"اتامنىڭ باسى-اي! اتامنىڭ باسى-اي!" تۋكانىڭ ازىلىندە وسىلاي دەپ تاۋسىلا سويلەيتىن جەرى بارىن بار قازاق بىلەتىن شىعار. سول «اتامنىڭ باسى-اي!» بوپ تۇر. اركىم ءوزىنىڭ اتاسىنىڭ باسىنا تارتادى. باسقانى قويعاندا، بىزدە پاتريوتتىق رۋحتى كوتەرۋى ءتيىس ەسكەرتكىشتەر مەن مۋزەيلەردە دە جەرشىلدىككە بۇرا تارتۋ بار.  قاي تۇلعا، باتىر نەمەسە قايراتكەر قايدا تۋىلسا، ەسكەرتكىشىن سوندا قويامىز. مۋزەيى دە سوندا. باسقا ايماقتىڭ ادامدارى ول تۋرالى از بىلەدى نەمەسە ەشتەڭە بىلمەيدى. مۇقاعاليدىڭ ەسكەرتكىشى باتىستىڭ قالالارىندا، قادىردىڭ ەسكەرتكىشى وڭتۇستىكتىڭ بار قالاسىندا تۇرسا، نە زيان، نە كەدەرگى.

قازاقستان - ءبىرتۇتاس مەملەكەت. باتىرلار دا، باسقا دا ەلى ءۇشىن كۇرەسكەن ۇلى تۇلعالار دا بار قازاققا ورتاق ماقتانىشىمىز. ءبىرتۇتاس قازاق ۇلتىنىكى. ءبىر ءجۇزدىڭ، رۋدىڭ ماقتانىشى ەمەس. وكىنىشكە قاراي، اركىم كورپەنى وزىنە تارتقاندى ءالى قويا الماي ءجۇرمىز. مۇمكىن بۇل مەملەكەتشىلدىك سانامىزدىڭ قالىپتاسپاي، ءالى رۋلىق سانادان اسا الماي جاتقانىمىزدىڭ بەلگىسى مە ەكەن؟

«تۋعان جەر» دەگەن ادەمى باعدارلاما پايدا بولىپ ەدى. ماقساتى – اركىم ءوز تۋعان جەرىنە قول ءۇشىن سوزا وتىرىپ بار قازاققا، ءارىسى الەمگە تانىتۋ، مەنىڭ تۇسىنۋىمشە. ونى كەيبىرەۋلەر «اركىم ءوز اۋىلىنا تاسىسىن، باسقا اۋىلدا ءىسىم جوققا» اينالدىرىپ بارادى. ىرىلەنۋ، تۇتاسۋ ورنىنا ۇساقتالۋ، بولشەكتەنۋگە بوي الدىرساق، مەملەكەتتىك، ۇلتتىق تۇتاستىققا كەرى اسەرىن تيگىزەتىنىن نەگە ۇعىنبايمىز.

مۇمكىن سىزگە ناقتى مىسال كەرەك شىعار. كەلتىرەيىك. بار قازاق تۇگىلى، قازاقستاندىق ورىستارىمىزعا دەيىن «كۋشايۋ كازى، سلۋشايۋ كۋرمانگازى» دەپ تاڭدايلارى تاق-تاق ەتەدى. ماقتانادى. كۇيلەرىن ۇلتتىق قۇندىلىق سانايدى.

سول كۇي اتاسى قۇرمانعازى ساعىربايۇلىنىڭ تۋىلعانىنا ۇستىمىزدەگى جىلى 200 جىل تولادى. قۇدايعا شۇكىر، ەلىمىزدىڭ مادەنيەت جانە سپورت مينيسترىلىگى 2018 جىلى وتكىزىلەتىن مەرەيتويلار مەن اتاۋلى كۇندەردىڭ تىزبەسىنە ەنگىزىپتى.

قىزىق وسى جەردەن باستالادى! قۇرمانعازىنىڭ  تۋىلعانىنا  200 جىل تولۋىنا ارنالعان ءىس-شارالار وتكىزۋ اقتوبە، قىزىلوردا، ماڭعىستاۋ، اتىراۋ، باتىس قازاقستان وبلىستارىنىڭ  اكىمدەرىنە   تاپسىرىلىپتى. سوندا قۇرمانعازى وسى ايماقتىڭ عانا تۇلعاسى ما؟

وسى سۇراقپەن سەنات دەپۋتاتى سارسەنباي ەڭسەگەنوۆ ءبىر توپ سەناتورلاردىڭ اتىنان ۇكىمەت باسشىسىنىڭ اتىنا دەپۋتاتتىق ساۋالىن جاريالادى. وندا بىلاي دەلىنگەن:

«ۇلتتىق مۇرامىزدى الەمگە تانىستىرعان ۇلى كۇيشى-كومپوزيتورعا ارنالعان ءىس-شارانىڭ ۇلان بايتاق ەلىمىزدىڭ ءبىر عانا ايماعى باتىس وڭىرىمەن شەكتەلۋى ەش قيسىنعا كەلمەيدى.

كۇي ۇلتىمىزدىڭ ءۇنى مەن ءسوزى بولعان، حالقىمىز دۇنيەگە اكەلگەن كوركەم قۇندىلىقتاردىڭ شىڭى. ال قۇرمانعازى ۇلت مادەنيەتىنىڭ اسىل قازىناسىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان، الەمدىك دەڭگەيگە شىعارعان ۇلى ونەر يەسى. حالقىمىز ءۇشىن كۇي مەن قۇرمانعازى ەسىمى ءبىر-بىرىمەن استاسىپ كەتكەن ۇعىم. قۇرمانعازى ءبىر وبلىستىڭ نەمەسە ءبىر ايماقتىڭ پەرزەنتى ەمەس. ول ۇلتىمىزعا، ەلىمىزگە ورتاق، ادامزات مادەنيەتىنىڭ تاريحىندا وشپەس ءىز قالدىرعان تۇلعا.

قۇرمانعازى ساعىربايۇلىنىڭ 200 جىلدىعىن اتاپ ءوتۋ كۇيشىنى عانا ۇلىقتاۋ ەمەس ەڭ الدىمەن حالقىمىزدىڭ ءتول ونەرى كۇيدى ەل ءىشى مەن شەت مەملەكەتتەردە كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ماقساتىن كوزدەۋى كەرەك.

مەملەكەت باسشىسى ماقالاسىندا: «بىزدە ادامزات مەنشىگىنە اينالعان رۋحاني قازىنالار بار. سونداي الەمدىك تۋىندىنىڭ قاتارىنا قۇرمانعازى بابامىزدىڭ كۇيلەرى دە جاتادى... قۇرمانعازى كۇيلەرىن ءوز ەلىمىزدە عانا ەمەس، شەتەلدەر اراسىندا دا ناسيحاتتاماي الەمدىك وركەنيەتتىڭ كوشىنە ىلەسۋ تاعى قيىن» - دەگەن ەدى.

سوندىقتان، قۇرمانعازى ساعىربايۇلىنىڭ 200 جىلدىعىن مەملەكەتتىڭ مادەنيەت سالاسىنداعى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ءىس-شارا مارتەبەسىندە وتكىزۋ قاجەت.

بۇعان رەسپۋبليكانىڭ بارلىق ايماقتارى، مادەنيەت پەن ىشكى ساياسات جانە اقپارات سالاسىنداعى، باسقا دا مەملەكەتتىك ورگاندارى جۇمىلدىرىلۋى كەرەك.

ۇلى دالا ەلىنىڭ ۇلى ونەر شەبەرى كۇي قۇدىرەتى قۇرمانعازى ساعىربايۇلىن دارىپتەۋ مەملەكەتىمىزدەگى قولعا الىنىپ وتىرعان رۋحاني جاڭعىرۋ ساياساتىمەن ۇندەس. «بولاشاققا باعدار – رۋحاني جاڭعىرۋ» ەڭبەگىندە ەلباسى قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرى عاسىرلار قويناۋىنان جەتكەن بابالار ءۇنى ەكەنىن اتاپ كورسەتكەن. داۋلەتكەر كۇيشىنى مەملەكەتتىڭ ءبىر ايماعىندا ەسكە الۋ قوعامدا كەڭىنەن تالقىلانىپ سىنعا الىنىپ جۇرگەن جەرشىلدىكتى قولمەن قوزدىرعانداي اسەر قالدىرارى دا ءسوزسىز».

پرەمەر مينيستر باقىتجان ءابدىرۇلىنىڭ اتىنا جاريالانعان دەپۋتاتتىق ساۋالدا سەناتورلار: س.ەڭسەگەنوۆ، ا.بەيسەنباەۆ، ءا.بەكتاەۆ، م.بورتنيك، ە مامىتبەكوۆ، ع.دۇيسەمباەۆ، ب. ەلامانوۆ وسى ايتىلعاندارعا بايلانىستى مىنانداي شارالاردى قولعا الۋعا بايلانىستى 7 تالاپ قويدى. ولار:

1. قۇرمانعازى ساعىربايۇلىنىڭ 200 جىلدىعىن رەسپۋبليكانىڭ بارلىق ايماقتارىندا اتاپ ءوتۋدىڭ كەشەندى ءىس-شارالار جوسپارىن دايىنداۋ جانە وتكىزۋ;

2. شەت ەلدەردە، ونىڭ ىشىندە تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى ەلدەرىندە كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ;

3. قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق حالىق اسپاپتارى وركەسترىنىڭ گاسترولدىك ساپارلارىن ۇيىمداستىرۋ. ونىڭ ىشىندە كۇيشى دەنەسى جەرلەنگەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ استراحان وبلىسىندا ارنايى كونتسەرتتەر وتكىزۋ;

4. قازاقستان رەسپۋبليكاسى مۇشە حالىقارالىق ۇيىمدار مەن پارلامەنتتىك ارالىق بايلانىس الاڭدارىن پايدالانۋ ارقىلى قازاق كۇي ونەرى مەن كۇيشى ءومىرىن تانىستىرۋ;

5. حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيىندەگى بايقاۋلار وتكىزۋ;

6. كۇيشىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان عىلىمي -تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيالار جانە باسقا دا تانىمدىق ءىس-شارالار ۇيىمداستىرۋ;

7. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتى ناقتىلاۋ كەزىندە قاجەتتى قارجى كوزىن قاراستىرۋ.

وتكەن جىلى ەلباسى رۋحاني جاڭعىرۋ ماسەلەسىن كوتەرگەندە باعدارلامالىق ۇسىنىستارىمدى ۇكىمەتتىڭ ارنايى كوميسسياسىنا بەرگەن ەدىم. وسى تاقىرىپتا ماقالا جازدىم.  وندا دا تۇلعالاردى جەر-جەرگە ءبولىپ، جەكەمەنشىكتەمەي جالپىۇلتتىق ورتاق ماقتانىشىمىز، كيەمىز رەتىندە ۇرپاق ساناسىنا ەنگىزۋ، مەملەكەتتىك پاتريوتيمگە تاربيەلەۋدە   جانە رۋحاني جاڭعىرۋعا قاتىستى اتقارىلۋعا ءتيىستى شارالار تۋرالى ايتقانمىن. رەتى كەلىپ تۇرعاندا وسى ۇسىنىسىمدى تاعى ەسكە سالايىن.

بىرىنشىدەن، ۇلتتىق تۇلعالارىمىزدى بارلىق ايماقتا بىردەي ناسيحاتتاپ، ءىرى قالالاردا ءار كوشەگە سولاردىڭ اتتارى بەرىلىپ، سول كوشەگە ەسكەرتكىشتەرى قويىلىپ، مۋزەيى اشىلسا، ءار جەتكىنشەك مىناۋ ۇلى دالانى كىمدەردىڭ، قالاي قورعاعانىن بىلە جۇرەدى جانە ءوزى دە سولاي قورعايتىن بولادى.

ەكىنشىدەن، بارلىق ءىرى قالالاردا، اۋدان ورتالىقتارىندا، ءتىپتى اۋىلداردا باس الاڭداردا نەمەسە پاركتەردە الاش ارىسى ەل بولۋىمىزعا ەڭبەگى سىڭگەن باتىرلار مەن حانداردىڭ، بي، اقىن، باتىر تۇلعالاردىڭ، ودان بەرىدەگى الاش ارىستارى مەن تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ قالىپتاسۋ، ورلەۋ كەزەڭىندە ولشەۋسىز ەڭبەگى سىڭگەن ازاماتتاردىڭ سۋرەتتەرى ىلىنگەن «ۇلتتىڭ ۇلى تۇلعالارى» اللەياسى بولۋعا ءتيىس. قاسىندا ءۇش تىلدە تانىستىرۋ ءماتىنى جازىلۋى قاجەت. سول ۇلتتىڭ نار تۇلعالارى سومدالعان ەسكەرتكىشتەر مەن مۋزەيلەر كوبەيۋى ءتيىس. وسىنى مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى ەسكەرسە ءجون بولار ەدى.

ادىلبەك قابا

Abai.kz