ەرلان ابدىرۇلى. اعىلشىن قاقپاسىنىڭ اۋزىن شاڭ قىلعان ەدىگە الاڭعا شىعۋعا ءالى دە كەتارى ەمەس
ەدىگە بولاتبەكۇلى راي - ەكىنشى كۋرس ستۋدەنتى. 1989 جىلى شۋ وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن. الماتىداعى قازاق ۇلتتىق مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىندە وقيدى. فۋتبولدان قازاقستان قۇراماسى اعىلشىنداردان جەر بولىپ جەڭىلىپ جاتقاندا مىنەز تانىتىپ، الاڭعا اتىپ شىققان بويدا انگليا قاقپاسىنا قويىپ كەتىپ، قاقپاشى گريننىڭ زارەسىن العان نامىسشىل جىگىتىڭىز وسى. ويىننان كەيىن الماتى قالاسىنىڭ بوستاندىق اۋداندىق سوتى «ەدىگە ءىسى» بويىنشا اكىمشىلىك ءىس قوزعاعان بولاتىن. سوت ستۋدەنتتى «ءۇش ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش بويىنشا ايىپپۇل تولەسىن» دەگەن ۇكىم شىعارىپتى. ال، ءبىز قىزۋقاندى جاس جانكۇيەرگە جولىعىپ، بىرنەشە سۇراق قويدىق.
- سەنى الاڭنان الىپ كەتكەن سوڭ ساربازدار قول جۇمساپ، تيىسكەن جوق پا؟
- جوق. ونداي ەشتەڭە بولعان جوق. الدىمەن ستاديوننىڭ ءبىر بولمەسىنە اپارىپ قاماپ قويدى. «نە ءۇشىن بۇلاي ىستەدىڭ؟» دەپ سۇرادى. «نامىستانىپ كەتتىم!» دەپ ەدىم، كۇزەتشىلەر «بازار جوق، كراساۆچيك جىگىت ەكەنسىڭ» دەپ ماقتادى. ولار دا قازاق قوي، سوزدەرىنە قاراعاندا ءبىزدىڭ كوماندانىڭ ماسقارا بولىپ جەڭىلىپ جاتقانىنا ولار دا اشۋلى بولسا كەرەك... كەيىن بوستاندىق اۋداندىق پوليتسياسىنىڭ عيماراتىنا قامادى.
- راسىندا، مۇنداي قادامعا نەلىكتەن باردىڭ؟
ەدىگە بولاتبەكۇلى راي - ەكىنشى كۋرس ستۋدەنتى. 1989 جىلى شۋ وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن. الماتىداعى قازاق ۇلتتىق مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىندە وقيدى. فۋتبولدان قازاقستان قۇراماسى اعىلشىنداردان جەر بولىپ جەڭىلىپ جاتقاندا مىنەز تانىتىپ، الاڭعا اتىپ شىققان بويدا انگليا قاقپاسىنا قويىپ كەتىپ، قاقپاشى گريننىڭ زارەسىن العان نامىسشىل جىگىتىڭىز وسى. ويىننان كەيىن الماتى قالاسىنىڭ بوستاندىق اۋداندىق سوتى «ەدىگە ءىسى» بويىنشا اكىمشىلىك ءىس قوزعاعان بولاتىن. سوت ستۋدەنتتى «ءۇش ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش بويىنشا ايىپپۇل تولەسىن» دەگەن ۇكىم شىعارىپتى. ال، ءبىز قىزۋقاندى جاس جانكۇيەرگە جولىعىپ، بىرنەشە سۇراق قويدىق.
- سەنى الاڭنان الىپ كەتكەن سوڭ ساربازدار قول جۇمساپ، تيىسكەن جوق پا؟
- جوق. ونداي ەشتەڭە بولعان جوق. الدىمەن ستاديوننىڭ ءبىر بولمەسىنە اپارىپ قاماپ قويدى. «نە ءۇشىن بۇلاي ىستەدىڭ؟» دەپ سۇرادى. «نامىستانىپ كەتتىم!» دەپ ەدىم، كۇزەتشىلەر «بازار جوق، كراساۆچيك جىگىت ەكەنسىڭ» دەپ ماقتادى. ولار دا قازاق قوي، سوزدەرىنە قاراعاندا ءبىزدىڭ كوماندانىڭ ماسقارا بولىپ جەڭىلىپ جاتقانىنا ولار دا اشۋلى بولسا كەرەك... كەيىن بوستاندىق اۋداندىق پوليتسياسىنىڭ عيماراتىنا قامادى.
- راسىندا، مۇنداي قادامعا نەلىكتەن باردىڭ؟
- جاڭا ايتتىم عوي، قاتتى نامىستانىپ كەتتىم. ءبىزدىڭ فۋتبولشىلاردىڭ بەيشارا ويىنى قانىمدى قايناتىپ جىبەردى. جانكۇيەرلەردىڭ مەن سياقتى شىعىپ كەتپەۋى ءۇشىن ساربازدار قازداي ءتىزىلىپ الاڭدى قورشاپ، كۇزەتىپ تۇرادى عوي. ولاردان قالاي ءوتىپ كەتكەنىمدى بىلمەيمىن. جاسىل الاڭعا شىققان بەتتە انگليانىڭ قاقپاسىنا قاراي جۇگىردىم دە، تورعا قويىپ كەتتىم.
- نەگە؟..
- گول بولسىن دەپ! قازاقستان قۇراماسىنىڭ ويىنى مەنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قازاق جانكۇيەرلەرىنىڭ كوڭىلىن قالدىردى. ەندى ولار قۇرامانى بۇلاي جيىلىپ قولدامايتىن بولار. بيلەتتەر دە ۋداي قىمبات بولدى عوي. سوعان قاراماستان قاناشاما حالىق ءوز كوماندامىزدى قولداپ-قۋاتتاۋعا باردى. مەنىڭ ءوزىم بيلەتتى ون مىڭ تەڭگەگە ساتىپ الدىم. ءوزىم اقىلى بولىمدە وقيمىن. قينالسام دا، بيلەت ساتىپ الدىم. سوناۋ انگليادان دا كەلدى عوي، ولاردان نەمىز كەم، قۇراماعا قولداۋ كورسەتكىم كەلدى. ال اناۋ نەمىس شتوركقا گەرمانياعا باراتىن جولدى نۇسقاپ جىبەرۋ كەرەك. سول كەلگەلى ۇنەمى ءىرى ەسەپپەن جەڭىلىپ كەلە جاتقان جوقپىز با؟ ونداي باپكەردىڭ بىزگە كەرەگى نە؟
مەنى نەگىزى وسىلاي ەتۋگە كوپتەن بەرى دايىندالىپ ءجۇرىپتى دەپ ءجۇر عوي. ولاي ەمەس. الاڭعا قالاي اتىپ شىققانىمدى وزىمدە اڭعارماي قالدىم.
- سوت ايىپپۇل سالدى...
- ءيا، كەشە سوت بولعان. ءبارى جاقسى بولدى. سۋديالار دا جانكۇيەر بولۋ كەرەك، كوپ ەشتەڭە سۇراعان دا جوق. سوت وتىرىسى ارى كەتسە جيىرما مينۋتقا سوزىلدى. 3819 تەڭگە ايىپپۇل تولەۋىم كەرەگىن ايتىپ، بوساتىپ جىبەردى. ونى شىققان بەتتە تولەپ تاستادىم.
- ال ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعى تاراپىنان قىسىم بولعان جوق پا؟
- جوق، ەشكىم ەشتەڭە دەگەن جوق، ازىرگە.
- قازاقستان قۇراماسىنىڭ ويىنىن قالدىرماي كورىپ ءجۇرسىڭ عوي؟
- ەندى... كورىپ، جانكۇيەر بولۋدان ءمۇيىز شىقسا كورىپ ءجۇرمىز عوي. مەن نەگىزى ۇلكەندەردەن كورى جاستار قۇراماسىنىڭ جانكۇيەرىمىن.
- ەندى قازاقستان قۇراماسىنىڭ ويىنىن كورۋگە باراسىڭ با؟
- نەسى بار... بارامىز. قانشا رەنجىسەك تە ءوز كۇرامامىز عوي. ۇمىتتەنەمىز دە...
- تاعى دا الاڭعا شىعىپ كەتىپ جۇرمەيسىڭ بە؟
- جوق، ەندى ويتپەيمىن... بىراق... كىم بىلەدى، ويىن عوي...
P.S. قۇراما دەڭگەيىندە مۇنداي وقيعا بولعانى ەسىمىزدە جوق. ارينە، ەدىگەنىڭ قىلىعىن ەرلىك دەۋدەن اۋلاقپىز. دەسە دە، قىزۋقاندى، نامىسشىل، قازاقتى سۇيەتىن، قىسقاسى ۇلتشىل جاستار ءوسىپ كەلەدى ەكەن. ەدىگە - سونىڭ كورىنىسى. ەندەشە، ۇلتتىق قۇرامانىڭ بەلاعاشى بولۋدى قازىرگىدەي كولەڭكەدە وسكەن ءجۇن كەۋدەلەرگە ەمەس، قازاق جاستارىنا سەنىپ تاپسىرۋ كەرەك سەكىلدى.