اتوم قارۋى سىناعىنىڭ زاردابىن قازاقتاي تارتقان حالىق جوق
يادرولىق قارۋدان باس تارتۋ قازiرگi زاماننىڭ ەڭ كۇردەلi ماسەلەلەرiنiڭ بiرiنە اينالىپ وتىر. يادرولىق قارۋ جالپى ادامزاتتىڭ سورى دەسەك، يادرولىق پوليگوندار حح عاسىرداعى ەڭ اۋىر قاسiرەت بولدى، - دەپ جازادى "وڭتۇستىك قازاقستان" باسىلىمى. الەمدە 2025 اتوم قارۋى سىناعىنىڭ زاردابىن تارتقان قازاق حالقىنداي ازاپ شەككەن بiردە-بiر ۇلت بولماعانىن ايتساق، سونىڭ ءوزi جەتكiلiكتi. اتى شۋلى سەمەي پوليگونىندا 500-گە جۋىق اتوم، سۋتەگi بومبالارى سىنالىپ، ولار كۇشتiلiگi جاعىنان حيروسيما مەن ناگاساكيدەگi جارىلىستاردان 40 مىڭ ەسەگە اسىپ تۇسكەن. سوندىقتان ەلباسى ن.نازارباەۆ الەمدiك قاۋىمداستىققا جاپپاي قىرىپ-جوياتىن قارۋدان باس تارتىپ، اتوم قۋاتىن بەيبiت ماقساتتا پايدالانۋعا شاقىرعان ۇندەۋ تاستادى.
وسى ماقساتقا وراي، پرەزيدەنت جارلىعىمەن 1997 جىلى «قازاتومونەركاسiپ» ۇلتتىق اتوم كومپانياسى» اكتسيونەرلiك قوعامى قۇرىلدى. اتالمىش كومپانيا بۇگiندە ۋران، سيرەك مەتالدار، اتوم ەنەرگەتيكالىق ستانسالارى ءۇشiن يادرولىق وتىننىڭ يمپورت-ەكسپورتىن جۇزەگە اسىراتىن قر ۇلتتىق وپەراتورى بولىپ سانالادى. «سامۇرىق-قازىنا» اق — «قازاتومونەركاسiپتiڭ» بۇگiنگi تاڭداعى جالعىز اكتسيونەرi. ەلiمiز — 2009 جىلدان بەرi تابيعي ۋران ءوندiرۋ بويىنشا الەمدەگi كوشباسشى مەملەكەت.
«قازاتومونەركاسiپ» كومپانياسى توبىنىڭ قۇرامىنا بiر مەكەمەگە قاراستى 80 كاسiپورىن كiرەدi, وندا 27000-عا جۋىق ادام ەڭبەك ەتەدi. ۇلتتىق اتوم كومپانياسىنىڭ اكتيۆتەرiنە سوڭعى ءونiمدi وندiرۋگە قاتىستى، ياعني گەولوگيالىق بارلاۋ، ۋران ءوندiرۋ، يادرولىق وتىن تسيكلى ونiمدەرiن (ياوتس) وندiرۋدەن باستاپ عىلىم، الەۋمەتتiك قامسىزداندىرۋ جانە كادرلاردى دايىنداۋعا دەيiنگi بارلىق قىزمەت تۇرلەرi ەنەدi.
«قازاتومونەركاسiپ» ۋراننىڭ باي كەن ورىندارىن پايدالانۋعا رۇقسات الۋى ءوندiرiستi ونداعان جىل بويى ءوز شيكiزاتىمەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكiندiك بەردi. تابيعي ۋراندى ءوندiرۋ ەكولوگيالىق قاۋiپسiز جانە ەكونوميكالىق تيiمدi جەراستى ۇڭعىما شايمالاۋ (جۇش) ادiسiمەن جۇزەگە اسىرىلادى. سول ارقىلى كومپانيا شىعىنى از تەحنولوگيالىق كوشباسشى كاسiپورىنعا اينالدى. ەسكەرە كەتەر جايت، جۇش وندiرiسiندە ادامدار كومپيۋتەر ارقىلى باسقارىپ وتىرادى.
«قازاتومونەركاسiپ» ەنەرگەتيكالىق سالادا باستى حالىقارالىق كومپانيالارمەن ۇزاق مەرزiمدi كەلiسiمدەر بويىنشا جۇمىس iستەيدi. كومپانيا ءوزiنiڭ تاريحىندا ءونiمدi جەتكiزۋدە بiردە-بiر ولقىلىققا جول بەرمەگەن. ال، بۇل ۋران نارىعىندا بەدەل مەن ابىرويدى جوعالتپاۋدىڭ ەڭ باستى ولشەمi بولىپ سانالادى.
قايىرىمدىلىق جانە دەمەۋشiلiك قىزمەتتەر «قازاتومونەركاسiپ» ۇاك» اق-نىڭ الەۋمەتتiك ساياساتتىڭ ماڭىزدى قۇرامى رەتiندە قاراستىرىلادى. كومپانيا جىل سايىن قىزمەتكەرلەرگە جانە ولاردىڭ وتباسى مۇشەلەرiنە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ الەۋمەتتiك وسال توپتارى مەن از قامتاماسىز ەتiلگەن ازاماتتارعا، سونىمەن قوسا جەتiم بالالارعا، مۇگەدەكتەرگە، ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرلەرiنە، زەينەتكەرلەرگە، قوعامدىق جانە وزگە دە ۇيىمدارعا ماتەريالدىق كومەكتەر كورسەتەدi.
كومپانيا دەمەۋشiلiك جانە قايىرىمدىلىق جوباسىنا 200 ميلليوننان استام تەڭگە ءبولدi. كومەك الەۋمەتتiك وسال جانە از قامتاماسىز ەتiلگەن ازاماتتارعا كورسەتiلەدi. قايىرىمدىلىق جانە دەمەۋشiلiك كومەكتەر الەۋمەتتiك سالا، سپورت، بiلiم، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە مادەنيەتتi دامىتۋعا باعىتتالعان. «قازاتومونەركاسiپ» ۇاك» اق 2014 جىلى دەمەۋشiلiك جانە قايىرىمدىلىق جوباسىنا 200 ميلليوننان استام تەڭگە جۇمساعان.
بiزدiڭ وڭiردە جىلىنا 19,5 مىڭ توننا ۋران وندiرiلەدi. وبلىستا ۋران كلاستەرiن قۇرۋ تۋرالى ەلباسى تاپسىرماسىنا سايكەس، بۇگiندە 350 قىزمەتكەردەن قۇرالعان 8 كاسiپورىن وڭتۇستiك قازاقستان وڭiرiنە كەلiپ جايعاستى. ۇلتتىق كومپانياعا قاراستى كاسiپورىندار بىلتىر جەرگiلiكتi بيۋدجەتكە 79 ملرد. تەڭگە تابىس اكەلسە، بيىل كومپانيا ەسەبiنەن مەملەكەت قازىناسىن 92 ملرد. تەڭگەگە تولتىرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
2014 جىلى وبلىس اكiمدiگi مەن ۇلتتىق كومپانيا اراسىندا تۇزiلگەن مەموراندۋمعا سايكەس، قۇنى 1 ملرد. 663 ملن. تەڭگەنi قۇراعان 12 الەۋمەتتiك نىسان پايدالانۋعا بەرiلدi.
ءانۋار جۇماشباەۆ
اباي-اقپارات