اۋزى باردىڭ ءبارى ءانشى. داۋىستىڭ كەرەگى جوق. ءتىپتى ءۇي جانۋارلارىنىڭ دا داۋىسىن جازىپ الىپ، مۋزىكامەن سۇيەمەلدەپ، كەرەمەت حيت جاساپ جاتقاندار بار. بۇگىندە ءتىلى «ر»-عا ارەڭ كەلەتىن بالادان باستاپ ميكرافونعا جارماسادى. نەشە ءتۇرلى كونكۋرستار ۇيىمداستىرىلعانىمەن، بىرەن-سارانى بولماسا، بايگەگە قاتىسۋشىلار دايىن فونوگراممالارىمەن بارادى. ال ەل ىشىندە دايىن فونوگراممانى قوسا سالىپ، اۋىزىن جىبىرلاتىپ اقشا تاۋىپ جۇرگەندەر قانشاما.

ءتىپتى، اتاعى دىرداي انشىلەردىڭ ءوزى ەل ىشىندەگى كونتسەرتتەردە اندەرىنىڭ كوبىن فونوگراممامەن ورىندايدى. تابىنۋشىلارى باس ۇرىپ جۇرگەن كەي ءانشىنىڭ تابيعي داۋىسىن ەستىگەندە جىلاعىڭ كەلەدى. الاياقتىق دەگەن وسى ەمەس پە؟ ەگەر ءبىرجان سال مەن ەستاي، اسەت انشىلەر ءتىرىلىپ كەلىپ قازىرگى جۇرت كەرەمەت سانايتىن ەسترادا انشىلەرىنىڭ بىرەۋ تاقىمىنا قىل بۇراۋ سالىپ جاتقانداي شىڭعىرعان داۋىسى مەن «زىڭ-زىڭ»، «ءبالدۋ-ءبالدۋ» دەگەن ماعناسىز سوزگە قۇرىلعان اندەرىن، البا-جۇلبا نەمەسە جارتىلاي جالاڭاش تالعامسىز كيىمدەرىن، ايەلدەرشە بويانعان تۇرلەرىن كورسە دۇنيەدەن باز كەشىپ كەتەر مە ەدى.

ەڭ سوراقىسى، ءوسىپ كەلە جاتقان جاس وركەن «ونەر دەگەن وسىنداي حالتۋرا ەكەن عوي» دەپ قابىلدايتىن بولدى، سوعان ۇمتىلۋشىلار قاتارى ارتتى. ياعني، زاڭمەن توسقاۋىل قويماسا فونوگراممامەن حالىقتى الدايتىن الاياقتار سانى جىل ساناپ ارتا تۇسكەلى تۇر.

وسىنىڭ الدىن الۋ ماقساتىمەن سەنات دەپۋتاتى سارسەنباي ەڭسەگەنوۆ تومەندەگى ماتىندەگى دەپۋتاتتىق ساۋالىن جاريا ەتتى.

- ادامنىڭ بويىندا بيىك پاراساتتىلىقتى، جوعارى تالعامدى، ەلى مەن جەرىنە دەگەن ىستىق ىقىلاسىن قالىپتاستىرىپ، ونىڭ ەستەتيكالىق قاجەتتىلىكتەرى مەن مۇددەلەرىن قاناعاتتاندىرۋعا باعىتتالعان مادەني قۇندىلىقتاردىڭ ىشىندەگى ەڭ كەڭ تاراعانى – ءان. بۇل بارلىق حالىقتارعا ءتان.
ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە ءان ونەرى حالىقتىڭ سۇرانىسىنا يە مۋزىكالىق شىعارما رەتىندە جان-جاقتى دامۋدا.

عاسىرلار قويناۋىنان باستاۋ الاتىن حالىقتىق ءان مەن بىرگە زاماناۋي اندەر دە قاتار دامىپ قانات جايدى. تالاپتى ءارى تالانتتى جاس بۋىن انشىلەر قالىپتاستى. حالىقتىڭ قۇرمەتىنە بولەنگەن، شەت ەلدەرگە ەل اتىن شىعارعان حاس شەبەرلەر دە بار.

دەگەنمەن، قوعامدا وسى سالاعا، اسىرەسە ەسترادا جانرىنداعى انشىلەردىڭ ونەرىنە، ءاننىڭ ماتىنىنە ورىندى سىندار ايتىلۋدا.

تۇرعىندارمەن كەزدەسۋلەردە ولار ءان ونەرىنىڭ بولاشاعىنا الاڭداۋشىلىقتارىن ءبىلدىرىپ، بۇل سالانىڭ جەكەلەگەن تۇستارىن زاڭنامالىق تۇرعىدان رەتتەۋ تۋرالى ويلارىن ايتادى.

سونىڭ ىشىندە، ءانشىنىڭ شىنايلىلىعى، تابيعيلىعى، ونىڭ ونەرىن تىڭداۋعا كەلگەن ادامدارعا ءوزىنىڭ داۋىسىمەن ءان ورىنداۋى وزەكتى ماسەلە بولىپ تۇر.

فونوگراممانىڭ جاپپاي جانە جالپىلاما قولدانىلۋىنا حالىق نارازى. فونوگراممانى قولدانۋ كورەرمەننىڭ تۇتىنۋشى رەتىندەگى قۇقىعىنا نۇسقان كەلتىرەدى. ءان ونەرىنە ونىڭ اقىسىن تولەپ كەلگەن ءاربىر ادام ءانشىنىڭ جاندى داۋىستاعى ساپالى قىزمەتىن العىسى كەلەدى. بۇل ءادىل جانە زاڭدى تالاپ. اقىلى قىزمەت، ساپاسى تۇرعىسىنان قۇنىنا لايىقتى بولۋى ءتيىس. بۇنىمەن قوسا، فونوگراممانى جاپپاي قولدانۋ تەحنيكا مۇمكىندىگىن پايدالانۋ ارقىلى ونەردەن الىس كەي ادامداردىڭ ساحنا تورىنە شىعۋىنا جاعداي تۋعىزادى. بۇل وسى ۋاقىتتىڭ اقيقاتى، كوپشىلىكتىڭ ويىندا عانا ەمەس اۋزىندا جۇرگەن اڭگىمە. ەل ءىشى مەن بىرگە، سىرت ەلدەردە دە تانىمال اعا بۋىن انشىلەردىڭ دە پىكىرى وسىنداي.

الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىندە فونوگراممانى قولدانۋ ماسەلەسى زاڭدىلىق تۇرعىدان شەشىلگەن. مىسالعا، اقش-دا فونوگراممانى زاڭسىز قولدانۋ، كونتسەرتتىك ءىس-شارالاردى رۇقساتسىز وتكىزۋ الاياقتىق بولىپ ەسەپتەلەدى جانە زاڭمەن قۋدالانادى. ۇلىبريتانيا، مالايزيا، يندونەزيا مەملەكەتتەرىندە بۇل سۇراق ليتسەنزيالاۋ ارقىلى رەتتەلەدى. سول سياقتى، قىتاي، رەسەي فەدەراتسياسى، وزبەكستان، تۇركمەنىستان جانە بەلارۋس ەلدەرىندە دە فونوگرامماعا شەكتەۋ قويىلعان.

ءان ونەرىندەگى تاعى ءبىر وزەكتى ماسەلە ءاننىڭ ءماتىنى. ءان سوزىنە قويىلار تالاپ جوعارى بولۋى ءتيىس.

ءاننىڭ جۇرەكتى جاۋلار اۋەنى ونىڭ ماعىنالى ماتىنىمەن استاسىپ جاتسا ول رۋحاني بايلىق. وكىنىشكە وراي ماعاناسىز ماتىندەرگە شىعارىلعان اۋەنسىز اندەر كوبەيۋدە.ءماتىنى تۇرپايى، كەي جەرلەرىندە انايىلىققا دەيىن جەتەتىن اندەر قۇلاققا تۇرپىدەي تيسە دە، جاستاردىڭ اراسىندا كەڭىنەن تارالۋدا.

سىرلى ساز بەن اسەم اۋەنگە نەگىزدەلگەن انگە سۋسىنداماعان جاستار بولاشاقتا قانداي قۇندىلىقتارعا دەن قويادى؟ ادام ومىرىندە تاربيەنىڭ بىلىمنەن دە جوعارى ەكەنى ەرتەدەن بەلگىلى. تاربيە قوعام ءۇشىن دە ماڭىزدى فاكتور.

ۇستىمىزدەگى جىلى «قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسىنداعى «ماسەلە» باعدارلاماسىندا كەيبىر انشىلەردىڭ ورىنداۋىنداعى اندەردە قوعامعا جات، بالاعاتتاۋعا جاقىن سوزدەردىڭ كەزدەسەتىنى ايتىلدى. وسىعان بايلانىستى ءاننىڭ ءماتىنىنىڭ ساپاسىنا تالداۋ جاسايتىن كاسىبي القالى ورگان جۇمىسىن ۇيىمداستىرۋ ۋاقىتى كەلگەن سياقتى. بىزبەن كورشىلەس كەيبىر ەلدەردە وسىنداي تاجىريبە بار.

سەناتور دەپۋتاتتىق ساۋالىندا ەلىمىزدەگى ءان ونەرىندەگى قالىپتاسقان جاعدايدى زاڭنامالىق تۇرعىدان رەتتەۋدى قاجەت ەتەتىنىنە نازار اۋدارتتى. الىس جانە جاقىن شەت ەلدەردىڭ تاجىريبەسى كوتەرىلىپ وتىرعان ماسەلەلەردى كونتسەرتتىك قىزمەتتى نەگىزىنەن قوعامدىق ۇيىمدار ارقىلى ليتسەنزيالاۋ جولىمەن شەشىپ وتىرعانىن ايتقان دەپۋتات س.ەڭسەگەنوۆ ۇكىمەت باسشىسى ب.ساعىنتاەۆتان ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندارىنا تاپسىرما بەرىپ، اتالعان ماسەلەلەردى زاڭنامالىق تۇرعىدان شەشۋ جولدارىن قاراستىرۋدى تالاپ ەتتى.

...سول تالعامسىز تىڭدارمانداردىڭ اراسىنا ءسىز بەن ءبىز دە بارمىز. ەگەر كونتسەرتكە بارساق، ماڭداي تەرىمىزبەن تاپقان ادال اقشامىزعا شىنايى داۋىسىمەن كوركەم ونەر كورسەتە الاتىن تالانتتى انشىلەردىڭ لايىقتى قىزمەتىن ساتىپ الۋعا ءتيىسپىز. ال اۋزىن جىبىرلاتىپ، ساحنادا ارى-بەرى سەكىرگەن ءتۇرىن كورىپ، ءانى فونوگرامما ەكەنىن بىلە تۇرا الاياقتىققا كونۋ – ۇلتتى تالعامسىزدىققا ۇرىندىرادى. ساحنادا تەك تالانتتار قالدىرىپ، الاياقتاردى قاسيەتتى ونەردەن ىعىستىراتىن ۋاقىت جەتتى.

ادىلبەك قابا

Abai.kz