كونە تاريحتىڭ جادى ەشقاشان كونەرمەك تە جانە ول تاريح ەش نارسەنى ۇمىتپاق تا ەمەس. جانە دە اسىرەسە، ول تاريح ۇلتتىڭ جانى مەن رۋحى تىلىنە قاتىستى بولسا! مۇنى ايتىپ وتىرعانداعى سەبەبىمىز، 1940 جىلدىڭ 13 قاراشاسىندا «قازاق جازۋىن لاتىنداندىرىلعان الىپبيدەن ورىس گرافيكاسى نەگىزىندەگى جاڭا الىپبيگە كوشىرۋ تۋرالى» زاڭ قابىلدانعان بولاتىن. ەندى مىنە، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «قازاق ءتىلى ءالىپبيىن كريلليتسادان لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ تۋرالى» جارلىققا كەشە، ياعني 2017 جىلدىڭ 26 قازانى كۇنى قول قويدى.

بۇل-وتكەن جيىرماسىنشى عاسىردىڭ نەبىر ناۋبەتتەرىن كوپ كورگەن، زاماننىڭ سوقتىقپالى دا سوقپالى جولدارىنان ءوتىپ، مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن بۇگىنگى تاۋەلسىزدىك زامانىندا ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قازاق دەگەن حالىقتىڭ ولگەنى ءتىرىلىپ، وشكەنى جانعان كۇن!

بۇل-ءوز حالقىن ساۋاتتاندىرۋ جولىندا جانە دە عالامنىڭ ءبىلىمدى ءارى ءوزىنىڭ عىلىمى بار حالىققا اينالدىرۋ ءۇشىن بار ءبىلىمى مەن كۇش-جىگەرلەرىن، اقىل-پاراساتتارىن جۇمساعان كەشەگى الاش  قايراتكەرلەرىنىڭ ۇلتىم دەپ سوققان جۇرەكتەرىنىڭ ءلۇپىلى!

بۇل-سان عاسىرلار بويى اتا-بابالارىمىز اڭساعان ازاتتىعىمىزدىڭ شيرەك عاسىردان استام ۋاقىت كەزەڭىندە الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىنىڭ قاتارىنا قوسا بىلگەن جانە دە ءوزىنىڭ تۋعان ەلىن ماڭگىلىك ەل ەتۋدىڭ اسىل مۇراتى ساناپ وتىرعان  قازاق ەلىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ  الداعىنى جانە دە ۇلى دالانى مەكەندەپ وتىرعان حالقىنىڭ بۇگىنى مەن بولاشاعىن تەرەڭىنەن ويلاپ،  كەڭىنەن پىشكەن كەمەلدىلىگى!

لاتىنشا وقۋ دا جانە لاتىنشا جازۋ دا ءبىزدىڭ حالقىمىز ءۇشىن جات  ەمەستىگى داۋ تۋدىرمايتىن ماسەلە. لاتىن ءالىپبيىنىڭ پايدا بولىپ، قولدانىلىپ كەلە جاتقاندىعىنا  جالپى ءۇش مىڭداي جىل بولسا،  سول لاتىنشاڭدى، ياعني  لاتىن ءالىپبيى ۇلگىسىندەگى جازۋدى ءبىزدىڭ حالقىمىز 1929-شى جىلدان باستاپ، 1940-شى جىلعا دەيىن قولدانىپ كەلگەن-ءدى. سول 1940-شى جىلدىڭ 13 قاراشاسىندا  «قازاق جازۋىن لاتىنداندىرىلعان الىپبيدەن ورىس گرافيكاسى نەگىزىندەگى جاڭا الىپبيگە كوشىرۋ تۋرالى» زاڭ قابىلدانىپ، ءبىز سول ۇردىسپەن كۇنى بۇگىنگە شەيىن ءجۇرىپ كەلەمىز.

ەندىگى ارادا ءالىپبيىمىزدى لاتىن قارپىنە، لاتىن الىپبيىنە كوشىرۋ ەلىمىزدىڭ جانە ءوز ۇرپاعىمىزدىڭ  بولاشاعى ءۇشىن جانە بۇكىل الەممەن بىرلەسە تۇسۋىمىزگە،  اعىلشىن ءتىلى مەن ينتەرنەت ءتىلىن جەتىك يگەرۋىمىزگە، ەڭ باستىسى – قازاق ءتىلىن جاڭعىرتۋعا جاعداي تۋعىزاتىندىعى باسى اشىق باستى ماسەلە ەكەندىگى بارشا قازاقستاندىقتاردىڭ ساناسىنا ءسىڭدى عوي دەپ ويلايمىن .ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ   «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ەڭبەگىندە: «لاتىنشاعا كوشۋدىڭ تەرەڭ لوگيكاسى بار. بۇل قازىرگى زامانعى تەحنولوگيالىق ورتانىڭ، كوممۋنيكاتسيانىڭ، سونداي-اق، XXI عاسىرداعى عىلىمي جانە ءبىلىم بەرۋ پروتسەسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى»،-دەپ ءوز كوزقاراسىن ايقىن بىلدىرگەن بولاتىن.

جانە دە لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋ ماسەلەسى ءبىر كۇندە عانا تۋىنداعان جوق. وسى ورايدا  ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ سوناۋ  2006 جىلى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ ءحىى سەسسياسىندا : «قازاق ءالىپبيىن لاتىنعا كوشىرۋ جونىندەگى ماسەلەگە قايتا ورالۋ كەرەك. ءبىر كەزدەرى ءبىز ونى كەيىنگە قالدىرعان ەدىك. ايتسە دە، لاتىن قارپى كوممۋنيكاتسيالىق كەڭىستىكتە باسىمدىققا يە جانە كوپتەگەن ەلدەر، سونىڭ ىشىندە پوستكەڭەستىك ەلدەردىڭ لاتىن قارپىنە كوشۋى كەزدەيسوقتىق ەمەس. البەتتە، ءبىز بۇل جەردە اسىعىستىققا بوي الدىرماي، ونىڭ ارتىقشىلىقتارى مەن كەمشىلىكتەرىن زەردەلەپ الۋىمىز كەرەك»،– دەگەنى بار-دى.

مىنە سودان بەرى بۇل ماسەلە قازاقستاندىق قوعامنىڭ ۇدايى نازارىندا بولدى دەسەك تە ارتىق ەمەس. ءتىلشى-عالىمدارىمىز، تاريحشىلارىمىز بەن ادەبيەتشىلەرىمىز، بارلىق قازاقستاندىقتار لاتىن گرافيكاسىن بۇگىنگى زامانعا ساي ءالىپبي ەسەبىندە ەنگىزۋ ءۇشىن قىرۋار ءارى زەردەلى جۇمىستار جۇرگىزدى.

ەلباسى ءوز جارلىعىندا قازاق ءتىلى ءالىپبيىن كيريليتسادان لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ۇكىمەتكە ناقتىلى تاپسىرمالار بەردى. ەندى ءبىزدىڭ قوعام بۇگىننەن باستاپ 2025 جىلعا دەيىن لاتىنشاعا كەزەڭ-كەزەڭىمەن كوشۋدىڭ قامى مەن ارەكەتىن جاساماقشى.

ىسكە ءسات، قازاق ەلى! ەلىمىز دە ءتىلىمىز دە ماڭگى جاساسىن!

جابال ەرعاليەۆ، جازۋشى-دراماتۋرگ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى

Abai.kz