"جەر مەنىكى!" دەگەن ۇستانىمدى سانامىزعا شەگەلەپ الۋىمىز كەرەك!
وسى ءبىر - ءبىر جاعىنان قاراپايىم، ەكىنشى جاعىنان - اسا تەرەڭ ماعىنالى قازاق ءسوزىن كوپ قازاق ۇمىتقالى قاش-شا-ان!
ارينە، تۇرمىس تاۋقىمەتىن تارتىپ جاتقان جاندارعا ارتار كىنا جوق. ويتكەنى، ءىز قالدىرۋ ءۇشىن دە ادامدا ونىڭ رۋحانيدان بولەك ماتەريالدى العىشارتتارى بولۋى ءتيىس. قۇر قابىلەتپەن ادامنىڭ ءوزىن-ءوزى تولىق اشۋى وتە قيىن، اركىمنىڭ ماڭدايىنا جازىلا بەرمەيتىن تىرلىك. ءيا، ادام بولىپ جاراتىلعان سوڭ ىزگىلىككە ۇمتىلۋ - تابيعي نارسە. ءبىراق قولدى جوقشىلىق بايلاعاندا پايدا بولاتىن شاراسىزدىق كەز كەلگەننىڭ اياعىن تۇسايدى...
سوندىقتان، وسىنداي جاعدايعا ۇشىراماس ءۇشىن، قوعام ادىلەتتىلىكتى اڭسايدى.
الايدا، ءومىر دەگەن شيىر-شيىر. ارۋاقىتتا كوپتىڭ قالاۋى بولا بەرمەيدى. بىراق بۇل جوعارىداعى قازاق دانالىعىنىڭ ماعىناسىن وزگەرپەسە كەرەك ەدى!
وكىنىشكە قاراي، بۇگىندە ء"ىز قالدىرۋدىڭ" ءوزى سپەكۋلياتيۆتى سانانىڭ اتريبۋتىنا اينالىپ بارا جاتىر. ء"ىز" ماعىناسىنا فورماليزم دەندەپ ەنىپ، ول بۇرىنعى بيىك - وتانعا، ەلگە، حالىققا، مادەنيەتكە، تاريحقا قىزمەت ەتۋ مازمۇنىنان الشاقتاۋدا. سودان بولار، قازىر ونىڭ سىرتقى كورىنىسى، ياعني، قوسالقى اتريبۋتتارى العا شىعۋدا.
ول، ءوز كەزەگىندە، ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا رەۆيزيا جاساۋعا، بۇرىن قانعا سىڭبەگەن جاعىمسىز ارەكەتتەردى "زامان تالابى" رەتىندە كورسەتۋگە، داڭعازالىق پەن ماقتاندى تاڭداپ الدى. ەندى، تىپتەن، ماڭداي تەرمەن جاسالاتىن ەڭبەك تە اسا مارتەبەلى بولماي بارادى. سانانى جاعىمپازدىق، تامىر-تانىستىق دەيتىن سۇرقيا جولدارمەن جەتۋگە بولاتىن "تابان استىنداعى اتاق", "تابان استىنداعى بايلىق", "تابان استىنداعى لاۋازىم" جاۋلاۋدا...
بۇل جاعداي ۇزاق جىلدارعا سوزىلعاندىقتان - قوعامنىڭ بويى وعان ۇيرەنە باستادى... ناتيجەسىندە، قوعامنىڭ ءوزى جاسامپازدىق قابىلەتىنەن اجىراپ، جەتەككە جۇرگىش، ارەكەتسىزدىگىن تاۋبەمەن بۇركەلەگىش بولۋعا ۇيرەنۋدە!
نەگىزى، ادام بالاسى ىزگىلىكتى ءىستى كۇش-قايراتىنىڭ بارىندا جاساپ قالۋى ءتيىس. كەشىكسە، ىزگىلىكتىڭ "ەلەسى بار، ءوزى جوق" بولىپ شىقپاق. مىنە، وسى قاۋىپتى.
بۇگىندە كوپ لاۋازىم يەلەرى "لاۋازىمدى بولعانىن" عانا ىزگىلىك ساناۋدى داعدىعا اينالدىرىپ الدى. بارعان جەرىندە وزىنە دە لاۋازىمعا ساي قۇرمەتتى تالاپ ەتۋگە داعدىلاندى. قوعام دا وعان جايىلىپ جاستىق بولۋعا ءازىر... ەڭبەك پەن ماڭداي تەر، وتانشىلدىق جانە وزگە اسىل قاسيەتتەر تۋرالى ءسوز كوتەرۋ - كورگەنسىزدىككە بالانۋدا. (وعان كونبەگەندەر ىشتەن عانا تىنادى).
بۇل قالىپتى تۇبىرىمەن وزگەرتەتىن كەز كەلدى، نە بولماسا، جاقىنداپ كەلەدى....
ول ءۇشىن بىزگە اسپانداعى ايدى الۋدىڭ قاجەتى جوق. ول ءۇشىن بىزگە الدىمەن "ەل مەنىكى!", "جەر مەنىكى!" دەگەن ۇستانىمدى سانامىزعا شەگەلەپ قاعىپ الۋىمىز كەرەك! ىزگىلىكتىڭ شىنايى اتريبۋتتارى وسى قۇناردان وسە باستايدى!
ال بۇگىنگى وسى تاقىلەتتەس ۇراندار ناقتى ارەكەتتەرمەن تۇيىندەلمەسە - ول جالعاندىق پەن ەكىجۇزدىلىكتىڭ ۇرانى بولىپ قالماق. ويتكەنى، دەكلاراتيۆتى ۇراندار استارىندا شىنايىلىق پەن نيەت تازالىعى جاتقان جوق، ەشقاشان بولمايدى دا!
اق پەن قارانى اجىراتا بىلەيىك اعايىن!
ەل ەمەسپىز بە!!؟؟..
ءابدىراشيت باكىرۇلى
Abai.kz
