قازاق ەلىندە ازاماتتىق قوعام قۇرۋ ىسىنە تۇساۋ بولىپ، 29 جىل بويى شۇباتىلىپ كەلە جاتقان ءبىر زاڭسىزدىق بار. ول – مەملەكەتتىك مەكەمەلەر مەن مەملەكەتتىك  قىزمەتكەرلەردىڭ تاراپىنان ورىس تىلىندەگى قۇجاتتى، ورىس تىلىندەگى ءماتىندى قازاق تىلىمەن قاتار بەرۋدى تالاپ ەتۋ. بۇل زاڭسىزدىق پەن باسسىزدىقتىڭ شەكتەن شىققانى سونشالىقتى، ادىلەت مينيسترلىگى (!) زاڭدى تۇلعا بولىپ تىركەلۋ ءۇشىن وتكىزىلەتىن قۇجاتتاردىڭ ەكى تىلدە (قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە) بەرىلۋىن ۇيالماي-اق تالاپ ەتەدى. وتكەن جىلى ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام مينيسترلىگى جاقسى جۇمىس ىستەگەن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارعا سىياقى تاعايىندادى. ءبىزدىڭ قوعامدىق بىرلەستىك تە ءوزىنىڭ قۇجاتتارىن دايىنداي باستاپ ەدى، سىياقى تاعايىنداۋ ەرەجەسىنىڭ سوڭىنداعى «بەرىلەتىن قۇجاتتار قازاق جانە ورىس تىلىندە بولۋى كەرەك» دەگەن سويلەمدى كورىپ، قۋانىشىمىز سۋ سەپكەندەي باسىلدى دا، مينيسترلىكتىڭ ورىس تىلىندەگى قۇجاتتاردى تالاپ ەتۋگە قۇقى جوق دەپ تاۋىپ، كونكۋرسقا قاتىسۋدان باس تارتتىق... وسىدان سوڭ بۇل ماسەلەنىڭ زاڭدىق نەگىزىن انقتاۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ باس پروكۋرورىنا، مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنە ارنايى ساۋال جولدادىق. باس پروكۋرور، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى قوزعالىستىڭ ساۋالىنا جاۋاپ بەرۋدى ءوزىنىڭ دارەجەسىنە ساي كەلمەيدى دەپ ساناعان بولۋى كەرەك، ءبىزدىڭ ساۋالىمىزدى الماتى قالاسىنىڭ پروكۋرورىنا جىبەرىپتى. ال الماتى قالاسىنىڭ پروكۋرورى، بيۋروكراتيانىڭ التىن زاڭىن بۇلجىتپاي ساقتاي وتىرىپ، ءبىزدىڭ حاتىمىزدى الماتى قالالىق ءتىل باسقارماسىنا باعىتتاپتى. قىسقاسى، باس پروكۋرور مىرزا جاۋاپ بەرە الماعان ماسەلەگە قالالىق ءتىل باسقارماسى جاۋاپ بەرىپتى. مەنىڭشە، ەگەر ولار وزدەرىنىڭ جاۋاپ بەرۋ قۇزىرەتىن بىرىنە ءبىرى جولداسا، سوڭعى جاۋاپتى قازاقستاننىڭ باس پروكۋرورىنىڭ جاۋابى داپ قابىلداۋعا ابدەن بولادى.

سول جاۋاپتىڭ قىسقاشا ءماتىنىن ۇسىنامىز:

«...قويعان ساۋالىڭىز بويىنشا تومەندەگىنى حابارلايمىز:

1.قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەملەكەتتىك ورگاندارى مەن مەنشىك نىسانىنا قاراماستان باسقا دا ۇيىمداردىڭ (ولاردىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ) جەكە ازاماتتار مەن ۇيىمداردان قۇجاتتاردى ورىس تىلىندە جازۋ مەن تولتىرۋدى جانە ورىسشا سويلەۋدى تالاپ ەتۋگە قۇقىعى جوق.

2.قۇجاتتاردى ورىس تىلىندە تولتىرۋدى تالاپ ەتكەن جاعدايدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسى 7-بابىنىڭ 1-تارماعى، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءتىل تۋرالى» زاڭىنىڭ 4 جانە 8 باپتارى بۇزىلدى دەپ ەسەپتەلەدى.

3.قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەملەكەتتىك ورگاندار مەن مەنشىك نىسانىنا قاراماستان باسقا دا ۇيىمدار (ولاردىڭ قىزمەتكەرلەرى) ەشقانداي زاڭعا سۇيەنىپ ازاماتتاردان قۇجاتتاردى ورىس تىلىندە جازۋ مەن تولتىرۋدى جانە ورسشا سويلەۋدى تالاپ ەتە المايدى

باسقارما باسشىسى:  ر.شيماشەۆا»

ەندى قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ ء(تىل كوميتەتى وسى مينيسترلىك قارايدى) جاۋابىنان ءۇزىندى:

«...قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك مەكەمەلەرى نەمەسە زاڭدى تۇلعالارى ازاماتتاردان تەك ورىس تىلىندە قۇجات تولتىرۋدى تالاپ ەتۋى، كونستيتۋتسيانىڭ، قر «جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ وتىنىشتەرىن قاراۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭىنىڭ 10-بابى جانە قر «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءتىل تۋرالى» زاڭىنىڭ 11-بابى ءوز دەڭگەيىندە ورىندالماۋىنا اكەپ سوعادى.

جوعارىداعى اتالعان ءتىل تۋرالى زاڭنامانىڭ تالاپتارى بۇزىلعان جاعدايدا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ 75-تارماعىنىڭ 1) تارماقشاسىنا سايكەس لاۋزىمدى ادامنىڭ ءتىل بىلمەۋىن ءۋاج ەتىپ جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ قۇجاتتارىن، وتىنىشتەرىن قابىلداۋدان باس تارتۋى، سونداي-اق ولاردى ءمانى بويىنشا قاراماۋى – ەسكەرتۋ جاساۋ نەمەسە ون ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرىندە... ايىپپۇل سالۋ جولىمەن اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋعا اكەپ سوقتىرادى.

ۆيتسە-مينيستر:   ە. قوجاعاپانوۆ»

قازاق ەلىندە ءالى دە مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرە الماي جۇرگەن ازاماتتارعا بەرىلگەن جەڭىلدىك بار. ول – مەملەكەتتىك ورگاندارعا ءوتىنىش، ارىزدارىن، ساۋالدارىن ورىس تىلىندە بەرۋگە بولاتىن  مۇمكىندىك. ورىس تىلىندە نەمەسە قازاق تىلىندە جولدانعان ساۋالدارعا بەرىلەتىن جاۋاپ تا سول تىلدە بولۋى شارت. الايدا بۇل بارلىق ازاماتتاردان مەملەكەتتىك تىلدە جازىلاتىن قۇجاتتاردىڭ جانىنا ورىس تىلىندەگى ءماتىننىڭ بولۋىن تالاپ ەتۋگە بولادى دەگەن ءسوز ەمەس. وسى ۋاقىتقا دەيىن كوپتەگەن مەملەكەتتىك ورگاندار وزدەرىنىڭ قازاق ءتىلىن بىلمەيتىندەرىن جاسىرۋ ماقساتىندا ءوزىمىزدى اۋدارماشى ەتىپ كەلدى. وعان مۇمكىندىك بەرىپ وتىرعان دا – وزدەرىمىز. ال ورىس تىلىندەگى قۇجاتتاردىڭ كوشىرمەسىن سۇراۋدىڭ نە ەكى تىلدە بەرىلۋىن تالاپ ەتۋدىڭ ەشقانداي قۇپياسى جوق – سول جەردە وتىرعان قىزمەتكەرلەر مەملەكەتتىك تىلدەن ماقرۇم، سوندىقتان اۋدارمانى وزدەرىنىڭ جۇمىستارىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن بىزدەردەن سۇرايدى (قازاق تىلىندەگى نۇسقاسى قوقىس سالىناتىن جاشىككە لاقىرىلادى). ول – زاڭسىز تالاپ، سوندىقتان بۇل زاڭسىزدىقپەن بار كۇش-جىگەرىمىزدى سالىپ، ەلىمىزدەگى ازاماتتىق قوعام قۇرۋ ءۇشىن كۇرەسۋىمىز كەرەك!

دوس كوشىم

Abai.kz