قۇل-كەرىم ەلەمەس. قازاق ەلى نەگە ءۇنسىز؟
قىتاي - وزىندەگى قازاقتى تۇتاس كۇيىندە قورلاپ، ەرىن - قور، ايەل-قىزىن - قاتىن، ءتىلىن - تۇل، ءدىلىن - كۇل ەتىپ، كۇللى حالىقتى قارا ءدۇز قىلمىسكەر ەتەدى ەكەن دە، مۇنداعى قازاقپەن دوس بولماقشى-مىس. نە دەگەن دوستىق بۇل؟
قىتاي قازاعىنىڭ قازىرگى جان تۇرشىگەرلىك اۋىر ءحالى جالپى قازاقتىڭ دا ءحالى. ولاردىڭ باسىنداعى اۋىر ىسكە ارا تۋسۋگە جاراماۋ قازىرگى ەل بيلىگىنىڭ مۇشكىل جايىن نەمەسە مەملەكەتتىڭ نەگىزگى ۇلتىنا ءتان اسا ماڭىزدى ىستەرگە مۇلدە قام-حارەكەتسىز (بەي-شارا) ەكەنىن كورسەتەدى. بۇل ءىستى بۇدان بىلاي دا وسى كۇيىندە قالدىرۋ بيلىكتەن ەل كورگىسى كەلگەن بىلىكتىلىگى مەن بەدەلىنەن ايىرادى…
ويان، ەي، قازاق ەلى، ويان!…
قورلاۋشىلار ولقاڭا قول سالۋدا…
ءبىز دەربەس مەملەكەتتىكتە قىتاي قازاعىنىڭ قازىرگى حالىمەن سىنالۋدامىز…
قازاققا قازاق شىنىمەن كەرەك بولماي قالدى ما؟
نەگە ءۇنسىزبىز؟
بىزدە زيالى بار ما؟
زيالى ءدىنىن، ۇلتىن سۇيگەن تۇلعا-ءدۇر. زيالىلىق سول ەكى قاسيەتتى ۇلىقتاۋمەن تۇلعالانادى.
دەمەك، بىزدە بۇل تۇرپاتتاعى زيالى جوق…
پانا ىزدەگەن تورعايىڭا پانا بول…
قانداسىڭدى (سايراگۇل ساۋىتبايقىزىن) قايتارما (ولىمگە بايلاپ بەرمە), وۋ، قازاقيام! ول سەنى «بار» دەپ، سەنى پانا تۇتىپ كەلدى. ونى قايتارساڭ ونداعى كۇللى قازاقتىڭ تاۋىن شاعاسىڭ! ءۇمىتىن ۇزەسىڭ! تىلەۋىن كەسەسىڭ! سەنىمىن جوياسىڭ! ءسويتىپ ولار سەنەن بەت بۇرادى. ساعان كەرى تىلەك ايتادى…
«مازۇلىمنىڭ (زۇلىمدىق كورۋشىنىڭ) دۇعاسى قابىل» — دەگەن.
جىبەرمە ونى…
ونداعى قانداسىڭ يەسى بار ەكەنىن كورسىن!
ءۇمىتى جانسىن!
جىگەرى قايرالسىن!
رۋحى دۇزدەنسىن!…
ءسويت!
تەكتەسىڭە يە بول!
سولاي ەتۋ ەلدىك، قانداستىق قاقىڭ، ەي، قازاقيام!
قارىنىڭ اشسا اشسىن، قادىرىڭ قاشپاسىن! كەسىمسىزدىك قازاقتىڭ ۇلتتىق مىنەزىنە جات…
«قىرىق جىل اتان بولعانشا، ءبىر كۇن بۋرا بولۋ» — ۇلتىمىزدىڭ ەجەلگى ۇلتتىق ۇستانىمى.
قازاق وسى ۇستانىمىمەن بۇگىنگە جەتتى.
ونى ەرتەڭىنە — بولاشاعىنا جەتكىزەتىن دە وسى ۇستانىمى، ينشاللاھ…
قۇل-كەرىم ەلەمەس
Abai.kz
