ونىڭ ءبىرىن اتىراۋدا، وبلىس اكىمى بەرگەي رىسقاليەۆ تانىستىردى. مەملەكەتتىك مەرەكە رەتىندە اتالىپ وتەتىن استانا كۇنىنە وراي رەسپۋبليكادا جاڭا جوبالاردىڭ تۇساۋلارى كەسىلۋى يگى داستۇرگە اينالدى. ءسويتىپ، وزات تەحنيكا مەن وزىق تەحنولوگيانى باسشىلىققا العان تىڭ كاسىپورىندار قاتارعا قوسىلىپ، وتاندىق ماركامەن ونىمدەر وندىرىلۋدە. بۇل الەمدە قانشاما قارجىلىق داعدارىس ورىن الىپ، ازۋى التى قارىس مەملەكەتتەردىڭ وزدەرى تىعىرىققا تىرەلىپ جاتقاندا قازاقستاننىڭ قالىپتى دامۋ ۇستىندە ەكەندىگىن كورسەتەدى. مىنە، وسى جولى دا ەلىمىزدە 72 جاڭا جوبا مارەگە جەتىپ، ولار تىكەلەي ەفير ارقىلى ەلباسىنا بايان ەتىلدى.

ونىڭ ءبىرىن اتىراۋدا، وبلىس اكىمى بەرگەي رىسقاليەۆ تانىستىردى. مەملەكەتتىك مەرەكە رەتىندە اتالىپ وتەتىن استانا كۇنىنە وراي رەسپۋبليكادا جاڭا جوبالاردىڭ تۇساۋلارى كەسىلۋى يگى داستۇرگە اينالدى. ءسويتىپ، وزات تەحنيكا مەن وزىق تەحنولوگيانى باسشىلىققا العان تىڭ كاسىپورىندار قاتارعا قوسىلىپ، وتاندىق ماركامەن ونىمدەر وندىرىلۋدە. بۇل الەمدە قانشاما قارجىلىق داعدارىس ورىن الىپ، ازۋى التى قارىس مەملەكەتتەردىڭ وزدەرى تىعىرىققا تىرەلىپ جاتقاندا قازاقستاننىڭ قالىپتى دامۋ ۇستىندە ەكەندىگىن كورسەتەدى. مىنە، وسى جولى دا ەلىمىزدە 72 جاڭا جوبا مارەگە جەتىپ، ولار تىكەلەي ەفير ارقىلى ەلباسىنا بايان ەتىلدى.

جاڭا وقۋ ورنى - جاستاردىڭ ارمانى
مەملەكەت ومىرىندەگى ەرەكشە دە ەرەن جاڭالىق - ارينە، استانادا نۇرسۇلتان نازارباەۆ اتىنداعى جاڭا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ اشىلۋى. بۇعان دەيىن ەسىمىن استاناعا دا، وزگە قالالارعا دا، كوشەلەر مەن ەلدى مەكەندەرگە دە بەرۋگە قارسىلىق ءبىلدىرىپ كەلگەن ەلباسى ەندى ءوز اتىمەن وقۋ ورىندارىن اتاۋعا كەلىسىم بەرىپ وتىر. بۇل - مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنا جاساپ وتىرعان ناقتى قولداۋىنىڭ ءبىر كورىنىسى. ونىڭ ۇستىنە، پرەمەر-مينيستر كارىم ءماسىموۆتىڭ ايتۋىنشا، ەلباسىنىڭ ەسىمى رەسپۋبليكاداعى ەڭ ۇزدىك ءبىلىم وشاقتارىنا بەرىلمەكشى. بۇل تالانتتى جاستاردى وسىنداي وقۋ ورىندارىنا تارتىپ، ولاردىڭ الەمدىك تالاپتارعا جاۋاپ بەرەتىن جان-جاقتى ءارى تەرەڭ ءبىلىم الۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى. ءارى تالانتتى جاستارىمىزدى شەت ەلدەرگە وقىتىپ، قىرۋار قارجى شىعىنداعانشا، ەندى ولارعا وزىمىزدە دە سولاردان ەش كەم ەمەس جەتكىلىكتى ءتالىم مەن تاعىلىم بەرۋگە مۇمكىندىك تۋماقشى.
ال، ءبىلىم ءمينيسترى جانسەيىت تۇيمەباەۆتىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نازارباەۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەت اتاقتى كەمبريدج جانە گارۆارد وقۋ ورىندارىنان كەم بولمايدى. اۋماعى ءجۇز شارشى مەتردەن اسا كولەمگە ورنالاسقان ۋنيۆەرسيتەت 25 مىڭ ستۋدەنتكە ارنالعان. بۇل وقۋ ورنىن تۇتاس وركەنيەتتى قالاشىق دەسە دە بولعانداي. ونىڭ ۇستىنە، تەك قازاقستاندىق قانا ەمەس، سونىمەن قاتار شەتەلدىك جاستاردى دا قابىلداۋعا بىردەن بەتبۇرىس جاسالماقشى. ال، ولاردى وسى ۋنيۆەرسيتەتتە ءدارىس بەرەتىن الەمدىك اتى بار وقىتۋشىلاردىڭ ەسىمى وزىنە تارتپاقشى.
ءارى ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، ۋنيۆەرسيتەت قازىرگى زامانعى عىلىمي ينفراقۇرىلىممەن جانە زەرتتەۋ ورتالىقتارىمەن دە قامتاماسىز ەتىلگەن.
جالپى، جاڭا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ اۋقىمدى جوسپارلارى تۋرالى جاقىندا عىلىم مەن تەحنولوگيا سالاسىندا مەملەكەتتىك-جەكەلىك ارىپتەستىك تاقىرىبىنا ارنالعان «دوڭگەلەك ۇستەل» كەزىندە «استانانىڭ جاڭا ۋنيۆەرسيتەتى» اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ پرەزيدەنتى اسلان سارينجيپوۆ كەڭىنەن اڭگىمەلەگەن.
ونىڭ ايتۋىنشا، جاڭا وقۋ ورنى الدىمىزداعى قىركۇيەكتە العاشقى ستۋدەنتتەردى قابىلدايدى. مۇندا وقۋ اعىلشىن تىلىندە جۇرەدى. قازىردىڭ وزىندە نازارباەۆ اتىنداعى وسى وقۋ ورنى جانە الەمنىڭ ەڭ ۇزدىك وتىز ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قاتارىنا كىرەتىن توعىز شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتپەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم جاسالعان. ەگەر بۇرىن ەلىمىزدە تالانتتى جاستاردى شەت ەلدەردە وقىتۋ تاجىريبەسى باسىم بولىپ كەلسە، ەندى ولار وزىمىزدە دە جەتكىلىكتى ءبىلىم الا الادى. ءسويتىپ، مەملەكەت قازاقستاندىق ستۋدەنتتەردىڭ شەت ەلدەردە وقۋىنا جانە تۇرۋىنا جۇمسالاتىن قىرۋار قاراجاتتى ۇنەمدەمەك. ماسەلەن، ستۋدەنتتەردىڭ استانادا وقۋى جانە تۇرۋى ولاردىڭ «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا شەت ەلدە ءبىلىم الۋىنان ءۇش-ءتورت ەسە ارزانعا تۇسەدى. اسلان سارينجيپوۆتىڭ ايتۋىنشا، استانالىق وقۋ ورنىندا بريتانيالىق وزىق باعدارلاما قولدانىلماقشى جانە باستاپقىدا 90 پايىزى شەتەلدىك پروفەسسورلاردان قۇرىلعان تاماشا وقىتۋشىلار قۇرامى ءدارىس بەرمەكشى.
اقىرىندا، وسى وقۋ ورنىن تامامداعان جاستارعا الەمنىڭ وزىق ۋنيۆەرسيتەتتەرىندەگىدەي سەرتيفيكات تاپسىرىلادى. ياعني، قازاقستاندا دا شەت ەلدەردەگىدەي ءبىلىم الۋعا تولىق مۇمكىندىك تۋماق. ءسويتىپ، اسلان سارينجيپوۆتىڭ ايتۋىنشا، ۋنيۆەرسيتەت تاياۋداعى 50 جىلدا حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ۇلتتىق جوعارى وقۋ ورنى مارتەبەسىنە كوتەرىلمەك.
ازىرگە الدىن الا بەلگىلى بولىپ وتىرعانىنداي، ۋنيۆەرسيتەتتە اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق، عارىشتىق جانە نانوتەحنولوگيالار، كومپيۋتەرلىك ينجينيرينگ ماماندىقتارى وقىتىلماق.
ال، جاقىندا پارلامەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەت، قور جانە ينتەللەكتۋالدىق مەكتەپ تۋرالى زاڭ جوبالارىن تالقىلاماق.
راس، قولداعى مالىمەتتەرگە قاراعاندا، ەلباسى اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتە وقۋ ارزانعا تۇسپەيدى. مۇنداعى ءبىر جىلدىق وقۋ اقىسى 19 مىڭ دوللار. ايتسە دە، الەمدەگى ەڭ وزىق وقۋ ورىندارىنداعى باعا دا بىرىندە ءسال تومەن بولسا، ەكىنشىسىندە ءبىراز جوعارى ەكەندىگىن ەستەن شىعارمالىق. ونىڭ ۇستىنە، جوعارىدا ايتقانىمىزداي، باستاپقى كەزدە ۋنيۆەرسيتەتتە نەگىزىنەن شەتەلدىك پروفەسسورلار ءدارىس بەرمەك.
ونىڭ ۇستىنە، مەملەكەت تاراپىنان وقۋ گرانتتارى دا بار. ماسەلەن، قازىر ەلىمىز بىلىكتى دارىگەرلەر مەن مۇعالىمدەرگە مۇقتاج. بۇگىندە 20 مىڭعا جۋىق قازاقستاندىق ستۋدەنتتەر قىتاي، رەسەي، تۇركيا، ت.ب. مەملەكەتتەردىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىندا ءدارىس الۋدا. دەمەك، قىرۋار قاراجات سىرتقا كەتىپ جاتىر. ال، وسى قوماقتى قارجىعا وزىمىزدە دە تولىققاندى ءبىلىم الۋعا مۇمكىندىك تۋسا، جاستارىمىزدىڭ سىرتقا شۇبىرىپ نەسى بار؟ دەمەك، الەمدىك تالاپتارعا جاۋاپ بەرەتىن جاڭا وقۋ ورنى ءاربىر قازاقستاندىق جاستىڭ ايشىقتى ارمانىنا اينالماق.

تىڭ جوبالار تۇتاس ەلگە قىزمەت ەتەدى
ودان ءارى تىكەلەي جەلى ارقىلى ءار اۋماق ەلباسىنا وزدەرىندە قاتارعا قوسىلىپ وتىرعان جاڭا جوبالار تۋرالى باياندادى.
ماسەلەن، سەمەيدە كەرنەۋلىك جانە باقىلاۋ كابەلدەرىن شىعاراتىن زاۋىتتىڭ تۇساۋكەسەرى بولدى. ونى ىسكە قوسار الدىندا وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ ەلباسىنا وڭىردە ۇدەمەلى يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق دامۋ باعدارلاماسىنىڭ قالاي جۇزەگە اسىپ جاتقاندىعى تۋرالى ەسەپ بەردى. ال، وسى جوبا اياسىندا قوسىمشا 50 جۇمىس ورنى اشىلماق. جالپى، سەمەيلىك جاڭا كاسىپورىننىڭ ونىمدەرىنە رەسپۋبليكانىڭ وزىندە-اق سۇرانىس بولۋى ابدەن ىقتيمال. ماسەلەن، جاڭا اۋقىمدى جوبالاردى جۇزەگە اسىرىپ، كۇردەلى جوندەۋ شارالارىن كەڭ كولەمدە جۇرگىزىپ جاتقان اتىراۋلىق ەنەرگەتيكتەر وسى كاسىپورىننىڭ ونىمدەرىنە تاپسىرىس بەرۋلەرىنە ابدەن بولادى.
قاراعاندىدا ەلباسى قاتىسۋىمەن بولات پانەلدى راديوتورلاردى شىعاراتىن جاڭا كاسىپورىن قاتارعا قوسىلدى. وڭىردە يندۋستريالاندىرۋ كارتاسىنا ەنگەن ون جوبا بار ەكەن. قازىر سولاردىڭ تورتەۋى ءبىتىپتى. ال، پايدالانۋعا بەرىلگەن «قازتەرم» كومپانياسىنىڭ جاڭا زاۋىتى، وبلىس اكىمى سەرىك احمەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، جۇيە قالىپتاستىرۋشى كاسىپورىن سانالادى. سول ارقىلى تاعى دا 50 شاقتى جۇمىس ورنىن اشۋعا مۇمكىندىك تۋدى. ال، قاراعاندىلىق جىلىتۋ راديوتورلارىن اتىراۋعا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىستارىنا پايدالانۋعا دا ابدەن بولادى.
ال، جامبىل وبلىسىندا مىڭارال تسەمەنت زاۋىتىندا جاڭا وندىرىستىك جەلى ىسكە قوسىلدى. ونىڭ بارىسىندا وبلىس اكىمى قانات بوزىمباەۆ بۇدان ەكى جىل بۇرىن ەلباسى فرانتسياعا بارعانىندا سونداعى «Vicat Group» قۇرىلىس كومپانياسىن ەلىمىزگە شاقىرعانىن اتاپ ءوتتى. وسى ەكىجاقتى ءتيىمدى كەلىسىم ناتيجەسىندە مۇندا تسەمەنت زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسى باستالعان بولاتىن. ەندى مىڭارال تسەمەنتى باتىس ەۋروپا-باتىس قىتاي اۆتوماگيسترالىنىڭ سونداي-اق بالقاش ەلەكتر ستانساسىنىڭ قۇرىلىسىنا قاجەت. ونىڭ ءونىمىن قۇرىلىس قارقىنى تومەندەمەگەن اتىراۋ اۋماعى دا پايدالانۋى ابدەن مۇمكىن.
ەلباسى وسىنداي جانە وزگە دە جوبالاردىڭ تۇتاس رەسپۋبليكا ەكونوميكاسىن ودان ءارى دامىتۋعا وڭ اسەر ەتەتىندىگىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. قازاقستان قازىر سىرتقى تاۋەلدىلىكتەن قۇتىلىپ، ءوزىن بارلىق قاجەتتىلىكپەن قامتاماسىز ەتە الاتىن قۋاتتى مەملەكەت قاتارىنا ەنۋدە. ەلىمىزدە جىل ساناپ جاڭا يندۋستريالىق جوبالار قاتارعا قوسىلۋدا.

اتىراۋدا جاسالعان شپريتس شەتەلگە دە شىعارىلادى
تەلەكوپىر كەزىندە ەلباسىنا اتىراۋدا جاڭادان پايدالانۋعا بەرىلگەن شپريتس زاۋىتى تانىستىرىلدى. بۇل تۋرالى مەملەكەت باسشىسىنا وبلىس اكىمى بەرگەي رىسقاليەۆ باياندادى.
-قۇرمەتتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى، - دەدى اۋماق باسشىسى، - ءسىزدى جانە بارشا قازاقستاندىقتاردى كەلە جاتقان استانا كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن. بۇگىن ءسىزدىڭ قاتىسۋىڭىزبەن ءوڭىردى يندۋستريالاندىرۋ شەڭبەرىندە جۇزەگە اساتىن قازىرگى زامانعى شپريتستەر زاۋىتىن ىسكە قوسامىز. قۋاتى 250 ملن. دانالىق بۇل زاۋىت قازاقستاننىڭ شپريتستەرگە دەگەن قاجەتتىلىگىن تولىقتاي جابۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن قاتار، زاۋىتتىڭ قۋاتتىلىعىن ودان ءارى ارتتىرىپ، قۇرىلعان كەدەندىك وداق شەڭبەرىندە بۇل ونىممەن مىندەتتى تۇردە رەسەي نارىعىنا دا شىعامىز.
سەبەبى، كورشىلەس وبلىستاردا مۇنداي زاۋىت جوق. بۇگىن يندۋستريالاندىرۋ كارتاسى شەڭبەرىندە بۇدان باسقا تاعى دا ءۇش جوبا ىسكە قوسىلادى. ولار:
-جەڭىل قۇرىلىس پانەلدەرىن شىعاراتىن زاۋىت;
-قۇرعاق قۇرىلىس قوسپالارىن وندىرەتىن زاۋىت;
-قازاقستان مەن ورتا ازيا بويىنشا تۇڭعىش رەت گازتۋربينالىق قوندىرعىلاردى جوندەۋ جوباسى.
ال، جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن تاعى دا ءۇش جوبا جۇزەگە اسىرىلادى.

قادىرمەندى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى!
اتىراۋ وبلىسىنىڭ الدىنا قويعان مىندەتتەرىڭىز تولىعىمەن ورىندالۋدا. بۇل ءۇشىن قاجەتتى مۇمكىندىك تولىق، ەڭ باستىسى - ءسىزدىڭ قولداۋىڭىز بار.
سودان سوڭ وسى جوبانى جۇزەگە اسىرۋشى «براندو» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ينجەنەرى ايبار ناۋرىزعاليەۆ جاڭا كاسىپورىن جونىندە ايتتى.
-سىزگە ەلىمىزدىڭ باس ورداسى - استانا قالاسىنىڭ تۋعان كۇنى مەرەكەسىندە ءسوز بەرگەنىڭىز ءۇشىن ۇجىم اتىنان راحمەت، - دەدى ول، - ءبىز بۇكىل قازاقستاندى قامتاماسىز ەتەتىن جاڭا شپريتستەر زاۋىتىن سالىپ وتىرمىز. بۇعان 80 پايىز ءوز قاراجاتىمىزدى تولەپ، قالعانىن قارجى ينستيتۋتتارىنان الدىق. ءسويتىپ، وڭتۇستىك كورەيانىڭ تەحنولوگياسىمەن جابدىقتالعان وسى ۇلكەن جوبانى بىتىردىك. جاس ماماندارىمىز سول ەلدە تولىقتاي دايارلىقتان ءوتىپ، تاجىريبە الماسىپ قايتتى.
بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدە قىتاي مەن تۇركيادان كەلىپ جاتقان وسىنداي شپريتستەر باعاسى 12 تەڭگەدەن 15 تەڭگەگە دەيىن بولسا، ءبىز ءونىمىمىزدى ودان ەكى جارىم ەسە تومەن، ياعني 5-6 تەڭگەدەن ساتقالى تۇرمىز.
«قازاقستاندا جاسالعان» براندو اتىراۋ ماركاسىنىڭ تانىمال جانە ايگىلى بولۋىنا ءبىزدىڭ ۇجىم بار كۇش-جىگەرىن جۇمسايتىنىنا سەنىم بىلدىرەمىن. شاعىن بيزنەسكە قولداۋ كورسەتكەنىڭىز ءۇشىن سىزگە ۇلكەن راحمەت.
ەلباسى مۇنايلى مەكەندە پايدالانۋعا بەرىلگەن جاڭا جوباعا قاناعاتتانعاندىق ءبىلدىرىپ، بىلاي دەدى: اتىراۋ وبلىسى مەن قالاسى قالىپتى دامىپ كەلەدى. مۇندا تەك قانا مۇناي مەن گازعا قاتىستى ەمەس، سونىمەن قاتار وزگە دە يندۋستريالىق جوبالار جۇزەگە اسىپ جاتىر. سونىڭ ءبىرى - وسى شپريتستەر شىعاراتىن زاۋىت. قازاقستاندا مەديتسينالىق قۇرال-جابدىقتار شىعاراتىن كاسىپورىندار جوققا ءتان. سونىڭ ىشىندە حيرۋرگيالىق اسپاپتار قاجەت. مىنە، مەنى مۇنايلى ولكەدە بۇرىن-سوڭدى بولماعان جوبانىڭ قولعا الىنعانى قۋانتىپ وتىر. بۇل ءونىم كەدەندىك وداق كۇشىنە ەنگەندە دە كەرەك. ويتكەنى، ونى رەسەي مەن بەلارۋسسياعا دا شىعارۋعا بولادى. اتىراۋدا بۇدان باسقا دا جوبالاردىڭ جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىن بىلەمىن. جۋىردا رەسپۋبليكا پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ءماسىموۆ اتىراۋ وبلىسىندا جۇمىس ساپارىمەن بولىپ، اتقارىلعان يگىلىكتى ىستەردى ماعان باياندادى. وسى جۇمىستاردى جالعاستىرا بەرۋ كەرەك.
...مىنە، ەلباسىمەن بولعان ءداستۇرلى تەلەكوپىر كەزىندە تۇتاس ەل ەكونوميكاسىنا وڭ اسەر ەتەتىن وسىنداي جانە وزگە دە جوبالار قاتارعا قوسىلدى. ايتسە دە، رەسپۋبليكانىڭ، سونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ وبلىستىڭ، مۇمكىندىك شەگى بۇل ەمەس. دەمەك، الدا ءالى تالاي ەڭبەك جەڭىستەرى بولماق.

مەڭدىباي سۇمەسىنوۆ.