جازۋشى دۇكەنباي دوسجاننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان كىتاپ جارىق كوردى

 الماتى قالاسىنداعى ء«داستۇر» باسپاسىنان جازۋشى دۇكەنباي دوسجاننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىق جولىنا ارنالعان «تارلانبوز» اتتى كىتاپ جارىققا شىقتى.

جيناقتىڭ ءبىرىنشى ءبولىمى ء«تىرى ءسوزدىڭ پىرلەرى» دەپ اتالادى. وندا بۇعان دەيىن كىتاپقا جاريالانباعان، ءومىرىنىڭ سوڭعى كەزىندە جازعان ەستەلىكتەرى مەن ءبىر ماقالاسى بەرىلگەن. وسى توپتامادا د.دوسجاننىڭ قازاقتىڭ ايتۋلى قالامگەرلەرى تاكەن الىمقۇلوۆ پەن بەردىبەك سوقپاقباەۆ جانە قوعام قايراتكەرى، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ ءبىرىنشى شاقىرىلىمىنىڭ دەپۋتاتى بولعان ومىربەك جولداسبەكوۆ تۋرالى جازعان ەستەلىگى بەرىلىپ وتىر. جازۋشى اتالعان تۇلعالاردىڭ ازاماتتىق كەلبەتىنە، ادامگەرشىلىك اسىل قاسيەتتەرىنە توقتالعان.

سونىمەن قاتار قالامگەر «ەكى بەينە» اتتى ەسسەسىندە ايگىلى بالەرينا مايا پليسەتسكايا مەن تاريحشى لەۆ گۋميلەۆ تۋرالى وي تولعاعان.

وسى كىتاپتاعى د.دوسجاننىڭ «جاڭاشا تاريح قالاي جازىلادى؟» دەگەن ماقالاسى قاي وقىرماننىڭ دا نازارىن وزىنە اۋداراتىنى ءسوزسىز. ول «قازىر زيالى قاۋىم اراسىندا ەكىۇداي پىكىر بەل الۋدا. ءبىرى ستراتەگيالىق پايىمعا ءالى ەرتە دەيدى، ەكىنشى توپتاعىلار قازاق قوعامى، ياعني، مەملەكەتتىك جاڭا قۇرىلىم قالىپتاسۋ كەزەڭىندە دەيدى. ستراتەگيالىق پايىمعا ءالى ەرتە دەگەنگە سەنۋ قيىن. نەگە دەيسىز عوي!» دەگەن وي تولعامنان باستالادى. ودان ءارى قالامگەر قازاق حالقىنىڭ بوداندىق كەزەڭدەگى باستان كەشكەن ناۋبەتتەرى، ۇلت تاريحىنىڭ بۇرمالانىپ جازىلعانى جونىندە جازا كەلىپ، ال ەندى تاۋەلسىزدىك العان تۇسىمىزدا سىلكىنەتىن كەز كەلگەنىن مالىمدەيدى. قازاق ەلىنىڭ جاڭا تاريحىن جازۋدا تەك تاريحشىلار عانا ەمەس، جازۋشىلاردىڭ دا تاريحي ەڭبەكتەرى نازارعا الىنۋى كەرەك ەكەنىن ەسكەرتەدى. اتاپ ايتقاندا، ابىلقايىردىڭ حاندىق قۇرعان كەزەڭىن ءابىش كەكىلبايدىڭ تەرەڭ زەرتتەپ جازعانىن العا تارتادى. سول سياقتى ءۇيسىن پاتشالىعى جايلى قىتاي دەرەكتەرىن زەرتتەپ كەلگەن قويشىعارا سالعاراۇلىنىڭ، التىن وردا، نوعايلى ءداۋىرى جونىندە انەس سارايدىڭ ەڭبەكتەرى باعالى ەكەنىن اتاپ وتكەن. ال جازۋشى بەكسۇلتان نۇرجەكەۇلىنىڭ موعولستان تاريحى، وربۇلاق شايقاسى تۋرالى كوپ بىلەتىندىگىن بايانداعان. د.دوسجاننىڭ ءوزى ورتا عاسىرداعى وتىرار، جەنت، سىعاناق قالالارىنىڭ تاريحىن زەرتتەپ، كىتاپ جازعانى بەلگىلى.  

كىتاپتىڭ «تارلانبوز» اتتى ەكىنشى بولىمىندە ءابىش كەكىلبايۇلى، مىرزاتاي جولداسبەكوۆ، ايان نىسانالين، قۇلبەك ەرگوبەك، باقىت ساربالاەۆ، عاريفوللا ەسىم، راقىمجان تۇرىسبەك، جاراسباي سۇلەيمەنوۆ، جولتاي جۇمات، نۇرتورە ءجۇسىپ، قالي سارسەنبايۇلى، ازامات ەسەنجولۇلى جانە باسقا دا بەلگىلى جازۋشىلار مەن عالىمدار، ارىپتەستەرى مەن دوستارى كلاسسيك جازۋشىنىڭ شىعارمالارى مەن ءومىرى جايىندا وي تولعايدى. سونداي-اق اقىن سەرىك تۇرعىنبەكۇلىنىڭ دۇكەنباي دوسجانعا ارناعان ولەڭى دە وسى كىتاپتان ورىن العان. وسى جيناقتان جازۋشىنىڭ جارى، جۋرناليست ساۋلە دوسجانوۆانىڭ دا ەستەلىگىن وقۋعا بولادى.

ءۇشىنشى ءبولىم – «قالىبى بوتەن قالامگەر». مۇندا فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ق.جۇبانوۆ اتىنداعى اقتوبە مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندەگى گۋمانيتارلىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى الپىسباي مۇساەۆتىڭ جازۋشى دۇكەنباي دوسجاننىڭ قالامگەرلىك شەبەرلىگى، تىلدىك جانە ستيلدىك ەرەكشەلىكتەرى زەرتتەۋ ەڭبەگى تولىقتاي بەرىلگەن.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ جانە م.اۋەزوۆ اتىنداعى ۇلتتىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى دۇكەنباي دوسجان 1942 جىلى قىزىلوردا وبلىسى، جاڭاقورعان اۋدانى، قۇلانشى اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول – 11 رومان، 23 حيكايات، 100-ءدىڭ ۇستىندە اڭگىمە جازعان قارىمدى قالامگەر. 2013 جىلى دۇنيەدەن وزدى.

د.دوسجاننىڭ جاڭا كىتابى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ «ادەبيەتتىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزدى تۇرلەرىن باسىپ شىعارۋ» باعدارلاماسى بويىنشا جارىق كورىپ وتىر.

بۇل كولەمدى جيناق 30 باسپا تاباقتان، 480 بەتتەن تۇرادى.

ايتا كەتۋ كەرەك، جۋىردا قىزىلوردا قالاسىندا جاڭا جيناقتىڭ تانىستىرىلىمى وتەدى.

ايدىن بايمەن

Abai.kz