شىعارماشىلىق ىزدەنىستى جاندارىنا سەرىك ەتكەن دارىندى جاستاردىڭ ورتاسىنداعى ونەر باسەكەسىنە ارنالعان حالىقارالىق «شابىت» فەستيۆالى اياقتالىپ، ناتيجەسىندە Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ شەف-رەداكتورى قانات ابىلقايىر گران-پري جۇلدەسىن جەڭىپ الدى. ادەبيەت الەمىندە – قانات ابىلقايىر، جۋرناليستيكادا – قانات بىرلىكۇلى بولىپ تانىلعان بۇل جىگىت وتىزدىڭ ورداسىنا ەندى كەلىپ جاتىر. وسى جاسىنا دەيىن ول ەكى ءۇش كىتاپتىڭ اۆتورى اتانىپ تا ۇلگەردى. سىنشىلار، ادەبيەتتانۋشى عالىمدار بۇگىنگى قازاق پروزاسى تۋرالى ماقالالار جازىپ، پىكىر ايتقاندا، ابىلقايىردىڭ  اڭگىمەسىنە الەيتەن ات باسىن بۇرىپ، ءبىر سوقپاي وتكەن ەمەس. قاناتتى اققاۋرسىن كۇيىندە قازاق ادەبيەتىنە اكەلىپ سالعان ۇستازى، قازاقتىڭ ايگىلى جازۋشىلارىنىڭ ءبىرى – ديداحمەت ءاشىمحان اعا. قاناتتا سول اياۋلى ديداعاڭنىڭ شاپشاڭدىعى، شالت قيمىلى، شالقار شابىتى، قيىننان قيىستىرا قوياتىن تاپقىرلىعى، ەنتىكپەيتىن ەڭبەكقورلىعى بار. ۇستازدىڭ بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى سارقىپ الىپ قالۋ دا شاكىرتتىڭ شاكىرتىنىڭ قولىنان كەلەدى ەكەن. ايتپەسە كوپ بوزوكپەنىڭ تىرلىگى ەلىكتەپ-سولىقتاۋدان اسپاي قالىپ جاتاتىنىن كوزىمىز كورىپ تە ءجۇر.

قانات قازىر قاراقاناتتانىپ، توماعاسى ءتۇرىلىپ، توپشىسى بەكىپ، تۇلەپ، ءوسىپ كەلەدى. ونىڭ كەيىنگى بىرەر جىلدىڭ بەدەرىندە جازعان «سوقىر ءۇمىت»، «جىلان كەگى»، «بالا مولدا»، «جىندى»، «تىمىسكى» اتتى اڭگىمەلەرى مەن حيكاياتتارى مازمۇنى مەن فورماسى جاعىنان قازاق ادەبيەتىندەگى «مەن» دەگەن شىعارمالاردان اسىپ ءتۇسىپ، جاڭالىقتىڭ جىلعا-باستاۋىنا اينالىپ ۇلگەردى. مىنە، وسىنداي دارىندى جاس جازۋشى جۋرناليستيكا مەن كوركەم پۋبليتسيستيكا دا وزىندىك قولتاڭباسىن ايقىنداپ، ەسىم-سويى ەلگە ءمالىم كوسەمسوزشىلەردىڭ قاتارىنا بارىپ نىق تۇردى. قانات ابىلقايىر - قوعامدىق وقيعالاردى قىزمەتتىك بولمەنىڭ تەرەزەسىنەن باعىپ وتىرىپ جازا سالاتىن، جاريالاي سالاتىن، ايتا سالاتىن جالقاۋ، جالتاق جازارماندار مەن ايتارمانداردىڭ اۋىلىنان الىس جۇرەتىن جاس. قاناتتىڭ جۋرناليستيكاسىندا ازاماتتىق بەلسەندىلىك باسىم. ول قانى سورعالاعان تاقىرىپقا بىلەگىن ءتۇرىپ تاستاپ كىرىسىپ كەتەدى دە، سونىڭ سوڭىنا نۇكتەسىن قويعانشا تىنىم تاپپايدى. بۇل رەتتە قاناتتى ۇلتتىق جۋرناليستيكانىڭ كوريفەيلەرى اتانعان نۇرەددين مۋفتاح، الدان ايىمبەتوۆ، مارات قابانباي، كامال سىمايىلداردىڭ ساناتىنا قوسۋعا بولاتىن شىعار.

بىرەر مىسال كەلتىرەيىك. شيتتەي 8 بالاسىمەن ء(تىل، كوزىمىز تاسقا، الگى 8 بالانىڭ ءبارى – ۇل) جاپ-جاس وتباسى جىلدار بويى مىنا شەلەك، تالعار جاقتا اركىمنىڭ ءۇيىن پانالاپ، جامباسپۇلىن تولەپ، تۇرىپ جاتتى. وسى جايت جۋرناليست قاناتتىڭ جانىنا قاتتى باتاتىنىن ءبىز ۇجىم بولىپ سەزەتىن ەدىك. ءبىر كۇنى ول ءالدي نۇرتىلەۋدىڭ اتىنان اكىم اتا اماندىق باتالوۆقا حات جازدى. «ءالدي نۇرتىلەۋ» دەپ وتىرعانىمىز، جاڭاعى باسپاناسىز وتباسىندا ىڭگالاپ دۇنيە ەسىگىن اشقان – سەگىزىنشى ۇل. وتاعاسى ۇلىنا بەلگىلى جۋرناليست نۇرتىلەۋ يمانعاليۇلىنىڭ ەسىمىن ىرىمداپ قويعان ەكەن. سول نۇرتىلەۋ ءتىلى شىقپاستان بۇرىن «قولىنا قالام الىپ»، الماتى وبلىسىنىڭ بىلدەي ءبىر اكىمىنە «حات جازدى» دا، اتا-اناسىن، اعالارىن باسپانالى ەتتى. ارينە، بۇل جۋرناليست قانات ابىلقايىردىڭ شەبەرلىگى، فورما تاپقىشتىعى ەدى. ەگەر جۋرناليست بالالى-شاعالى ءتۇتىننىڭ جايىن قاتارداعى جىلاڭقى اۋەنگە سالىپ جازعاندا، اكىم باستاعان ۇلىقتار ونى ەسكەرۋسىز قالدىرا سالار ما ەدى، قايتەر ەدى. بىراق ءسابي داۋسىمەن، ءسابي جۇرەگىمەن، ءسابي تىلەگىمەن جازىلعان حات الماتى وبلىسىنىڭ اكىم-قارالارىن عانا ەمەس، قارجىلى، قالتالى ازاماتتارىن دا ءدۇر سىلكىندىرىپ، يىگىلىكتى ىسكە جۇمىلدىردى.

تاعى ءبىر مىسال. تاياۋدا عانا جامبىل وبلىسىنداعى كوشى-قون پوليتسياسى 250 وتباسىن قىتايعا دەپورتاتسيالاي جازدادى. بولعان جايتتى باسىنان ءتۇسىپ بايانداپ جاتۋدىڭ قاجەتى جوق شىعار، قىتايدان ورالعان قانداستارىمىزدىڭ باسىنا قارا بۇلت ۇيىرلگەنىن بىلگەن بەتتە ءبىز قانات ەردى اتقا قوندىردىق. اتقا قوندىردىق تا، «ال، ەندى وسى ءىستى ءبىر جاقتى ەت» دەپ تاپسىردىق. قانەكەڭ قاتىرما جاعالى پوليتسيا باسشىلارمەن قارجاسۋعا ەسىل ۋاقىتتى شىعىن ەتۋدىڭ قاجەتسىزدىگىن بەك تۇسىنسە كەرەك، ۇكىمەت باسشىسىنا ءبىر-اق شىقتى. جانە پرەمەر-ءمينيستردى تۇندە ۇيقىسىنان شوشىپ وياتارداي سۇمدىق سۇراقپەن شىقتى:  «250 وتباسىنىڭ تاعدىرىن ويرانداعالى وتىرعان جوقپىز با، ساعىنتاەۆ مىرزا؟!» بۇنداي ساۋال جانى قازاقى ۇكىمەت باسشىسىن ويلاندىرماي قويمايدى عوي، جالىز-اق كۇندە جاعداي وزگەرىپ، پوليتسياداعى شەنەۋنىكتەردىڭ جاۋار بۇلتتاي تۇنەرگەن قاباعىنداعى مۇزدى ءجىبىتىپ جىبەردى. ءسويتىپ، 250 ەمەس، قازىرگى ەسەبىمىز بويىنشا، 251 جاس وتباسى اتاجۇرتىندا الاڭسىز ءومىر ءسۇرىپ، ازاماتتىق الاتىن بولدى. بۇنى دا ءبىز قاناتتىڭ قايتپاس قايسار مىنەزىنىڭ جەڭىسى دەپ بىلەمىز. بىراق، ونى دابىرايتۋعا، ۇپاي-ەسەپكە پايدالانۋعا جوقپىز. ەڭبەگىڭدى ەل ەسكەرىپ، ەل ءبىلىپ جاتسا، ودان ارتىقتىڭ نە كەرەگى بار؟.. كۇشەنىپ، كۇپىنىپ العان اتاق ابىروي اپەرمەيدى.

ءجا، دەلىك... سونىمەن «شابىتتىڭ» باس جۇلدەسى ءبىزدىڭ قاناتىمىزدىڭ قانجىعاسىندا. «الۋان-الۋان جۇيرىك بار، الىنە قاراي شاباتىن». «شابىتقا» ەشكىم شاڭ قاۋىپ قالا بەرەيىن، كوپتىڭ قاراسىن كوبەيتىپ قايتايىن دەپ كەلمەيدى. بايگەدەن، جۇلدەدەن دامەتىپ، ۇمىتتەرىن ۇكىلەپ-شوقتاپ كەلەدى. سول ۇكىلەنگەن ۇمىتتەردىڭ اراسىنان قانات ابىلقايىر قارا ءۇزىپ شىقتى. ءبىز وعان امسە جولىڭ بولسىن، قاناتىڭ تالماسىن، شابىتتىڭ شالقارىن كەش دەپ تىلەك ايتامىز.

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ۇجىمى اتىنان داۋرەن قۋات