ۇشاق ەسىگىنەن ءبىرىنشى بولىپ شىققان ينۆەستوردىڭ قىراعى كوزى ونەرپاز قىزداردىڭ باس كيىمىندەگى ۇكى قاۋىرسىندارىنا ءتۇستى. التىنشى تۇيسىگىنىڭ الداماعانىنا ىشتەي ءدان ريزا بولدى. اۋەجايدان سىرنايلاتىپ - كەرنەيلەتىپ قارسى العان قازىنالى ەلدىڭ اتقامىنەرلەرى ء“داستۇرىمىز ەدى” - دەپ جۇبايىنا قۇندىز بورىك، ءوزىنىڭ يىعىنا قاسقىر ىشىك جاپقاندا ينۆەستوردىڭ الداعى جاسالاتىن كەلىسىمشارتتىڭ بۇتىندەي ءوز پايداسىنا شەشىلەتىنىنە ەش كۇمانى قالمادى.

قۋانىشىن جاسىرا الماي سويعان تۇلكىدەي ىرجالاقتاي بەردى... شەندىلەردە ءماز ءمايرام. كەڭ مول تىگىلگەن تون جەرگە سۇيرەتىلىپ، تاپال بويلى ينۆەستور قۇبىجىققا ۇقساپ قالعان ەدى. ينۆەستوردىڭ ساپارى رەسمي كەزدەسۋدەن گورى قۇدالىققا ۇقساپ بارا جاتتى. سالتاناتتى قارسى الۋ ءمۇراسىمى اسپاتوك قوناعاسىعا ۇلاستى. داڭعازالىقتى جانى سۇيمەسەدە ينۆەستوردىڭ ءوز مۇدەسى ءۇشىن كونۋىنە تۋرا كەلدى. جۇبايى ەكەۋى ۇستەلدەگى تاباق - تاباق ەتپەن كوزە تولى قىمىز بەن شۇباتقا جيرەنە قاراپ، بالعىن كوكونىستەردەن جاسالعان كارىس سالاتىمەن مەيىز قوسىپ پىسىرىلگەن ەتسىز پالاۋدان اۋىز ءتيىپ وتىردى. اۋىل شارۋاشىلىق ءمينيستىرى قوناقتارعا ارناپ سويىلعان اق سارباس قويدىڭ باسىن اكەلىپ باتا سۇراعاندا كۇتپەگەن جاعداي ورىن الدى. كۇيەۋىنىڭ قاباعىنان ورايلى ءساتتىڭ كەلگەنىن سەزگەن حانىمى قۇيقاسى بىلبىراپ پىسكەن قويدىڭ باسىنا قاراپ ەت جاقىنىن جوعالتقانداي ەڭىرەپ قويا بەردى. ساسىپ قالعان اتقا مىنەرلەر نە بولعانىن تۇسىندىرسەڭشى دەگەندەي الەكەدەي جالانعان داياشى ەۆرەيگە جاۋتاڭ - جاۋتاڭ ەتىپ قاراي بەردى.

- Aياساڭدارشى!... ولار دا سەندەردەي جان يەسى عوي، - دەدى قىستىققان ينۆەستوردىڭ ايەلى تىلگە كەلىپ. ەزۋى ءتىلىنىپ، كوزى ولەۋسىرەگەن باسقا جان ءبىتىپ: “قىرشىنىمنان قيدىڭدار… وبالىم سەندەرگە” - دەپ لاعنەت ايتىپ تۇرعانداي ەدى.

كوزىنىڭ استىمەن ءبارىن باقىلاپ وتىرعان ينۆەستور شىنىنا كوشتى.

ء“بىز وركەنيەتتى قوعامدا جاساپ وتىرمىز. وركەنيەتتى قوعامدا حايۋاناتتاردىڭ قۇقىعى قاتاڭ قورعالۋى كەرەك”، - دەپ باستادى ءسوزىن. ء“وزىم دە، حانىمىم دا - تابيعات جاناشىرىمىز. حالىقارالىق حايۋاناتتاردى قورعاۋ قورىمىز بار. ۇشاقتان تۇسكەلى بەرى سىزدەردىڭ ەلدە حايۋاناتتاردىڭ قۇقىنىڭ ساقتالمايتىنىنا، تاپتالعانىنا كۋا بولدىق. بۇل ءبىزدى وتە الاڭداتادى...” - دەپ ءسوزىنىڭ ارتىن ايتپاي، شەندىلەردىڭ اڭىسىن اڭدادى. ادەتتە ەكى ءسوزىنىڭ بىرىنە بوقتىق ارالاستىرىپ سويلەيتىن شەنەۋنىكتەر ءۇنسىز. كىنالى ادامداي مويىندارىن ىشىنە الىپ ءمۇلايىمسي قالىپتى. ءبىر دە ءبىرى سۋىرىلىپ شىعىپ: “حايۋاناتتاردىڭ قۇقىنا تۇكىرگەنىم بار” - دەپ ايتا المادى.

ينۆەستور ولاردىڭ ۇلتتىق جورالعىلاردى ەلىن الدارقاتۋ ءۇشىن عانا جاسايتىنىن ءتۇسىندى. جالىنىشتى كوزدەرىنەن قوناقجاي دالا حالقىنا جات تويىمسىز دۇنيەقورلىقپەن ەكى بەتكەي ايارلىقتى بايقادى. اتقامىنەرلەر مەن ينۆەستوردىڭ قانداي كەلىسىمگە كەلگەنى سول كۇيى جۇمباق بولىپ قالدى. ءبىر انىعى سول كەزدەسۋگە مۇرىندىق بولعان داياشى ەۆرەيمەن ونىڭ ەكى سىبايلاسى، سونداي-اق ولارعا قازىنالى ەلدىڭ جەر استى بايلىعىنىڭ قۇپيا كارتاسىن بەرگەندەر الەمدەگى ەڭ باي ادامداردىڭ تىزىمىنە ەنگەن كورىنەدى.

قازىنالى ەلدىڭ اڭقاۋ جۇرتى الاقاندارىن ىسقىلاپ ءالى ءجۇر... ءىس جۇزىندە، جەر استىندا دا، جەر ۇستىندە دە ولارعا تيەسىلى ەشتەڭە قالماعان ەدى.  

ەسبول ەسەن

Abai.kz