بىزدەگى باسى داۋدان ارىلمايتىن ەكى مينيستر بولسا، سونىڭ ءبىرى - ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ەرلان ساعاديەۆ. ول اتالعان ۆەدموستۆاعا باسشى بولىپ تاعايىندالعالى بەرى قوعامنىڭ قارسىلىعىنا ۇشىراۋمەن كەلەدى. ونىڭ سەبەبى: ءمينيستردىڭ ۇلت بولاشاعىنا جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ تومەندىگىنەن بولسا كەرەك-ءتى. بىراق، ءبىزدىڭ ءمينسيستردى قوعامنىڭ پىكىرى قىزىقتىرمايدى دا. ءبىزدىڭ پىكىرىمىزگە قىزىقپايتىن مينيستر ەندى ەلباسىنىڭ سوزىنە دە قارسى كەلە باستاعان سياقتى.

استانادا جاقىندا دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ V قۇرىلتايى وتكەنى ەستەرىڭىزدە بولار. قۇرىلتايدا ەلباسى شەتتەگى قازاققا دەگەن ىقىلاس-پەيىلىن ءبىلدىرىپ، قازاق ەلىنەن ءبىلىم العىسى كەلەتىن جاستارعا مۇمكىندىك جاساۋدى ايتا كەلىپ: «سونىمەن قاتار، جاستارعا قولداۋ كورسەتۋ قاجەت. ۇكىمەتكە وتانداستارىمىزدىڭ جوعارى ءبىلىم الۋىن قولجەتىمدى ەتۋ ءۇشىن ولارعا بولىنگەن كۆوتانى 2 ەسە كوبەيتۋدى تاپسىرامىن. ۇكىمەت شەتەلدەگى قانداستارىمىزدىڭ انا تىلىندە ءبىلىم الۋ مۇمكىندىكتەرىن قاراستىرۋى كەرەك» دەپ ۇكىمەتكە ناقتى تاپسىرما بەرگەن ەدى. ۇكىمەت بولسا، ەلباسى تاپسىرماسىن قۇرىلتاي وتكەن زالدا قالدىرىپ كەتكەن سياقتى. ەگەر، ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداعان بولسا، ءبىزدىڭ جوعارعى وقۋ ورىندارىمىز ماگيستراتۋرا مەن دوكتورانتۋراعا ۇمىتكەر قانداستارىمىزدى «شەتەل ازاماتتارىنا گرانت جوق» دەپ قايتارماس ەدى.

ەكى-ءۇش كۇننەن بەرى جوعارعى وقۋ ورىندارى ماگيستراتۋرا بولىمىندە ءبىلىم العىسى كەلگەن تالاپكەرلەردى «شەتەلدەن كەلگەن قانداستارىمىزعا گرانت جوق» دەپ قۇجاتتارى قابىلداماي، تەك بىردەن اقىلى بولىمگە قۇجاتتارىن وتكىزۋگە كەڭەس بەرىپ جاتقانىن ەستىدىك. سونداي تالاپكەرلەردىڭ ءبىرى لاۋلات جەڭىسبەك اتتى قانداسىمىز: «قىتايدىڭ بيجيڭدەگى اۋىل شارۋاشىلىق ۋنيۆەرسيتەتىنەن باكالاۆر ءبىتىرىپ كەلىپ، استاناداعى ساكەن سەيفۋلين اتىنداعى اگروتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنەن ماماندىعىم بويىنشا جالعاستى وقيىن دەپ ەدىم. باسىندا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قابىلداۋ كوميسسياسى قۇجاتتارىمىزدى قابىلداماي، شەتەل ازاماتتارى تەك اقىلى بولىمگە قۇجات وتكىزە الاتىن تۋرالى  وتكەن جىلعى قاۋلى بار ەكەنىن، قازىر قۇجات قابىلداي المايتىندىعىن، مينيسترلىك جاڭا قاۋلى بەرسە عانا قابىلداي الاتىنىن ايتتىپ كۇتە تۇرۋدى ايتقان ەدى. بىراق، ءالى جاڭا قاۋلى قابىلدانباپتى. اۋىل شارۋاشىلىق ۋنيۆەرسيتەتى قۇجاتىمىزدى قابىلداعان جوق» دەپ حابارلاسىپ، ساكەن سەيفۋلين اتىنداعى اگروتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قابىلداۋ كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى جازيرا مەيرامحانوۆا دەگەن كىسىنىڭ ءنومىرىن بەردى. اتالعان كوميسسيا مۇشەسىنە تەلەفون شالىپ سۇراپ ەدىم، جازيرا مەيرامحانوۆا حانىم «شەتەل ازاماتتارىنا گرانت جوق، قۇجاتتارىن قابىلداي المايمىز. ناقتى سەبەبىن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنەن سۇراڭىز» دەپ قىسقا قايىردى.

بۇل ماسەلە توڭىرەگىندە الماتىداعى ۋنيۆەرسيتەتتەرگە دە كىرىپ شىققان بولاتىنبىز. بىرنەشە قانداسىمىز، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دە «ماگيستراتۋرا مەن دوكتورانتۋرادا ورالماندارعا ءبىلىم گرانتى» جوق دەپ جاتىر دەپ حابارلاسۋشىلار بولعان ەدى. تالاپكەرلەر حابارلاسقاننان كەيىن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زاڭگەرى باحىتجان ساپاروۆ مىرزادان بارىپ ءمان-جايدى ۇعىسقان ەدىك. باقىتجان ساپاروۆ: «ءبىزدىڭ قولىمىزدا  جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىمنىڭ ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن ىسكە اسىراتىن ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنا وقۋعا قابىلداۋدىڭ ۇلگىلىك قاعيدالارىن بەكىتۋ تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 2012 جىلعى 19 قاڭتارداعى № 109 قاۋلىسى بار. بۇل قاۋلىعى قر ۇكىمەتىنىڭ 14.07.2016 № 404 قاۋلىسى ارقىلى وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلگەن. مۇندا: «ماگيستراتۋرادا، دوكتورانتۋرادا جانە رەزيدەنتۋرادا شەتەلدىكتەردى وقىتۋ اقىلى نەگىزدە جۇزەگە اسىرىلادى. شەتەلدىكتەردىڭ مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسىنا سايكەس كونكۋرستىق نەگىزدە تەگىن جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم الۋ قۇقىعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقارالىق شارتتارىمەن ايقىندالادى» دەگەن ەرەجە بار. بىراق، بيىلعا دەيىن بۇعان قاراماي گرانت بەرىپ كەلدىك. بيىل وسى ەرەجەگە سۇيەنىپ، شەتەل ازماتتارىنا گرانت جوق دەگەنبىز. بۇگىن تالاپكەرلەردىڭ وتىنىشتەرىنە بايلانىستى ۋنيۆەرسيتەت باسشىلارى اقىلداسىپ، شەتتەن كەلگەن اعايىنداردىڭ قۇجاتتارىن قابىلدايتىن بولىپ شەشتىك. بىراق، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەن ۇكىمەتكە وسى ەرەجەگە قوسىمشا ەنگىزۋگە، شەتەل ازاماتتارى دەگەن جەرگە قانداستارىمىزدان باسقا دەگەندى ەنگىزۋگە ءبارىڭىز كۇش سالساڭىزدار بولار ەدى. بۇل ەرەجەنى ءبىز جاساپ العانداي، ءبىز جامان اتتى بولادى ەكەنبىز» دەپ ويىن اشىق ايتتى.

ۇكىمەتتىڭ ءبىر قاۋلىسى، ەكى ۋنيۆەرسيتەتتە ەكى ءتۇرلى قابىلداۋ.  شىن ايتقاندا قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى اعايىندىق تانىتىپ وتىر. ولار دا قاشانعى اعايىندىق تانىتا بەرمەك. ال استاناداعى اگروتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنەن ءبىلىم العىسى كەلگەن جاستارىمىز وسى ءبىر قاۋلىنىڭ كەسەلىنەن دالادا قالىپ وتىر. ەگەر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ساعاديەۆ پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسىنا قارسى شىققىسى كەلمەسە، ۇكىمەتتىڭ وسى قاۋلىسىنا وزگەرتۋ ەنگىزسىن. ماگيستراتۋرا مەن دوكتورانتۋرادا ءبىلىم العىسى كەلەتىن شەتەل ازاماتى بولىپ تابىلاتىن قانداستارىمىزعا كەدەرگى جاساماۋى كەرەك.

قازىرگى كەزدە شەتەلدەگى قانداستارىمىزدىڭ جاعدايى بەلگىلى. اسىرەسە، قىتايداعى قازاقتاردىڭ قىتاي ۇكىمەتىنەن كورىپ جاتقان قىسىمى كۇننەن كۇنگە ارتۋدا. ول جاقتاعى اعايىنعا قولىمىزدان باسقا كومەك كەلمەسە دە، وسىندداعى كەلگەندەرىنىڭ كەۋدەسىنەن كەرى يتەرۋگە قاقىمىز جوق. مينيستر ساعاديەۆ ارمان  قۋىپ كەلگەن قازاق بالاسىن كەرى قايتاراماي، كەرتارتپا قاۋلىنى تەزىرەك تۇزەسىن دەپ تالاپ ەتەمىز.

بۇنىڭ ءبارىن تەك ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ساعاديەۆتىڭ عانا ادىرىسىنە ارنامايمىن. ۇكىمەتكە باقىتجان ساعىنتاەۆ كەلگەندە دە قازاق قوعامى قۋانعان ەدى. ەندەشە، ساعاديەۆ ساعان ايتام، ساعىنتاەۆ سەن تىڭدا. پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماس مەن قازاقتىڭ ءۇمىتىن جەرگە تاپتاماڭىزدار.

تۇردىبەك قۇرمەتحان

Abai.kz