سەنبى, 23 قاراشا 2024
رۋح 35908 13 پىكىر 20 ماۋسىم, 2018 ساعات 10:12

ماعجان. تۇركىستان – ەكى دۇنيە ەسىگى عوي

 

تۇركىستان — ەكى دۇنيە ەسىگى عوي،
تۇركىستان— ەر تۇرىكتىڭ بەسىگى عوي .
تاماشا تۇركىستانداي جەردە تۋعان
تۇرىكتىڭ ءتاڭىرى بەرگەن نەسىبى عوي.

ەرتەدە تۇركىستاندى تۇران دەسكەن،
تۇراندا ەر تۇرىگىم تۋىپ-وسكەن.
تۇراننىڭ تاعدىرى بار تولقىمالى،
باسىنان كوپ تاماشا كۇندەر كەشكەن.

تۇراننىڭ تاريحى بار وتتى جەلدەي،
زاۋلاعان قالىڭ ورتتەي اسپانعا ورلەي.
تۇراننىڭ جەرى مەنەن سۋى دا جات،
تەڭىزدەي تەرەڭ، اۋىر وي بەرگەندەي.

تۇراننىڭ شەكسىز-شەتسىز ءشولى قانداي،
تەڭىزدەي كەمەرى جوق كولى قانداي!
تۇراننىڭ داريا اتالعان وزەندەرى:
تاسىسا، ءشولدى باسقان سەلى قانداي!

تۇراننىڭ تاۋلارى بار اسپانعا اسقان،
ماڭگىگە باسىن اپپاق شاشتار باسقان.
باۋىرىندا ەركە بۇلاق سالادى ويناق،
جارالىپ تاۋدان اققان سالقىن جاستان.

شولدەر بار، جەل دە جۇرمەس،ساپ-سارى قۇم،
مولاداي ەشبىر ءۇن جوق ماڭگى تىپ-تىن.
بولماق پا جان-جانۋار شەكسىز شولدە،
سار قۇمدا سالار ويناق پەرى مەن جىن.

تۇراننىڭ تەڭىز دەرلىك كولدەرى بار،
شالقىعان ەگى-شەتسىز تەڭىز،ارال.
ءبىر شەتتە قاسيەتتى ىستىقكولدىڭ
باۋىرىندا دۇنيە كورگەن تۇرىك كوكجال.

ەرتەدە وقىس، ياقسارت —جەيحۋن، سەيحۋن،
تۇرىكتەر بۇل ەكەۋىن داريا دەيتىن.
كيەلى سول ەكى سۋ جاعاسىندا
تاباسىڭ قاسيەتتى باباڭ بەيىتىن.

تۇراننىڭ تيان-شانداي تاۋى قالاي،
پار كەلمەس تيان-شانعا تاۋلار تالاي!
ەرىكسىز ەر تۇرىكتى ويعا الارسىڭ
كوككە اسقان حانتاڭىرىگە قاراي-قاراي.

بالقاشتى باۋىرىنا العان تارباعاتاي،
جوتالى، جەر كىندىگى - پامير، الاي.
قازىعۇرت قاسيەتتى تاۋ بولماسا،
توپاندا نۇح كەمەسى توقتار قالاي؟

تۇراننىڭ جەرى دە جات،ەلى دە جات،
قۇيىنداي باستان كەشكەن كۇش دە جات!
تۇراندى تۇگەلىمەن بيلەپ تۇرعان
ەرتەدە ەرتەگى حان افراسياب.

ەجەلدەن جەر ەمەس ول قاراپايىم،
بىلەسىڭ، تاريحتى اشساڭ تۇران جايىن.
تۇرانعا قاسيەتتى قۇمار بولعان
ەرتەدە كەي-قىسىراۋ مەن زۇلقارنايىن.

تۇرانعا جەر جۇزىندە جەر جەتكەن بە؟
تۇرىككە ادامزاتتا ەل جەتكەن بە؟
كەڭ اقىل، وتتى قايرات،جۇيرىك قيال،
تۇراننىڭ ەرلەرىنە ەر جەتكەن بە؟!

تۋمايدى ادامزاتتا شىڭعىستاي ەر،
دانىشپان، تۇڭعيىق وي،بولات جىگەر.
شىڭعىستاي ارىستاننىڭ قۇر اتى دا
ادامنىڭ جۇرەگىنە جىگەر بەرەر.

شىڭعىستان شاعاتاي، ۇكىتاي، جوشى، تولە
اتاعا تارتىپ تۋعان ءبارى ءبورى.
شىڭعىستىڭ قول باستاعان ەكى كوزى —
جولبارىس سۇپىتاي مەن كوكجال جەبە.

تۇراننىڭ بيلەرى بار تاراعايداي،
سول بيدەن تەمىر تۋعان وت بوپ ويناي.
وت شاشىپ جەر جۇزىنە اقساق تەمىر،
جارق ەتىپ وتە شىققان نايزاعايداي.

تۇراندى ماقتامايمىن ءتىپتى تەككە،
ونسىز-اق تۇران تانىس تالاي شەتكە.
سىرلاسقان ۇيدە وتىرىپ اسپان-كوكپەن
بىلگىش از جەتكەن جۇيرىك ۇلىقبەككە.

اسىل قان - قاسيەتتى تۇرىك قانى،
سول قاننان — يبن-سينا ابۋعالي.
مولدىعى ءبىلىمنىڭ سيقىر دەرلىك،
دۇنيەگە مۇنداي ادام تۋدى ما ءالى؟

تۇرىكتىڭ كىم كەمىتكەن مۋزىكاسىن،
فارابي توعىز ىشەكتى دومبىراسىن
شەرتكەندە توقسان توعىز تۇرلەندىرىپ،
جۇبانىپ، كىم تىيماعان كوزدىڭ جاسىن؟!

تۇراندا تۇرىك ويناعان ۇقساپ وتقا،
تۇرىكتەن باسقا وت بولىپ جان تۋىپ پا؟
كوپ تۇرىك ەنشى الىسىپ تاراسقاندا،
قازاقتا قارا شاڭىراق قالعان جوق پا؟

ارىستان ەلگە وتان بولعان تۇران،
تۇراندا قازاعىم دا حاندىق قۇرعان.
قازاقتىڭ قاسقا جولدى قاسىم حانى
تۇراننىڭ تالاي جەرىن بيلەپ تۇرعان.

ءادىل حان از بولادى نازاردايىن،
الاشقا ەسىم حاننىڭ جولى دايىن.
تاۋكەدەي دانىشپان حان قۇرعان ەكەن
باسىندا كۇلتوبەنىڭ قۇرىلتايىن.

بۇل تۇران ەجەلدەن-اق الاش جەرى،
تۇرانسىز تارقاماعان الاش شەرى.
تۇراننىڭ توپىراعىندا تىنىشتىق تاپقان
الاشتىڭ ارىستانى — ابىلاي ەرى...

تۇراننان سارىارقانى بولەك دەمە،
تۇركىستان التى الاشقا بولعان كەبە.
تۇراننىڭ توپىراعىن قۇشىپ جاتىر
كەشەگى ەردىڭ ەرى كوكجال كەنە.

شەر باتسا — كىم ىزدەمەس تۋعان ەلىن،
تۇلپار دا كوكسەمەي مە تۋعان جەرىن؟
ارقانىڭ ارداگەرى - قالىڭ الاش،
تۇران دا، بىلە بىلسەڭ، سەنىڭ جەرىڭ!

قىراعى تيان-شان مەن پامير،الاي،
كۇتەدى كوپتەن سەنى قاراي-قاراي.
كەنە مەن ابىلايدىڭ جولىن قۋماي،
جاپاندا جايىلۋدىڭ ءمانى قالاي؟!

ەرتەدە وقىس، ياقسارت-جەيحۋن، سەيحۋن،
تۇرىكتەر بۇل ەكەۋىن داريا دەيتىن.
كيەلى - سول ەكى سۋ جاعاسىنا،
بولماسا، بارساڭشى ىزدەپ باباڭ بەيىتىن!

Abai.kz

13 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1468
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3242
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5394