ۇلتتىق ءباسپاسوز ۇلىقتالعان كۇن
وبلىسىمىزدا كەشە بۇرىن-سوڭدى بولماعان ەرەكشە شارا باستاۋ الدى. رەسپۋبليكامىزداعى ىرگەلى باسىلىمدار باس رەداكتورلارىنىڭ وبلىستاعى كۇندەرى باستالدى، ول قىركۇيەكتىڭ 24-ىنە دەيىن جالعاسىن تاپپاقشى. كەشە قوناقتاردى وبلىس اكىمى ارنايى قابىلداپ، كەلەلى كەڭەس وتكىزدى. بۇل جيىندا ەلدىك ماسەلەلەر ءسوز بولدى. بۇدان سوڭ قالامگەرلەر ستۋدەنتتەرمەن، ەلباسىمەن ءبىرگە ەڭبەك ەتكەن ارداگەر مەتاللۋرگتەرمەن كەزدەسۋلەر وتكىزدى. ال بۇگىن وسى شارا قارقارالى اۋدانىندا جالعاسىن تابادى.
بيلىكتىڭ قازاق باسىلىمدارىنىڭ جاي-كۇيىنە ەرەكشە نازار اۋدارۋى - قۇبىلىس دەسەك، ارتىق ايتپاعان بولارمىز. القالى جيىنعا كەلگەن ۇلتتىق باسىلىم باسشىلارىنىڭ دا ءدال وسىلاي ويلاعانىنا ءشۇبا جوق. شاقىرتۋ العانداردىڭ ءبىرى قالماي جيىلىپتى. وبلىس باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن ۇيىمداستىرىلعان القالى جيىنعا ەلىمىزدەگى «ەگەمەن قازاقستان»، «ايقىن»، «انا ءتىلى»، «پرەزيدەنت جانە حالىق»، «زاڭ»، «دالا مەن قالا» سياقتى اتاعى جەر جاراتىن رەسپۋبليكالىق 17 باسىلىمنىڭ باسشىسى كەلدى.
- قۇرمەتتى قالامگەرلەر، قاسيەتتى قاراعاندى جەرىنە قوش كەلدىڭىزدەر، - دەپ اڭگىمەسىن باستاعان وبلىس اكىمى بۇگىنگى جيىننىڭ مانىسىنە توقتالدى.
وبلىسىمىزدا كەشە بۇرىن-سوڭدى بولماعان ەرەكشە شارا باستاۋ الدى. رەسپۋبليكامىزداعى ىرگەلى باسىلىمدار باس رەداكتورلارىنىڭ وبلىستاعى كۇندەرى باستالدى، ول قىركۇيەكتىڭ 24-ىنە دەيىن جالعاسىن تاپپاقشى. كەشە قوناقتاردى وبلىس اكىمى ارنايى قابىلداپ، كەلەلى كەڭەس وتكىزدى. بۇل جيىندا ەلدىك ماسەلەلەر ءسوز بولدى. بۇدان سوڭ قالامگەرلەر ستۋدەنتتەرمەن، ەلباسىمەن ءبىرگە ەڭبەك ەتكەن ارداگەر مەتاللۋرگتەرمەن كەزدەسۋلەر وتكىزدى. ال بۇگىن وسى شارا قارقارالى اۋدانىندا جالعاسىن تابادى.
بيلىكتىڭ قازاق باسىلىمدارىنىڭ جاي-كۇيىنە ەرەكشە نازار اۋدارۋى - قۇبىلىس دەسەك، ارتىق ايتپاعان بولارمىز. القالى جيىنعا كەلگەن ۇلتتىق باسىلىم باسشىلارىنىڭ دا ءدال وسىلاي ويلاعانىنا ءشۇبا جوق. شاقىرتۋ العانداردىڭ ءبىرى قالماي جيىلىپتى. وبلىس باسشىسىنىڭ باستاماسىمەن ۇيىمداستىرىلعان القالى جيىنعا ەلىمىزدەگى «ەگەمەن قازاقستان»، «ايقىن»، «انا ءتىلى»، «پرەزيدەنت جانە حالىق»، «زاڭ»، «دالا مەن قالا» سياقتى اتاعى جەر جاراتىن رەسپۋبليكالىق 17 باسىلىمنىڭ باسشىسى كەلدى.
- قۇرمەتتى قالامگەرلەر، قاسيەتتى قاراعاندى جەرىنە قوش كەلدىڭىزدەر، - دەپ اڭگىمەسىن باستاعان وبلىس اكىمى بۇگىنگى جيىننىڭ مانىسىنە توقتالدى.
ءىرى ءوندىرىس وشاعى بولىپ سانالاتىن قاراعاندى وبلىسىنىڭ ەل دامۋىنا قوسىپ جاتقان ۇلەسى كوپ. ەلباسى تاپسىرماسىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ، ۇلتتىق يدەيا دەڭگەيىنە كوتەرىلىپ وتىرعان يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق باعدارلامانى ورىنداۋ ماقساتىندا كوپتەگەن جۇمىس تىندىرىلۋدا. وسى ىلكىمدى ىستەردى ارى قاراي دامىتۋ، ەلدىكتى نىعايتۋ جولىندا ازاماتتىق پوزيتسيا ۇستانعان، مەملەكەتشىل قازاق باسىلىمدارىنىڭ قولداۋى وتە-موتە قاجەت. ۇلتتىق باسىلىمدار بيلىكتىڭ تۇراقتىلىقتى، بىرلىكتى تۋ ەتكەن يدەياسىنا ۇلكەن قولداۋ كورسەتىپ وتىر. الداعى ۋاقىتتا وسىنى دامىتا ءتۇسۋ قاجەت. ماقسات - وسى.
بۇدان سوڭ ايماق باسشىسى وبلىستا اتقارالىپ جاتقان كەلەلى ىستەرگە توقتالدى.
- رەسپۋبليكانىڭ يندۋستريالىق كارتاسىنا قۇنى 76 ميلليارد تەڭگەدەن اساتىن 18 جوبا ەنگىزىلىپ وتىر. 10 جوبا بيىلعى جىلى جۇزەگە اسىرىلادى، 6-ۋى وسى جارتى جىلدىقتا ورىندالدى. وبلىس ەكونوميكاسىن نەگىزىنەن كەن ءوندىرۋ، وڭدەۋ ونەركاسىبى قۇرايدى. وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، بازالىق ونەركاسىپ سالالارىن دامىتۋدىڭ تۇجىرىمداماسىن جاسادىق. ءداستۇرلى سالالارمەن قاتار، ماشينا جاساۋ، مەتاللۋرگيا ونىمدەرى، مەتالل وڭدەۋ، حيميا جانە فارماتسەۆتيكا ونەركاسىبىن، مەتالل ەمەس قۇرىلىس ماتەريالدارىن شىعاراتىن زاۋىتتاردى دامىتۋدامىز. وبلىستا ماشينا جاساۋ زاۋىتتارىمەن، عىلىمي مەكەمەلەرمەن جانە تەحنوپاركپەن بىرلەسە وتىرىپ، ماشينا جاساۋ كونسورتسيۋمىن قۇردىق. العاشىندا وعان 7 ماشينا جاساۋ زاۋىتى كىرگەن بولسا، قازىر ولاردىڭ سانى - 25. اۋىلدىق مەكەندەردى دامىتۋ مەن اباتتاندىرۋدىڭ ءۇش جىلدىق جوسپارى جۇزەگە اسىرىلۋدا. سونىمەن قاتار، ءار اۋىلدىق مەكەندى مونشامەن، ناۋبايحانامەن، كوممۋنالدىق تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتۋ قولعا الىندى، - دەدى ول.
كەلەلى كەڭەس بۇدان ءارى قازاق ءباسپاسوزىنىڭ جاي-كۇيىنە قاراي ويىستى. قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ توراعاسى سەيتقازى ماتاەۆ، «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى جانبولات اۋىپباەۆ، «نۇر مەديا» حولدينگى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى البەرت سافۋلين، «قازاق گازەتتەرى» جشس باس ديرەكتورى جۇمابەك كەنجالين باستاعان قالامگەرلەر بۇرىن-سوڭدى بولماعان شارانى قولعا الىپ جاتقان ايماق باسشىسىنا العىسىن ايتىپ، قازاق ءباسپاسوزىنىڭ باسىنداعى پروبلەمالاردى ءسوز ەتتى. رەسپۋبليكالىق «ايقىن» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى نۇرتورە ءجۇسىپ:
- تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ جيىرما جىلدىعى كەلە جاتقان قارساڭدا ۇلتتىق باسىلىمداردى قولداپ جاتقاندارىڭىز وتە ورىندى ەكەن. قازىردە ەلىمىزدەگى 16 ميلليون حالىق ءوز تاعدىرىن قازاقستانمەن بايلانىستىرادى. سولاردىڭ بارلىعى ءبىر تىلدە سويلەۋى كەرەك. سونى جىلدامداتۋ ءۇشىن قازاقتىڭ گازەتى، ادەبيەتى، كينوسى، مادەنيەتى، تەاترى باسەكەگە قابىلەتتى بولۋى قاجەت. سول كوشكە بەت الدىق. كوش كولىكتى بولسىن، - دەدى.
«پرەزيدەنت جانە حالىق» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى مارات توقاشباەۆ:
- ءبىزدىڭ كوپتەگەن پروبلەمامىز پوشتاعا بايلانىستى. گازەتتىڭ ۋاقىتىلى تارالۋىن قامتاماسىز ەتۋگە، ۇلتتىق باسىلىمدار ساتاتىن نۇكتەلەردىڭ اشىلۋىنا قولداۋ كورسەتسەڭىزدەر، - دەدى.
«استانا» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى ماقسات ءتاجىمۇرات:
- مەن ويلايتىنمىن، باسىلىم تابيعي جولمەن تارالۋى كەرەك دەپ. بىراق، باسقا دا تەتىكتەردى قولدانباسا، ءبارىبىر بولمايدى ەكەن. ءسىز سەكىلدى ىقپالدى ادامداردىڭ ءبىر اۋىز ءسوزى گازەتتىڭ تارالىمىنا ەداۋىر اسەر ەتەر ەدى. وسىنى ەسكەرسەڭىزدەر، - دەگەندى قۇلاققاعىس ەتتى.
باسىلىم باسشىلارىنىڭ بازىنالارىنا وبلىس اكىمى سول جەردە جاۋاپ بەردى. ايماق باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا اتقارۋشى بيلىكتىڭ ۇلتتىق باسىلىمدارعا كورسەتىلەر قۇرمەتى وسى جيىنمەن عانا شەكتەلىپ قالماق ەمەس. تاۋەلسىزدىك العالى بەرى ەلدە ساياسي-ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك تۇراقتىلىقتىڭ بەرىك ورناۋىنا ءولشەۋسىز ۇلەس قوسقان قازاق باسىلىمدارىنا الداعى ۋاقىتتا جۇيەلى تۇردە قولداۋ كورسەتپەك. وسى باعىتتا وبلىستا ناقتى ىستەر قولعا الىنباق. اتاپ ايتقاندا، جەرگىلىكتى بيلىك ەندىگى جەردە قازاق گازەت-جۋرنالدارىنىڭ كوپتەپ تارالۋى ءۇشىن مىناداي شارالار اتقارماق. كەلەسى جىلدان باستاپ، باسىلىمداردىڭ دەر كەزىندە جەتكىزىلۋى ءۇشىن وبلىس ىشىندەگى ەلدى مەكەندەر اراسىندا اۋە قاتىناسى جولعا قويىلماق. قازاق گازەتتەرىنە مەملەكەتتىك تاپسىرىستار كوپتەپ بەرىلەدى. سونداي-اق، بيلىك گازەتتەردىڭ تارالىمىنىڭ وسۋىنە، اسىرەسە بالالارعا ارنالعان گازەت-جۋرنالداردى قولداۋعا ۋادە ەتىپ وتىر.
ايماق باسشىسىنا تاعى ءبىر مارتە العىستارىن ايتقان قالامگەرلەر بۇدان سوڭ توبىمەن قارمۋ-دى بەتكە الدى. وقۋ ورىنىندا كەزدەسۋ وتكىزىپ، ستۋدەنتتەرمەن سۇحباتتاستى. «دالا مەن قالا»، «جاس وركەن»، «قازاقستان-زامان»، «الاش ايناسى»، «نۇر استانا»، «تۇركىستان» گازەت-جۋرنالدارىنىڭ باسشىلارى ساپارباي پارمانقۇلوۆ، جۇسىپبەك قورعاسبەك، ەرتاي ايعاليۇلى، سەرىك جانبولات، عابيت مۇسىرەپ، شامشيدەن پاتتەەۆ، كەزدەسۋلەردە قازاق باسىلىمدارىن دامىتۋ ماسەلەلەرى تۋرالى قۇندى پىكىرلەر ايتتى. جيىندى ۋنيۆەرسيتەت رەكتورى ەركىن كوبەەۆ اشىپ، وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى ارمان قىرىقباەۆ ءسوز سويلەدى.
قامبار احمەتوۆ.