قوستانايدا دارىگەرلەردىڭ وتە تاپشى ەكەندىگى ەشكىمگە دە قۇپيا جايت ەمەس. قوستاناي وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى ەركىن داۋىتباەۆتىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، وڭىرىمىزدە قازىرگى تاڭدا جەتپەي تۇرعان دارىگەرلەردىڭ سانى 275 ادامدى قۇرايدى. بۇلاردىڭ تورتتەن ءبىرى زەينەتكەر جاسىنان الدەقايدا اسىپ كەتكەن. دەمەك، دارىگەر تاپشىلىعى جىل سايىن وسە بەرەدى دەگەن ءسوز بۇل. ال اۋىلدىق جەرلەردە بۇل كورسەتكىش 74 ادامعا جەتىپ جىعىلادى. بالالارعا جانە پەرزەنتحاناعا ارنالعان كادرلارعا دەگەن مۇقتاجدىق 85 ادامدى قۇراپ وتىر.

«جىعىلعانعا – جۇدىرىق» دەگەندەي دارىگەرلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى سەكىلدى پروبلەماعا بالا تۋ كورسەتكىشىنىڭ دە قۇلدىراپ كەتكەندىگى قوسىلىپ وتىرعاندىعى ەرەكشە الاڭداتپاي قويمايدى. ول وبلىسىمىزدا كەيىنگى بەس جىلدا تەك قانا تومەندەپ كەلەدى. ونىڭ ۇستىنە ۆيچ سىرقاتىنىڭ ءۇش ەسەگە جۋىق ءوسىپ كەتكەندىگى دە جاسىرۋعا بولمايتىن جاعداي. ونى از دەسەڭىز، سانيتارلىق دارىگەرلەر وڭىرىمىزدە بالالار اراسىندا سالمونەللەز، گەپاتاتيت، تۋبەركۋلەز سەكىلدى جۇقپالى اۋرىلاردىڭ بوي بەرمەي كەتكەندىگىن ايتىپ، دابىل قاعۋدا. ەمحانالاردا گەلمينتوز اۋرىنا ۇشىراعان بالالاردى تەكسەرۋ دە بەتىمەن كەتكەن. ال ەندى جاس نارەستەلەردىڭ اۋرحانادا شەتىنەپ كەتۋىنىڭ دە كوبەيىپ بارا جاتقاندىعى جۇرەكتى اۋىرتپاي قويمايدى. ماسەلەنىڭ اسقىنىپ كەتكەندىگى سونشالىق، جاقىندا وبلىس اكىمى ارحيمەد مۇقانبەتوۆ ارقالىق قالاسى مەن اۋليەكول جانە تاران اۋدانداررىنىڭ ءتورت بىردەي باس دارىگەرىنە قاتاڭ سوگىس بەردى. بۇلار باسقاراتىن ارقالىق قالالىق پەرزەنتحانا، ارقالىق ايماقتىق ەمحانا، اۋليكول مەن تاران اۋداندىق اۋرحانالار نارەستەلەردىڭ شەتىنەۋىنەن وبلىستا الدىڭعى قاتارعا شىعىپ كەتكەن.

-ەگەر العاشقى جارتىجىلدىقتا جاعدايدى دۇرىستاماساڭدار، ورىندارىڭدى بوساتاسىڭدار،--دەدى ول، - ەڭ ناشار كورسەتكىش سىزدەردە. جانە دە بۇل جاعداي جىل سايىن قايتالانىپ وتىر.

ارينە، اكىمنىڭ بۇلايشا قاتتى كەتۋىن اركىم ءارتۇرلى باعالار. الايدا ونىڭ بۇدان باسقا قولىنان كەلەرى دە جوق. وبلىسىمىزدا عانا ەمەس، بۇكىل ەلىمىزدە ەتەك الىپ بارا جاتقان وسىناۋ تەرىس قۇبىلىستى ءبىر وبلىستىڭ اكىمى توقتاتا الادى دەۋگە ەشكىمنىڭ اۋىز بارا قويماس.

دەگەنمەن، وسى ارنايى جينالىستىڭ وزىندە شەنەۋنىكتەردىڭ اكىمنەن جاسىرىپ قالعان جاعىمسىز جايتتاردىڭ كەيىن بەتى اشىلىپ، بۇل باعىتتا ماسەلەنىڭ ءتىپتى اسىقىنىپ كەتكەندىگى ءمالىم بولدى. ماسەلەن، وبلىسىمىزداعى كارديولوگيا سالاسىنداعى جاعداي دابىل كوتەرەرلىكتەي ەكەن. سىرقاتتاردىڭ جۇرەك تالماسىنا ۇشىراۋى 5,9 پايىزعا، قان اينالىمى جۇيەسىنىڭ سىرقاتى 7,35 پايىزعا، جۇرەكتىڭ يشەميالىق اۋرۋى—10,5 پايىزعا ءوسىپ كەتكەندىگى انىقتالدى. ال جۇرتتىڭ ينسۋلت الۋى بىردەن 13,9 پايىزعا ءبىر-اق سەكىرگەن.

تاعى ءبىر الاڭداتارلىق فاكت: ادامداردىڭ اۋرۋدان كوز جۇمۋى بىردەن 21 پايىزعا وسكەن. بۇل كورسەتكىش وبلىسىمىزدا ەلىمىزدەگى ورتاشا كورسەتكىشپەن سالىستىرعاندا  اناۋ-مىناۋ ەمەس، تۋرا 60 پايىزدى قۇراپ وتىر. مۇنى از دەسەڭىز، وبلىسىمىزدا قان تامىرلارىن كەڭەيتىپ، سونىڭ ارقاسىندا جۇرەكتىڭ جۇمىسىن جاقسارتاتىن جۇرەكتى ستەنتتەۋ سەكىلدى حيرۋگيالىق وپەراتسيا جاساۋ كەيىنگى كەزدە كۇرت ازايىپ كەتكەندىگىن قوسىڭىز. ول 2016 جىلى 204 ادامعا جاسالسا، بىلتىرعى جىلى تەك قانا 141 ادامعا عانا جاسالدى. ال بۇعان ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بىلتىر قوستانايدىڭ ەمحانالارىندا كارديولوگيالىق وپەراتسيالار جاساۋعا تيىم سالعاندىعىن قوسىڭىز. سوندا وبلىسىمىزداعى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى جاعدايدىڭ قانشالىقتى كۇردەلى ەكەندىگىن ايقىن سەزىنەر ەدىڭىز.

مىنە، بۇلاردىڭ ءبارى دە ءوزىمىز ايتا-ايتا ءتىلىمىز دە جاۋىر بولعان دارىگەرلەر تاپشىلىعى سەكىلدى وتە كۇردەلى ماسەلەدەن تۋىنداپ وتىر. بۇل تەك ءبىزدىڭ وبلىسقا عانا ءتان جاعداي ەمەس. اشىعىن ايتقاندا، ول بۇكىل ەلىمىزدە سەزىلىپ وتىرعان قاتەرلى قۇبىلىس. بۇرىنعىداي وقۋ بىتىرگەن سوڭ جوسپارلى تۇردە وبلىس، قالا مەن اۋداندارعا ماجبۇرلەپ جىبەرۋ توقتاتىلعاننان بەرى، ديپلومى قولىنا تيگەن جاستار ۇلكەن قالالاردى جاعالاپ، سوندا قالىپ قويۋعا تىرىسادى. بۇل ءبىر دەڭىز. ەكىنشىسى، سولاردىڭ ءوزىنىڭ دە ءبىلىم دەڭەيى تىم تومەن. «ەمتيحاندى اقشامەن ۇرىپ الامىن» دەگەن ستۋدەنتتە تەرەڭ ءبىلىمدى مامان بولايىن دەپ تىرىساتىن، سول جولدا ماڭداي تەرىن توگىپ وقۋعا دەگەن قۇلشىنىس قايدان بولسىن. ونىڭ ۇستىنە ەلىمىزدە جىل سايىن قانشا دارىگەر مامان دايارلانىپ جاتىر، ونىڭ ساپالىق دەڭگەيى بۇگىنگى زامان تالابىنا قانشالىقتى ساي كەلەدى دەگەن ماسەلەگە ەشكىم دە باس قاتىرىپ وتىرعان جوق. «نارىق ءبارىن شەشەدى» دەگەن سىلتاۋدى جەلەۋ ەتكەن ۇكىمەتىمىز مۇنداي ۇساق-تۇيەك ماسەلەگە باس اۋىرتپايدى. ال اينالىپ كەلگەندە وسىدان قاراپايىم حالىق زارپاپ شەگەدى. بۇعان سوزىلمالى اۋرۋعا ۇشىراپ، جانى قينالىپ جۇرگەن سىرقات جانداردىڭ جىل سايىن تەگىن دارىلەردى دەر كەزىندە الا الماي  سورلاپ جۇرگەندىگىن قوسساڭىز، ەلىمىزدەگى مەديتسينانىڭ بۇگىنگى ادام شوشىرلىق جاعدايىنا كوزىڭىزدىڭ انىق جەتەرى ءسوزسىز.

ال شىندىعىندا ءسال دە بولسا جاناشىرلىق تانىتقان ادامعا وسى تاپشىلىقتى ءبىرجولاتا شەشىپ تاستاماسا دا، ازداپ جەڭىلدەتەتىن جولداردىڭ بار ەكەندىگىن بايقار ەدى. ماسەلەن، «ديپلوممەن—اۋىلعا» اتتى مەملەكەتتىك باعدارلاماعا ءسال-ءپال وزگەرىس ەنگىزىپ، اۋىلعا تەك مۇعالىمدەردى عانا ەمەس، دارىگەرلەردى دە جىبەرۋدى قوسساق، ءبىر ءتۇيىن بولسا دا تارقاتىلار ما ەدى. سوسىن اۋىلدىق جەرلەردەگى اسا ءىرى فيرمالارعا سول اۋىلعا قاجەتتى دارىگەرلەر ءۇشىن ارنايى گرانت بولۋگە ىنتالاندىرسا دا ارتىق ەمەس.

ال ازىرگە ءبىزدىڭ وبلىستىق ونكولوگيالىق ديسپانسەرگە قارالۋ ءۇشىن ادامدار تاڭەرتەڭگى ساعات التىدان باستاپ كەزەككە تۇرادى. جارايدى، قالاداعىلار بىردەڭە ىستەر. ال سوناۋ ءبىر شەتى 700 كيلومەتردەن اسىپ جىعىلاتىن الىس اۋدانداردان كەلگەن سىرقاتتار قايتەدى؟  ديسپانسەرگە كەلىپ تۇنەي مە؟ ونسىز دا كوڭىلى جارالى، الداعى تىرشىلىكتەن كۇدەر ۇزبەسە دە، سەنىمى سەتىنەي باستاعان جانداردى كىم ايايدى؟ ءيا، تەك قۇداي ايايتىن شىعار. وزەگەلەرگە بۇلاردىڭ پالەندەي قاجەتى بولماي تۇرعاندىعىن جاسىرىپ قايتەمىز.

وسىنىڭ ءبارى دە دارىگەرلەر تاپشىلىعى مەن ولاردىڭ بىلىكسىزدىگى دەگەن «دياگنوزعا» تىرەلىپ تۇر. مۇنى ۇكىمەتىمىزگە قاراي باعىتتاپ ايتساق تا، شىندىققا قيانات جاساي قويماسپىز.

جايبەرگەن بولاتوۆ

قوستاناي

Abai.kz