترلەر مەن ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندار باسشىلارى وزدەرىنىڭ جۇمىس جوسپارلارىمەن تانىستىرىپ، وسى كەزەڭدە اتقارىلاتىن شارالاردى باياندادى. جالپى وسى كەزەڭدە 13454 ادام قاتىسقان اقپاراتتىق-تۇسىنىك جۇمىستارىمەن 152 ءارتۇرلى شارالار وتكىزىلەتىن بولادى. بۇدان باسقا، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى، ءدىن تانۋ ءپانىنىڭ وقىتۋشىلارى، پسيحولوگتار، بارلىعى 890 ادام قاتىسقان 19 ساباق پەن سەمينار-ترەنينگتە ادىستەمەلىك كومەك كورسەتىلۋدە. 10 مىڭعا جۋىق اقپاراتتىق جانە ادىستەمەلىك ماتەريالدار تاراتۋ كوزدەلۋدە. جوبا اياسىندا مادەني-كوپشىلىك، سپورتتىق جانە باسقا دا شارالار ۇيىمداستىرىلادى.
ساتىبالدى ءساۋىرباي، اقتوبە وبلىسى
Abai.kz